Του Κώστα Παππά
Η κυβέρνηση που ανέλαβε το 2019 με φιλοδοξία να οδηγήσει την Ελλάδα σε σταθερή ανάπτυξη και εξωστρέφεια, αντίκρισε — σε οικονομικό επίπεδο — πληθώρα προκλήσεων, με αρκετά σημεία όπου οι προσδοκίες αποδείχθηκαν φρούδες. Τα αποτυπώματα της κρίσης της ακρίβειας, της κακής παραγωγικής απόδοσης και της υπερφορολόγησης έχουν αφήσει έντονα σημάδια στην καθημερινότητα των πολιτών, με τους πολίτες να βλέπουν ότι η «οικονομία» δεν απέδωσε αυτά που υποσχέθηκε ο Πρωθυπουργός πριν από 6,5 χρόνια .
Η μείωση του βιοτικού επιπέδου και η φτώχεια νοικοκυριών
Παρά τις κυβερνητικές ανακοινώσεις για στήριξη νοικοκυριών και περιχαρή απολογιστικά μεγέθη, πολλοί Έλληνες βιώνουν μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος. Το πρώτο τρίμηνο του 2025 καταγράφεται πτώση κατά 1,9% στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών σε σχέση με το τέταρτο τρίμηνο του 2024.
Παράλληλα, διατηρούνται υψηλοί οι έμμεσοι φόροι — και σε συνθήκες πληθωρισμού —, γεγονός που αφαιρεί «πολύτιμα» από το εισόδημα των μεσαίων και πιο αδύναμων στρωμάτων.
Αυτή η πραγματικότητα υπονομεύει τις εξαγγελίες περί «ανάκαμψης» και «επιστροφής σε κανονικότητα», για έναν σημαντικό αριθμό πολιτών που βλέπουν την αγοραστική τους δύναμη να συρρικνώνεται.
Υπερπλεονάσματα – αλλά σε βάρος της αγοράς
Η κυβέρνηση καυχιέται για τα πρωτογενή πλεονάσματα στον κρατικό προϋπολογισμό. Ωστόσο, όπως τονίζει η αντιπολίτευση, αυτά αποτελούν «την άλλη πλευρά» μιας πολιτικής που αφαιρεί αγοραστική δύναμη από νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις — στερώντας πόρους από την πραγματική οικονομία.
Αυτό σημαίνει, ότι η δημοσιονομική «επιτυχία» έρχεται με κόστος: μειωμένη κατανάλωση, λιγότερες επενδύσεις από μικρομεσαίους, και γενικότερα οικονομική αδράνεια σε επίπεδο κοινωνίας.
Εξαγωγές και εξωστρέφεια: στόχοι που… δεν πιάνουν
Η στρατηγική της κυβέρνησης περιλάμβανε την ενίσχυση των εξαγωγών ως μοχλό ανάκαμψης και αύξησης εσόδων. Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι το 2023 οι εξαγωγές υποχώρησαν — σε αντίθεση με τον στόχο που είχε τεθεί. Συγκεκριμένα, το ποσό των εξαγωγών μειώθηκε σε 50,92 δισ. ευρώ από 55,76 δισ. ευρώ το 2022, δηλαδή πτώση περίπου 8,7%.
Η απόκλιση από τον προγραμματισμό υπογραμμίζει πως η Ελλάδα δεν κατάφερε να βελτιώσει πραγματικά την παραγωγική της δυναμική και την οικονομική της εξωστρέφεια — τουλάχιστον όχι όσο διακηρύχθηκε.
Τομείς όπως η παραγωγή και η βιομηχανία δεν αναπτύσσονται — υπερβολική εξάρτηση από τον Τουρισμό
Σύμφωνα με αναλύσεις, η Ελλάδα παραμένει υπερβολικά εξαρτημένη από τον τουρισμό — έναν τομέα με εποχικότητα και υψηλή ευαισθησία σε διεθνείς εξωτερικές κρίσεις.
Αυτό σημαίνει ότι στην ουσία δεν έχει υπάρξει ουσιαστική επανεκκίνηση της βιομηχανικής παραγωγής ή διαφοροποίηση της οικονομίας προς πιο σταθερά και ανταγωνιστικά προϊόντα — γεγονός που μετατρέπει την ανάπτυξη σε «φούσκα» που σβήνει εύκολα σε κρίσεις.
Αντιμετώπιση της ακρίβειας και κόστη ζωής: υποσχέσεις χωρίς αποτέλεσμα
Η κυβέρνηση έχει προβάλλει ως κεντρικό μέλημα την προστασία των νοικοκυρών από την ακρίβεια. Ωστόσο, παρά τις δηλώσεις, τα βασικά αγαθά και υπηρεσίες παραμένουν ακριβά και η καθημερινότητα των πολιτών επιβαρύνεται.
Οι μειώσεις σε κατανάλωση και η δυσκολία κάλυψης βασικών αναγκών έχουν εντείνει την αίσθηση πολιτικής αποτυχίας — ειδικά σε όσους δεν επωφελούνται από φοροελαφρύνσεις ή μισθολογικές αυξήσεις.
Το «success story» στα λόγια — αλλά η καθημερινότητα δείχνει διαφορετικά
Η θητεία της κυβέρνησης Μητσοτάκη συνοδεύτηκε από ισχυρά ρητορικά όρια: ανάπτυξη, σταθερότητα, εξωστρέφεια, φορολογική πειθαρχία. Παρά αυτά η καθημερινότητα πολλών πολιτών δείχνει ότι η πραγματική οικονομία δεν απέδωσε όπως περίμεναν.
Η πτώση του διαθέσιμου εισοδήματος, η υποχώρηση των εξαγωγών, η διατήρηση της εξάρτησης από τον τουρισμό, η ακρίβεια και οι υψηλοί φόροι δείχνουν ότι τα δομικά προβλήματα παραμένουν. Για μεγάλο μέρος της κοινωνίας, το «success story» μεταφράζεται σε «στασιμότητα» ή ακόμη και «οπισθοδρόμηση».
Αν η οικονομική πολιτική δεν επαναπροσδιοριστεί δίνοντας προτεραιότητα στην πραγματική παραγωγή, στη στήριξη των μεσαίων και χαμηλών στρωμάτων και στη σταθεροποίηση του βιοτικού επιπέδου — τότε η απογοήτευση δεν θα αφορά μόνο στατιστικά μεγέθη, αλλά θα γίνει κοινωνική πραγματικότητα.
