Του Κώστα Παππά
Τα τελευταία χρόνια, οι παραγωγοί της ελληνικής υπαίθρου βιώνουν ένα σοβαρό και παρατεταμένο οικονομικό σοκ ,με το κατά κεφαλήν εισόδημα των αγροτών και κτηνοτρόφων να μειώνεται δραματικά, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες να κρατήσουν ζωντανές τις εκμεταλλεύσεις τους. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, το 2023 η αγροτική παραγωγή στη χώρα μειώθηκε κατά περίπου 16%.Το ίδιο έτος, το καθαρό επιχειρηματικό εισόδημα στον γεωργικό κλάδο υποχώρησε κατά 9,12%, ενώ το συνολικό εισόδημα των παραγωγών κατέγραψε ανάλογη πτώση.
Η κατάσταση χειροτέρεψε περαιτέρω το 2025: τον Φεβρουάριο οι αγρότες και κτηνοτρόφοι είδαν τα έσοδά τους να υποχωρούν κατά 8,5% σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα του προηγούμενου έτους — χωρίς να υπολογίζονται οι επιδοτήσεις. Την ίδια ώρα, η τιμή παραγωγού για βασικά προϊόντα όπως το ελαιόλαδο κατέρρευσε — με μείωση έως και 42,3%.
Από την άλλη πλευρά, το κόστος παραγωγής παραμένει ιδιαίτερα υψηλό — ενώ οι παραγωγοί αντιμετωπίζουν επιπλέον τον ανταγωνισμό από εισαγόμενα φθηνά προϊόντα και τις πιέσεις των τιμών ενέργειας, ζωοτροφών και αγροτικών εισροών. Με αυτά τα δεδομένα, πολλοί παραγωγοί καταγράφουν ζημίες ή ακόμη χειρότερα έσοδα που δεν καλύπτουν ούτε τα έξοδα, πόσο μάλλον να αποφέρουν κέρδος.
Καίριο ρόλο στην «αιμορραγία» των αγροτών παίζουν και οι ενδιάμεσοι οι μεσάζοντες και οι χονδρέμποροι , οι οποίοι καρπώνονται μεγάλο μέρος της υπεραξίας. Σύμφωνα με πρόσφατη καταγραφή, η διαφορά μεταξύ τιμής χονδρικής (που λαμβάνει ο παραγωγός) και τιμής λιανικής (που πληρώνει ο καταναλωτής) για ορισμένα προϊόντα προσεγγίζει το 36%. Σε ρεπορτάζ αναφέρεται ότι ενώ το λάδι πωλείται από τον παραγωγό στα 4 €/κιλό, σε ράφι σούπερ-μάρκετ φτάνει στα 12–13 €/κιλό — δηλαδή τριπλασιάζεται η τιμή μέχρι τον τελικό καταναλωτή.
Το αποτέλεσμα; Οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι βρίσκονται οικονομικά σε αδιέξοδο, με πολλές μικρομεσαίες εκμεταλλεύσεις να αποτυγχάνουν να επιβιώσουν. Για πολλούς, η απόσταση ανάμεσα στο χωράφι και το ράφι σημαίνει μείωση των εισοδημάτων τους και αίσθηση ότι ο κόπος τους ξεπουλιέται όχι προς όφελός τους, αλλά για να γεμίσουν τα ράφια των μεγάλων αλυσίδων και να διατηρήσουν υψηλά περιθώρια κέρδους οι ενδιάμεσοι.
Οι πρόσφατες αγροτικές κινητοποιήσεις δεν είναι απλώς μία διαμαρτυρία. Είναι μια κραυγή αγωνίας για επιβίωση ενός επαγγέλματος που αποτελεί βασική ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας. Χωρίς άμεσα μέτρα , στήριξη των παραγωγών, δίκαιες τιμές παραγωγού-καταναλωτή, περιορισμός της υπεραξίας των μεσαζόντων, ο κίνδυνος είναι ορατός: να αυξηθούν κι άλλο οι εισαγωγές, να γίνει ακόμα πιο έντονη η εγκατάλειψη των χωριών και να επέλθει βαθύτερη κρίση στον αγροτικό τομέα.
