Την κατ’ αρχήν συμφωνία των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη δημιουργία ενός μεγάλου ταμείου αμυντικής ενίσχυσης ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ ανακοίνωσε τη Δευτέρα Ευρωπαίος διπλωμάτης. Η νέα αυτή πρωτοβουλία, υπό τον τίτλο «Δράση Ασφάλειας για την Ευρώπη» (SAFE), στοχεύει στην ενίσχυση των στρατιωτικών δυνατοτήτων της ΕΕ και στη θωράκιση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας απέναντι στις αυξανόμενες γεωπολιτικές προκλήσεις.
Το σχέδιο, το οποίο παρουσιάστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Μάρτιο, προβλέπει την έκδοση κοινού χρέους εκ μέρους της ΕΕ προκειμένου να εξασφαλιστεί η απαραίτητη χρηματοδότηση. Τα κεφάλαια αυτά θα διατεθούν κυρίως με τη μορφή δανείων προς τα κράτη-μέλη αλλά και προς τρίτες χώρες, όπως η Ουκρανία, για την ενίσχυση των αμυντικών τους δυνατοτήτων και την υποστήριξη της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας.
Στρατηγική αυτονομία και γεωπολιτική αναβάθμιση
Η πρωτοβουλία SAFE εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της προσπάθειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αποκτήσει μεγαλύτερη στρατηγική αυτονομία σε έναν κόσμο όπου οι διεθνείς συμμαχίες δοκιμάζονται και οι συγκρούσεις –όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία– επαναφέρουν την έννοια της στρατιωτικής ισχύος στην κορυφή της ευρωπαϊκής πολιτικής ατζέντας.
Η προοπτική του ταμείου αντιμετωπίζεται ως εμβληματικό βήμα προς μια πιο ενιαία ευρωπαϊκή πολιτική άμυνας, η οποία θα μειώσει την εξάρτηση της ΕΕ από εξωτερικές δυνάμεις, κυρίως τις Ηνωμένες Πολιτείες, για την ασφάλειά της.
Ο ρόλος της Ουκρανίας και της ευρωπαϊκής βιομηχανίας όπλων
Η συμμετοχή χωρών όπως η Ουκρανία θεωρείται κομβική, καθώς εντάσσεται στη συνεχή υποστήριξη που παρέχει η ΕΕ στον αγώνα της κατά της ρωσικής εισβολής. Παράλληλα, η SAFE αναμένεται να δώσει σημαντική ώθηση στην ευρωπαϊκή πολεμική βιομηχανία, ενισχύοντας την παραγωγή οπλικών συστημάτων, πυρομαχικών και τεχνολογιών που θεωρούνται κρίσιμες για την ευρωπαϊκή άμυνα.
Αντιδράσεις και επόμενα βήματα
Η κατ’ αρχήν συμφωνία αποτελεί ένα πολιτικό ορόσημο, ωστόσο απομένει να καθοριστούν λεπτομέρειες όπως οι ακριβείς όροι χρηματοδότησης, οι μηχανισμοί εποπτείας και η κατανομή των κονδυλίων. Αναμένεται επίσης να υπάρξουν συζητήσεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και να εκφραστούν ενστάσεις από κράτη-μέλη που παραδοσιακά είναι επιφυλακτικά σε θέματα κοινού δανεισμού.
Η τελική έγκριση του σχεδίου και η ενεργοποίηση του ταμείου θα αποτελέσουν ένα κρίσιμο τεστ για την αλληλεγγύη και τη συνοχή της ΕΕ, σε μια εποχή που οι απειλές κατά της ευρωπαϊκής ασφάλειας αυξάνονται και απαιτούν συλλογική και άμεση αντίδραση.
