Της Βάνας Κουτρουλού
Το εμπορικό πλοίο MV Abdullah καταλήφθηκε στα ανοικτά των ακτών της Σομαλίας την περασμένη εβδομάδα, στην τελευταία εκ των 20 και πλέον επιθέσεων από τον Νοέμβριο από Σομαλούς πειρατές, που παρέμεναν άπραγοι επί σχεδόν μια δεκαετία.
Πριν λίγες ημέρες, το ινδικό πολεμικό ναυτικό διέσωσε τα 17 μέλη του πληρώματος και συνέλαβε τους 35 πειρατές, που είχαν αρπάξει ένα άλλο φορτηγό πλοίο, το MV Ruen με σημαία Μάλτας, από τον Δεκέμβριο.
Φόβος και τρόμος για μια δεκαετία
Στο αποκορύφωμα της δράσης τους το 2011, οι Σομαλοί πειρατές εξαπέλυσαν 237 επιθέσεις και κράτησαν εκατοντάδες ομήρους, ανέφερε o Διεθνής Οργανισμός Ναυσιπλοΐας. Αυτές οι επιθέσεις στοίχισαν στην παγκόσμια οικονομία περίπου 7 δισεκατομμύρια δολάρια, συμπεριλαμβανομένων των λύτρων.
Οι επιδρομές αυξάνουν τους κινδύνους και τα κόστη για τις ναυτιλιακές εταιρείες, που βρίσκονται αντιμέτωπες επίσης με τις συνεχιζόμενες επιθέσεις με drone και πυραύλους από τους αντάρτες Χούθι της Υεμένης στην Ερυθρά Θάλασσα.
Οι θαλάσσιες οδοί ανοικτά της Σομαλίας είναι από τις πολυσύχναστες. Κάθε χρόνο, υπολογίζεται ότι 20.000 πλοία, που μεταφέρουν τα πάντα, από έπιπλα και ενδύματα μέχρι σιτηρά και καύσιμα, περνούν από τον Κόλπο του Άντεν προς και από την Ερυθρά Θάλασσα και τη Διώρυγα του Σουέζ, τη συντομότερη θαλάσσια διαδρομή μεταξύ Ευρώπης και Ασίας.
Ο τωρινός ρυθμός επιθέσεων είναι σημαντικά μικρότερος, με τους πειρατές να στοχεύουν κυρίως μικρότερα πλοία σε ύδατα με ελάχιστες περιπολίες. Από τον Νοέμβριο, έχουν καταλάβει τουλάχιστον δύο φορτηγά πλοία και 12 αλιευτικά, σύμφωνα με στοιχεία της Ναυτικής Δύναμης της Ε.Ε. (EUNAVFOR).
Μολονότι η απειλή δεν είναι τόσο σοβαρή όσο ήταν την περίοδο 2008-2014, τοπικοί αξιωματούχοι και η ναυτιλιακή βιομηχανία ανησυχούν ότι το πρόβλημα μπορεί να επιδεινωθεί.
Αυξάνονται ασφάλιστρα κινδύνου
Οι επιδρομές των Σομαλών πειρατών έχουν διευρύνει την περιοχή στην οποία οι οι ασφαλιστικές εταιρείες επιβάλλουν πρόσθετα ασφάλιστρα κινδύνου πολέμου στα πλοία. Αυτά τα ασφάλιστρα γίνονται πιο ακριβά για ταξίδια μέσω του Κόλπου του Άντεν και της Ερυθράς Θάλασσας.
Η αυξανόμενη ζήτηση για ιδιωτικούς ένοπλους φρουρούς αυξάνει επίσης τις τιμές. Το κόστος πρόσληψης μιας ομάδας για τρεις ημέρες εκτινάχθηκε περίπου 50% τον Φεβρουάριο σε μηνιαία βάση, μεταξύ 4.000 και 15.000 δολαρίων.
Οι ειδικοί ασφαλείας λένε ότι δεν υπάρχουν στοιχεία για άμεσους δεσμούς μεταξύ των Χούθι και των Σομαλών πειρατών. Πριν μια δεκαετία οι ναυτιλιακές εταιρείες ενίσχυσαν τα μέτρα ασφαλείας πάνω στα πλοία και διεθνείς ναυτικές δυνάμεις συμμετείχαν σε επιχειρήσεις υπό την ηγεσία του ΝΑΤΟ, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών.
Έως και 20 πολεμικά πλοία από 14 διαφορετικές χώρες περιπολούσαν τότε τον Κόλπο του Άντεν και τις οδούς ναυσιπλοΐας του Ινδικού Ωκεανού – έκταση ίση με την Μεσόγειο και την Ερυθρά Θάλασσα μαζί.
Τα μέτρα ουσιαστικά εξάλειψαν τις πειρατικές επιθέσεις. Αλλά καθώς η απειλή υποχώρησε, οι συμμετέχουσες χώρες μείωσαν τον αριθμό των πολεμικών πλοίων. Μάλιστα, το 2022 έληξε η ισχύς του ψηφίσματος του ΟΗΕ που επέτρεπε σε ξένα σκάφη να περιπολούν στα ύδατα της Σομαλίας.
Ο Σομαλός Πρόεδρος υποστηρίζει ότι το κλειδί για τον περιορισμό της απειλής είναι η ενίσχυση της ικανότητας επιβολής του νόμου στη θάλασσα και στη στεριά, και όχι η αποστολή διεθνών ναυτικών δυνάμεων. Σύμφωνα με στοιχεία της κυβέρνησης της Σομαλίας, η ακτοφυλακή έχει 720 εκπαιδευμένα μέλη, αλλά μόνο ένα από τα τέσσερα σκάφη του είναι λειτουργικό.
Οι επιθέσεις των Χούθι σε πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα, σε συνδυασμό με την αύξηση της πειρατείας στα ανοικτά των ακτών της Σομαλίας, διαταράσσουν το παγκόσμιο εμπόριο. Το 2023 εκτιμάται ότι το 13% του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου διήλθε μέσω αυτών των περιοχών. Ωστόσο, οι επιθέσεις μείωσαν τον αριθμό των πλοίων που διέρχονται από την περιοχή κατά 50%.
Αν δεν βελτιωθεί σημαντικά η ασφάλεια στην περιοχή, τα πλοία δεν μπορούν να επιστρέψουν στις κανονικές τους διαδρομές. Οι καθυστερήσεις και το υψηλότερο κόστος αναμένεται να συνεχιστούν.
