Σε έναν κόσμο όπου η πολιτιστική κληρονομιά απειλείται από τον χρόνο, τις φυσικές καταστροφές και την ανθρώπινη αμέλεια και αδιαφορία, άτομα όπως ο Ιωάννης Μπύρος αναδεικνύονται ως οι θεματοφύλακες της ιστορίας. Γεννημένος στη Δράμα, ο κ. Μπύρος, φωτογράφος, γραφίστας και ειδικός στην ψηφιοποίηση, έχει αφιερώσει τα τελευταία 15 χρόνια της ζωής του στην τεκμηρίωση και διατήρηση των αιώνων παλαιών κειμηλίων που συνδέονται με το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, τους ιερούς ναούς της Πόλης, τα κοιμητήρια των Κωνσταντινοπολιτών και τα παλαιά Ελληνικά Σχολεία.
Η εργασία του, που έχει λάβει ευρεία αναγνώριση μέσα από συνεντεύξεις σε εφημερίδες και περιοδικά όπως η “Realnews”, “The National Herald” και πολλά άλλα, δεν είναι απλά μια επαγγελματική δραστηριότητα, αλλά μια αποστολή διάσωσης της ελληνικής και ορθόδοξης ταυτότητας στην ιστορική πρωτεύουσα της Εγγύς Ανατολής.
Από το 2010, όταν ξεκίνησε η συστηματική του συνεργασία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, ο κ. Μπύρος έχει φωτογραφίσει, καταγράψει και ψηφιοποιήσει χιλιάδες κειμήλια, δημιουργώντας ένα ψηφιακό αρχείο που εξασφαλίζει την πρόσβαση σε μελλοντικές γενιές. Η μέθοδός του βασίζεται σε αναλυτική φωτογράφιση υψηλής ανάλυσης, λεπτομερή καταγραφή χαρακτηριστικών και προηγμένη ψηφιοποίηση, χρησιμοποιώντας εργαλεία όπως κάμερες υψηλής ευκρίνειας και λογισμικά επεξεργασίας εικόνας.
Σε συνεντεύξεις του, όπως αυτή στην “ERT3” όπου εμφανίζεται ως φωτογράφος και γραφίστας, τονίζει τη σημασία της τεκμηρίωσης ως θησαυρό γνώσης και πολιτισμού για τις επόμενες Γενιές.
Η συνεργασία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο, ως πνευματικό κέντρο της Ορθοδοξίας, αποτελεί τον πυρήνα της δραστηριότητας του Ιωάννη Μπύρου. Εργαζόμενος ως γραφίστας και φωτογράφος για την Ιερά Μητρόπολη Δέρκων, έχει καταγράψει εκατοντάδες ιερά κειμήλια, όπως ευαγγέλια, σταυρούς, εικόνες και λειτουργικά σκεύη.
Σε άρθρο της “Realnews” το 2016, με τίτλο “Οι Θησαυροί της Πόλης”, παρουσιάζονται φωτογραφίες από τη συλλογή του, όπως ένας χρυσός σταυρός από τον 18ο αιώνα και ένα βυζαντινό ευαγγέλιο. Ο κ. Μπύρος εξηγεί πώς, μέσω αναλυτικής φωτογράφισης των αιώνων παλαιών κειμηλίων, αποτυπώνει κάθε λεπτομέρεια – από τις χαρακιές στα μέταλλα μέχρι τις αποχρώσεις των χρωμάτων – προκειμένου να παράγει ψηφιακά αρχεία.
Μέσα σε 15 χρόνια, έχει ψηφιοποιήσει πάνω από 5.000 ιερά κειμήλια, όπως αναφέρεται σε συνέντευξή του στην ίδια πλατφόρμα. Η συνεργασία του με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Ελπιδοφόρο, τον Μητροπολίτη Δέρκων και τον Διευθυντή του Ζωγραφείου Λυκείου Κωνσταντινουπόλεως κ. Γιάννη Δεμιρτζόγλου, όπως φαίνεται από εικόνες από την Ελληνική εφημερίδα της Νέας Υόρκης “The National Herald” το 2020, αναδεικνύει την εμπιστοσύνη που έχει κερδίσει μέσα από το πολυετές έργο του.
