Σε τροχιά αναζήτησης νέων ισορροπιών κι εν αναμονή της συνολικής τουρκικής αντίδρασης κινείται η Αθήνα, μετά την έγκριση του ελληνικού Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού (ΘΧΣ), ο οποίος ήρθε να προστεθεί σε μια σειρά ενεργειών που έχουν ήδη ανεβάσει τους τόνους στην Άγκυρα.
Ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης βρέθηκε στην Κωνσταντινούπολη και είχε ιδιωτικό δείπνο με τον Τούρκο ομόλογό του Χακάν Φιντάν. Οι δυο ΥΠΕΞ θα τα ξαναπούν στην Αττάλεια, στη σύνοδο του ΝΑΤΟ στις 14-15 Μαΐου, σε μια ακόμη προσπάθεια να διατηρηθούν ανοιχτά τα διπλωματικά κανάλια, εν μέσω εύθραυστης ηρεμίας.
Παρά τη σχετικά ήπια πρώτη αντίδραση του τουρκικού ΥΠΕΞ, η Αθήνα διατηρεί επιφυλάξεις, εκτιμώντας ότι η πίεση που δέχεται ο Ερντογάν από την αντιπολίτευση και τους εθνικιστές ίσως οδηγήσει σε επιθετικότερες κινήσεις.
Η στροφή της Τουρκίας και η φιέστα στα Κατεχόμενα
Το βράδυ πριν από την επίσκεψη Ερντογάν στα Κατεχόμενα, όπου αναμένεται να επαναλάβει το αφήγημα περί «δύο κρατών» και να στηλιτεύσει τη διεθνή στήριξη προς την Κυπριακή Δημοκρατία, η διπλωματική κινητικότητα κορυφώθηκε. Η τουρκική κυβέρνηση ενοχλήθηκε έντονα από τη στάση του Οργανισμού Τουρκογενών Κρατών, οι οποίοι όχι μόνο άνοιξαν πρεσβείες στη Λευκωσία αλλά συνυπέγραψαν και κοινή διακήρυξη με την Ε.Ε., υιοθετώντας τα σχετικά ψηφίσματα του ΟΗΕ για το Κυπριακό.
Η απάντηση της Άγκυρας ήρθε με παρεμβάσεις και με τη φιέστα εγκαινίων του νέου «Προεδρικού Μεγάρου» και της τεχνολογικής έκθεσης TEKNOFEST στην κατεχόμενη Λευκωσία – όλα σε μια προσπάθεια να αποδείξει την αδιαμφισβήτητη στήριξη στο ψευδοκράτος.
Η Αθήνα σταθμίζει τα επόμενα βήματα
Η ελληνική πλευρά επιδιώκει να μην μετατεθεί το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, καθώς κάτι τέτοιο θα έδινε εικόνα αδρανοποίησης του διαλόγου. Σύμφωνα με τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, η Ελλάδα ασκεί πλήρως τα κυριαρχικά της δικαιώματα και δεν θα επιτρέψει η αποκλιμάκωση να εκληφθεί ως παραίτηση από αυτά.
Ο ΘΧΣ ενόχλησε ιδιαιτέρως την Τουρκία, με την αντιπολίτευση να καταγγέλλει ότι «νομιμοποιεί τον Χάρτη της Σεβίλλης» και ότι η Άγκυρα δείχνει αδυναμία απέναντι στις ελληνικές πρωτοβουλίες. Η Άγκυρα ετοιμάζει τον δικό της σχεδιασμό –στο πλαίσιο της «Γαλάζιας Πατρίδας»– με στόχο την υποβολή του στον ΟΗΕ.
Τα επόμενα βήματα της ελληνικής κυβέρνησης περιλαμβάνουν την προσεκτική θεσμοθέτηση των Θαλάσσιων Πάρκων και την πόντιση του καλωδίου Κρήτης–Κύπρου. Πρόκειται για έργα υψηλού γεωστρατηγικού ενδιαφέροντος, τα οποία όμως ενδέχεται να προκαλέσουν αντιδράσεις. Η Αθήνα προτιμά να κινηθεί σταδιακά, με στόχο να απορροφήσει την ένταση και να ενισχύσει τα έργα με τεχνική και νομική τεκμηρίωση, αποφεύγοντας προκλήσεις επί του πεδίου.
Δυσκολίες σε πιθανή προσφυγή στη Χάγη
Η υιοθέτηση του ΘΧΣ από την Ελλάδα –με τη μέγιστη δυνατή αποτύπωση των αξιώσεών της– λειτουργεί ως ισχυρή δήλωση πολιτικής βούλησης. Ωστόσο, περιορίζει και τα περιθώρια ελιγμών για πιθανή συνυπογραφή συνυποσχετικού με την Τουρκία για παραπομπή στη Χάγη, καθώς μια τέτοια προσφυγή δεν αναμένεται να δικαιώσει πλήρως την ελληνική θέση.
Η τουρκική επιχειρηματολογία, περί μη επήρειας των νησιών και «γκρίζων ζωνών», εξακολουθεί να αποτελεί κόκκινη γραμμή για την Ελλάδα. Δεν προσφέρεται ούτε καν ως βάση διαπραγμάτευσης.
