Χρησιμοποιώντας τις περίφημες bunker-buster βόμβες οι ΗΠΑ χτύπησαν τα ξημερώματα της Κυριακής τρία πυρηνικά εργοστάσια του Ιράν, πλήγμα που σύμφωνα με τον Ντόναλντ Τραμπ ήταν «επιτυχημένο» και «εξουδετέρωσε» τις εγκαταστάσεις.
Το Ισραήλ λέει ότι ήταν σε «πλήρη συντονισμό» με τις ΗΠΑ στον σχεδιασμό των επιθέσεων. Από την πλευρά τους, Ιρανοί αξιωματούχοι επιβεβαίωσαν ότι οι εγκαταστάσεις επλήγησαν, αλλά αρνήθηκαν ότι υπέστησαν σοβαρό πλήγμα.
Τα αμερικανικά πλήγματα σηματοδοτούν μια σημαντική κλιμάκωση στον πόλεμο μεταξύ Ιράν και Ισραήλ, σημειώνει το BBC.
Τι γνωρίζουμε μέχρι τώρα:
Τι έχουν βομβαρδίσει οι ΗΠΑ και ποια όπλα χρησιμοποίησαν
Ένας από τους στόχους ήταν το Φόρντο, ένα εργοστάσιο εμπλουτισμού ουρανίου κρυμμένο σε μια απομακρυσμένη βουνοπλαγιά που είναι ζωτικής σημασίας για τις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν. Δεν γνωρίζουμε ακόμη την πλήρη κλίμακα των ζημιών στην εγκατάσταση.
Οι ΗΠΑ λένε ότι έπληξαν επίσης δύο άλλες πυρηνικές εγκαταστάσεις – στο Νατάνζ και το Ισφαχάν.
Κρυμμένο σε μια βουνοπλαγιά νότια της Τεχεράνης, το Φορντό πιστεύεται ότι βρίσκεται βαθύτερα στο υπέδαφος από ό,τι η σήραγγα της Μάγχης που συνδέει το Ηνωμένο Βασίλειο με τη Γαλλία.
Λόγω του βάθους του Φορντό, μόνο οι ΗΠΑ έχουν τη βόμβα «bunker buster», που μπορεί να καταστρέψει την τοποθεσία. Αυτή η αμερικανική βόμβα ονομάζεται GBU-57 Massive Ordnance Penetrator (MOP). Ζυγίζει 13 τόνους και μπορεί να διαπεράσει περίπου 18 μέτρα σκυροδέματος ή 61 μέτρα χώματος πριν εκραγεί, σύμφωνα με τους ειδικούς.
Λόγω του βάθους των σηράγγων του Φορντό, η MOP δεν είναι σίγουρο ότι πέτυχε τον στόχο της, αλλά είναι η μόνη βόμβα που θα μπορούσε να πλησιάσει.
Αναφορές των αμερικανικών μέσων ενημέρωσης αναφέρουν ότι στις επιθέσεις χρησιμοποιήθηκαν MOP.
Η βόμβα πέφτει από stealth B-2 από ύψος 12 χλμ. Η πτώση από τόσο μεγάλο ύψος προκαλεί και τη μεγάλη ταχύτητα στην πορεία προς τον στόχο. Η MOP καθοδηγείται από δορυφόρο και ορίζει την πορεία μέσω ρυθμιζόμενου ουριαίου πτερυγίου. Το τεράστιο βάρος της βόμβας έχει ως αποτέλεσμα μεγάλη κινητική ενέργεια κατά την πρόσκρουση. Αυτή η ενέργεια οδηγεί το πυκνό περίβλημα από κράμα αλουμινίου έως και 60 μέτρα κάτω από το έδαφος. Στην τελική φάση πυροδοτούνται 2.400 κιλά εκρηκτικών.
Τι γνωρίζουμε για τον αντίκτυπο των επιθέσεων
Δεν είναι ακόμη σαφές πόση ζημιά προκάλεσε η αμερικανική επίθεση στις πυρηνικές εγκαταστάσεις ή αν υπάρχουν τραυματισμοί ή θύματα.
Ο Ιρανικός Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας δήλωσε ότι ο βομβαρδισμός των τριών πυρηνικών εγκαταστάσεων ήταν μια «βάρβαρη παραβίαση» του διεθνούς δικαίου.
Τόσο η Σαουδική Αραβία όσο και ο πυρηνικός φορέας των Ηνωμένων Εθνών αναφέρουν ότι δεν υπήρξε αύξηση των επιπέδων ραδιενέργειας μετά την επίθεση.
Ο αναπληρωτής πολιτικός διευθυντής του κρατικού ραδιοτηλεοπτικού φορέα του Ιράν, Χασάν Αμπεντίνι, δήλωσε ότι το Ιράν είχε εκκενώσει αυτές τις τρεις πυρηνικές εγκαταστάσεις «πριν από λίγο καιρό».
Εμφανιζόμενος στην κρατική τηλεόραση, είπε ότι το Ιράν «δεν υπέστη σοβαρό πλήγμα επειδή τα υλικά είχαν ήδη απομακρυνθεί».