Η ψηφιοποίηση δεν περιορίζεται σε εικόνες: περιλαμβάνει σάρωση παλαιών εγγράφων, βιβλίων, βιντεοσκοπήσεις, χαρτογράφήσεις, δημιουργία βάσεων δεδομένων ακόμη και εικονικές ξεναγήσεις. Ο κ. Μπύρος ξεκίνησε την ψηφιοποίηση της συλλογής παλαιών βιβλίων της οικογένειας Σακκουλίδη στη Βιβλιοθήκη του Σισμανογλείου Μεγάρου την Κωνσταντινούπολη. Με πάνω από 20.000 φωτογραφίες ψηφιοποίησης παλαιών βιβλίων, χειρογράφων και αιώνων παλαιών κειμηλίων εξασφαλίζει ότι τα κειμήλια, πολλά από τα οποία χρονολογούνται από τον 15ο αιώνα, θα παραμένουν παγκοσμίως προσβάσιμα σε ψηφιακή μορφή.
Οι Ιεροί Ναοί και τα Κοιμητήρια της Κωνσταντινούπολης
Πέρα από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, ο κ. Μπύρος έχει εστιάσει στους Ιερούς Ναούς της Κωνσταντινούπολης. Η αναλυτική φωτογράφιση εδώ περιλαμβάνει τοιχογραφίες, μωσαϊκά και λειτουργικά αντικείμενα. Σε συνέντευξη στην “Realnews”, συζητά για τη διάσωση σε ψηφιακή μορφή άνω 5.000 ιερών κειμηλίων με φωτογραφίες που δείχνουν δισκοπότηρα ιερά εκκλησιαστικά σκεύη και παλαιές εικόνες.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνει σε πολλά από τα κοιμητήρια των Κωνσταντινοπολιτών που κατέγραψε και φωτογράφισε αναλυτικά. Η δραστηριότητά του επικεντρώνεται σε επιτύμβιες στήλες, μνημεία και επιγραφές, που μαρτυρούν την ελληνική παρουσία αιώνων. Μέσω ψηφιοποίησης, έχει επίσης δημιουργήσει βάσεις δεδομένων με χιλιάδες εγγραφές, επιτρέποντας έρευνα σε γενεαλογίες και ιστορικές μελέτες.
Τα Παλαιά Ελληνικά Σχολεία και η Κληρονομιά
Ένα από τα πιο συγκινητικά κομμάτια της εργασίας του κ. Μπύρου είναι η τεκμηρίωση των παλαιών Ελληνικών Σχολείων στην Κωνσταντινούπολη,όπως η Αστική Σχολή Μακροχωρίου και το Ζωγράφειο Λύκειο. Ο κ. Μπύρος έχει φωτογραφίσει και ψηφιοποιήσει αρχεία μαθητών, διπλώματα, βιβλία και φωτογραφίες από τον 19ο και 20ό αιώνα, συμβολίζοντας την γέφυρα μεταξύ παρελθόντος και παρόντος.
Στο άρθρο του “The National Herald”, ο κ. Μπύρος δηλώνει: “I had the honor of reading the “The National Herald” :
” What is the most challenging aspect of your job?
There are many difficulties in a foreign country but my will, patience, and desire to continue.”
Αυτή η αφοσίωση τεκμαίρεται από την ψηφιοποίηση σχολικών εγγράφων, που συντελεί στην ανάδειξη της εκπαιδευτικής κληρονομιάς των Ρωμιών. Μέσα σε 15 χρόνια, έχει καταγράψει δεκάδες χιλιάδες σελίδες παλαιών βιβλίων και χιλιάδες κειμήλια αιώνων , δημιουργώντας ψηφιακά αρχεία μελλοντικά προσβάσιμα σε ερευνητές παγκοσμίως.
Οι συνεντεύξεις του σε μέσα όπως η “Realnews” και “The National Herald”, στην εκπομπή ”Διασπορά” στην ΕΡΤ3 και σε άλλες εφημερίδες, αναδεικνύουν όχι μόνο την τεχνική αρτιότητα του κ. Μπύρου, αλλά και το πάθος του για την ελληνική κληρονομιά. Σήμερα, το 2025, το έργο του συνεχίζεται, εμπνέοντας νέους να γίνουν θεματοφύλακες της ιστορίας. Η Κωνσταντινούπολη, χάρη σε ανθρώπους σαν αυτόν, παραμένει ζωντανή στην ψηφιακή εποχή.
