Του Βασίλη Σπυρόπουλου
«Ήγγικεν η ώρα» για την συνάντηση του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, με τον Τούρκο ομόλογό του, Ταγίπ Ερντογάν, στον Λευκό Οίκο. Την Πέμπτη, 25 Σεπτεμβρίου, οι δύο άνδρες θα βρεθούν ξανά πρόσωπο με πρόσωπο ύστερα από έξι χρόνια, όταν ο Τραμπ διένυε την πρώτη θητεία του στον προεδρικό θώκο των ΗΠΑ.
Η νέα συνάντησή τους θα γίνει υπό διαφορετικές συνθήκες στην γεωπολιτική σκακιέρα. Δύο πόλεμοι είναι ήδη σε εξέλιξη, με την προοπτική, δυστυχώς, να συνεχιστούν και τα επόμενα χρόνια, παρά τις έντονες και κατευναστικές διπλωματικές προσπάθειες που ασκεί ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος για την ειρηνική κατάληξή τους. Τα εμπόδια είναι πολλά και φαντάζουν ανυπέρβλητα, τουλάχιστον μέχρι στιγμής.
Ο Τούρκος ηγέτης, από την άλλη πλευρά, φαίνεται πως εξαργυρώνει, μέσω αυτής της συνάντησης με τον Αμερικανό ομόλογό του, την ψευδαίσθηση που τρέφει ο ίδιος ως ενός σημαντικού στρατηγικού περιφερειακού παίκτη στην ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένης της πολύπαθης Μέσης Ανατολής. Η τακτική της τουρκικής διπλωματίας, που οδήγησε στο κλείσιμο του ραντεβού της 25ης Σεπτεμβρίου, ίσως θα έπρεπε να προβληματίσει την Αθήνα, η οποία δεν έχει καταφέρει να «κλείσει» μια ανάλογη συνάντηση Τραμπ- Μητσοτάκη. Γιατί, άραγε;
Πάντως, ο Ερντογάν δεν πάει με άδεια χέρια στο τετ-α-τετ με τον Τραμπ, στον Λευκό Οίκο. Ένα από τα δώρα που θα προσφέρει στον Αμερικανό πρόεδρο είναι μια μεγάλη παραγγελία για την αγορά αεροσκαφών Boeing για λογαριασμό της αεροπορικής εταιρείας Turkish Airlines. Η δεύτερη χειρονομία καλής θέλησης, που έγινε ήδη με κάθε επισημότητα, είναι η άρση των δασμών που είχε επιβάλλει η Άγκυρα το 2018 στην εισαγωγή αμερικανικών προϊόντων, σε αντίποινα για αμερικανικούς δασμούς σε τουρκικά προϊόντα που είχε επιβάλλει η κυβέρνηση Τραμπ, κατά την πρώτη της θητεία.
Οι ευγενικές χειρονομίες της Άγκυρας δεν γίνονται για το θεαθήναι, αλλά στοχεύουν στην ξεπάγωμα του προγράμματος των F-35. Βέβαια, εδώ είναι κομβικός ο ρόλος του Κονγκρέσου, το οποίο θα πρέπει να ανάψει το πράσινο φως για την άρση του τουρκικού αποκλεισμού. Επιπλέον, θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι οι ΗΠΑ δεν θα πουλήσουν ούτε μισό F-35 στην Τουρκία, όσο αυτή αποτελεί απειλή για το Τελ Αβίβ. Οι χειρισμοί σε τέτοια ζητήματα είναι πάντοτε χειρουργικοί, ωστόσο τι θα πράξει η Ελλάδα, σε περίπτωση που εξομαλυνθούν οι σχέσεις Τουρκίας- Ισραήλ και οι ΗΠΑ συμφωνήσουν στην συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35;
Με τα «εάν» και τα «εφόσον» δεν χτίζονται γερές διπλωματικές σχέσεις. Ιδίως όταν στην ατζέντα μπαίνουν σοβαρά θέματα άσκησης γεωπολιτικής ισχύος. Η ένταση στις σχέσεις Τουρκίας- Ισραήλ, ιδιαίτερα το τελευταίο χρονικό διάστημα, είναι μια εξέλιξη που δεν έχει ακόμη εκμεταλλευτεί διπλωματικά η Αθήνα, αναφορικά με το εξέχον ζήτημα της πόντισης του καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης ανάμεσα στην Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ.
Κι ενώ εμείς συνεχίζουμε να θεωρούμε ότι η σχέσεις μας με την Τουρκία θα πρέπει να συνεχισθούν στην λογική- κούνια που μας κούναγε- των «ήρεμων νερών», ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Ταγίπ Ερντογάν θα έχουν την ευκαιρία να συζητήσουν διμερή θέματα συνεργασίας σε πολλούς τομείς. Ο ίδιος ο Ερντογάν δεν έχει κρύψει ότι η σχέση του με τον Τραμπ είναι πολύ καλή. Εκκινώντας από αυτό, θα επιχειρήσει να προσελκύσει μεγάλα επενδυτικά projects στην περιοχή, καθιστώντας σαφές ότι η χώρα του είναι σε θέση να φέρει εις πέρας τέτοιου είδους απαιτητικά εγχειρήματα, με το αζημίωτο φυσικά.