Στο τηλεοπτικό του διάγγελμα, ο Τραμπ δήλωσε ότι «οι εγκαταστάσεις πυρηνικού εμπλουτισμού έχουν εξαλειφθεί πλήρως και ολοκληρωτικά».
Αλλά μιλώντας στο BBC News Channel, ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μαρκ Κίμιτ, ήταν πιο επιφυλακτικός. «Δεν υπάρχει τρόπος να υπονοηθεί ότι έχουν καταστραφεί για πάντα» είπε.
Ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν προειδοποίησε τις ΗΠΑ ότι η επίθεσή τους στο Φόρντο, το Ισφαχάν και το Νατάνζ θα έχει «αιώνιες συνέπειες». Ο Αμπάς Αραγτσί δήλωσε ότι το Ιράν διατηρεί «όλες τις επιλογές του» για να υπερασπιστεί την κυριαρχία του.
Πώς θα μπορούσε να αντιδράσει το Ιράν
Από τις 13 Ιουνίου που ξεκίνησαν οι ισραηλινές επιθέσεις σε δεκάδες ιρανικούς πυρηνικούς και στρατιωτικούς στόχους, το Ιράν έχει αποδυναμωθεί σημαντικά, λένε οι ειδικοί.
Το Ιράν εξακολουθεί να είναι ικανό να προκαλέσει σημαντική ζημιά.
Προηγουμένως, Ιρανοί αξιωματούχοι προειδοποίησαν τις ΗΠΑ να μην εμπλακούν, λέγοντας ότι θα υποστεί «ανεπανόρθωτη ζημιά» και ότι διακινδυνεύει έναν «ολομέτωπο πόλεμο» στην περιοχή.
Ο ανταποκριτής του BBC, Φρανκ Γκάρντνερ, λέει ότι το Ιράν πρέπει τώρα να επιλέξει ανάμεσα σε τρεις στρατηγικές πορείες δράσης σε απάντηση στην επίθεση των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της νύχτας:
Να μην κάνει τίποτα. Αυτό θα μπορούσε να το γλιτώσει από περαιτέρω αμερικανικές επιθέσεις. Θα μπορούσε ακόμη και να επιλέξει τη διπλωματική οδό και να επανέλθει στις διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ. Αλλά το να μην κάνει τίποτα, θα κάνει το ιρανικό καθεστώς να φανεί αδύναμο, ειδικά μετά τις προειδοποιήσεις του για τρομερές επιπτώσεις σε περίπτωση επίθεσης των ΗΠΑ. Μπορεί να αποφασίσει ότι ο κίνδυνος αποδυνάμωσης της επιρροής του στον πληθυσμό του υπερτερεί του κόστους των περαιτέρω αμερικανικών επιθέσεων.
Να αντιδράσει σκληρά και γρήγορα. Το Ιράν εξακολουθεί να διαθέτει ένα σημαντικό οπλοστάσιο βαλλιστικών πυραύλων, αφού τους κατασκευάζει και τους αποθηκεύει εδώ και χρόνια. Έχει μια λίστα στόχων περίπου 20 αμερικανικών βάσεων για να διαλέξει στην ευρύτερη Μέση Ανατολή. Θα μπορούσε επίσης να εξαπολύσει επιθέσεις σε πολεμικά πλοία του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ χρησιμοποιώντας drones και ταχύπλοα τορπιλοβόλα.
Να αντιδράσει αργότερα, σε χρόνο που θα επιλέξει. Αυτό θα σήμαινε ότι θα περιμένει μέχρι να υποχωρήσει η τρέχουσα ένταση και θα εξαπολύσει μια αιφνιδιαστική επίθεση όταν οι αμερικανικές βάσεις δεν θα βρίσκονται πλέον σε μέγιστη επιφυλακή.
Οι ΗΠΑ λειτουργούν στρατιωτικές εγκαταστάσεις σε τουλάχιστον 19 χώρες της Μέσης Ανατολής, συμπεριλαμβανομένων του Μπαχρέιν, της Αιγύπτου, του Ιράκ, της Ιορδανίας, του Κουβέιτ, του Κατάρ, της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.
Μεταξύ των πιο προφανών στόχων για το Ιράν είναι το αρχηγείο του 5ου Στόλου του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ στη Μίνα Σαλμάν στο Μπαχρέιν.
Θα μπορούσε επίσης να στοχεύσει θαλάσσιες οδούς στα Στενά του Ορμούζ, το οποίο συνδέει τον Περσικό Κόλπο με τον Ινδικό Ωκεανό, μέσω του οποίου μεταφέρεται το 30% του παγκόσμιου εφοδιασμού πετρελαίου. Θα μπορούσε επίσης να επιτεθεί σε άλλες θαλάσσιες οδούς που κινδυνεύουν να αποσταθεροποιήσουν τις παγκόσμιες αγορές.
Το Ιράν θα μπορούσε επίσης να στοχεύσει τα περιουσιακά στοιχεία κοντινών χωρών που θεωρεί ότι βοηθούν τις ΗΠΑ, γεγονός που διακινδυνεύει τον πόλεμο να εξαπλωθεί σε ολόκληρη την περιοχή.
