Της Βάνας Κουτρουλού
Οι εκλογές της Κυριακής στην Πορτογαλία είναι σχεδόν απίθανο να βγάλουν ξεκάθαρο νικητή, όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις, και η ακροδεξιά θα μπορούσε να παίξει αποφασιστικό ρόλο στις συνομιλίες για τον σχηματισμό του επόμενου κυβερνητικού συνασπισμού, την ώρα που η χώρα ετοιμάζεται να γιορτάσει τα 50 χρόνια από την πτώση της δικτατορίας.
Το λαϊκιστικό, αντισυστημικό κόμμα Σέγκα (Chega, «Αρκετά») δημιουργήθηκε μόλις πριν από πέντε χρόνια. Έγινε η τρίτη μεγαλύτερη κοινοβουλευτική δύναμη της Πορτογαλίας στις εκλογές του 2022, όταν συγκέντρωσε το 7% των ψήφων και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι αυτή τη φορά θα μπορούσε σχεδόν να τριπλασιάσει αυτό το ποσοστό.
Ο αρχηγός του κόμματος, ο 41 ετών Αντρέ Βεντούρα κάποτε φοίτησε σε ιερατική σχολή. Έχτισε την καριέρα του όμως ως αθλητικός σχολιαστής της τηλεόρασης. Είναι πρώην μέλος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (PSD) και το όνομά του έγινε ευρέως γνωστό το 2018 με τα εμπρηστικά σχόλια κατά της κοινότητας των Ρομά στην Πορτογαλία.
Εξελέγη για πρώτη φορά στο κοινοβούλιο το 2019, αποδείχθηκε ιδιαίτερα ευέλικτος και με τις δραστικές αλλαγές πολιτικής του διεύρυνε τη βάση του Σέγκα.
Κάποτε ο Βεντούρα ζήτησε το χημικό ευνουχισμό για βιαστές, τώρα παρουσιάζεται ως υπέρμαχος του αγώνα των αστυνομικών που διαδηλώνουν για καλύτερες αμοιβές. Κάποτε ζήτησε από το κράτος να αποσυρθεί από την εκπαίδευση και την υγεία, τώρα προτείνει πιο μετριοπαθείς μεταρρυθμίσεις, ενώ υπόσχεται υψηλότερες συντάξεις.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η κεντροδεξιά Δημοκρατική Συμμαχία (AD) του Λούις Μοντενέγκρο προηγείται οριακά με 32,6% έναντι του 27,9% των Σοσιαλιστών του Πέδρο Νούνο Σάντος. Το Σέγκα συγκεντρώνει ποσοστό 16%. Ακόμη κι αν σχηματιστεί μία κυβέρνηση μειοψηφίας της Δημοκρατικής Συμμαχίας και επιβιώσει μέχρι τον Οκτώβριο, μπορεί να αναγκαστεί να στραφεί στο Σέγκα για την ψήφιση του προϋπολογισμού.
Σκάνδαλα διαφθοράς, στεγαστική κρίση και χαμηλοί μισθοί
Οι εκλογές διεξάγονται πρόωρα, επειδή η σοσιαλιστική κυβέρνηση κατέρρευσε τον Νοέμβριο κατά τη διάρκεια έρευνας για διαφθορά. Τότε η αστυνομία πραγματοποίησε έρευνα στην επίσημη κατοικία του πρωθυπουργού Αντόνιο Κόστα και συνέλαβε τον επικεφαλής του επιτελείου του. Ο Κόστα παραιτήθηκε, αν και δεν έχει κατηγορηθεί για κανένα αδίκημα.
Οι τιμές των κατοικιών στην Πορτογαλία αυξήθηκαν κατά περίπου 80% και τα ενοίκια αυξήθηκαν κατά περίπου 30% μεταξύ του 2010 και του δεύτερου τριμήνου του περασμένου έτους, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία. Αυτές οι αυξήσεις ήταν πολύ μεγαλύτερες από τις αυξήσεις των μισθών.
Μεγάλο μέρος της αύξησης των τιμών αποδίδεται στην εισροή ξένων επενδυτών και τουριστών που αναζητούν βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις. Η αλλαγή έγινε έντονα αισθητή σε μεγάλες πόλεις, όπως η πρωτεύουσα, η Λισαβόνα. Και το πρόβλημα επιδεινώθηκε από την περσινή άνοδο των επιτοκίων των στεγαστικών δανείων και τον πληθωρισμό.
Πέρυσι, ο μέσος μηνιαίος μισθός προ φόρων ήταν περίπου 1.500 ευρώ – μόλις και μετά βίας αρκεί για να ενοικιάσει κάποιος διαμέρισμα ενός υπνοδωματίου στη Λισαβόνα. Ο κατώτατος μισθός, με τον οποίο αμοίβονται περισσότεροι από 800.000 άνθρωποι, είναι 820 ευρώ το μήνα. Σχεδόν 3 εκατομμύρια Πορτογάλοι εργαζόμενοι κερδίζουν λιγότερα από 1.000 ευρώ το μήνα.
Συνολικά 10,8 εκατομμύρια άνθρωποι είναι εγγεγραμμένοι για να ψηφίσουν στις εκλογές, στην Πορτογαλία και στο εξωτερικό, για να εκλέξουν τα 230 μέλη του κοινοβουλίου.
