Του Βασίλη Σπυρόπουλου
Με αφορμή την εθνική επέτειο της 28ης Οκτωβρίου, που παραδοσιακά συνδυάζεται με έξοδο χιλιάδων εκδρομέων προς την επαρχία, το υπουργείο Μεταφορών έστειλε μήνυμα σε όσους έχουν κινητό τηλέφωνο, ζητώντας τους να επιδείξουν αυτές τις ημέρες ιδιαίτερη προσοχή στο δρόμο. Το μήνυμα του υπουργείου έκανε και μια μικρή αναδρομή στο περσινό εορταστικό τριήμερο, όταν «14 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στην άσφαλτο».
Το μήνυμα του υπουργείου Μεταφορών είναι αρκετά σκληρό και μακάβριο. Προκαλεί εκνευρισμό και θυμηδία παρά προβληματισμό. Θυμίζει τα πακέτα τσιγάρων που φιλοξενούν εικόνες από ανθρώπους με σοβαρά προβλήματα υγείας, που τους προκάλεσε το κάπνισμα. Από την άλλη, αυτό το μήνυμα περιλαμβάνει την μισή- ίσως και λιγότερη- αλήθεια για την μάστιγα των τροχαίων δυστυχημάτων στην Ελλάδα, όπου κάθε 14 ώρες θρηνούμε έναν νεκρό και ένας Θεός ξέρει πόσους ακόμη τραυματίες.
Κανείς δεν αμφιβάλλει ότι πολλά από τα δυστυχήματα που συμβαίνουν στους δρόμους οφείλονται στον ανθρώπινο παράγοντα: κατανάλωση αλκοόλ, ύπνος στο τιμόνι λόγω κούρασης, χρήση κινητού τηλεφώνου, υπερβολική ταχύτητα, οδήγηση χωρίς χρήση κράνους και ζώνης ασφαλείας. Δεν είμαστε καλοί οδηγοί οι Έλληνες, το παίζουμε έξυπνοι και ξερόλες ακόμη και όταν πιάνουμε το τιμόνι, είτε κινούμαστε στην Εθνική, είτε σε ένα στενό της γειτονιάς μας.
Υπάρχει, όμως, και αυτό που λέμε και το τονίζουμε όλοι συχνά: η πρόληψη. Οι ειδικοί στον τομέα της οδικής ασφάλειας πιστεύουν ότι ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ) δεν συνεισφέρει κάτι σημαντικό στον τομέα της πρόληψης, αντίθετα έχει μάλλον τιμωρητικό και εισπρακτικό χαρακτήρα, υποβιβάζοντας τους οδηγούς σε «εν δυνάμει εγκληματίες» που πρέπει να σωφρονιστούν για τις πράξεις τους.
Τα sms, λοιπόν, στα κινητά πριν από μια μεγάλη έξοδο συνανθρώπων μας από τα αστικά κέντρα προς την περιφέρεια είναι μια κίνηση προς την σωστή κατεύθυνση, η οποία, όμως, πέφτει στο κενό όταν δεν έχουν προηγηθεί άλλα, σημαντικότερα βήματα, στην πράξη και όχι στα λόγια. Γιατί πρόληψη σημαίνει κατ’ αρχάς διαρκής και αυστηρή εκπαίδευση, όχι μόνο για να πάρει κανείς το δίπλωμα οδήγησης, αλλά καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του ως οδηγός, μέσω επιμορφωτικών προγραμμάτων, που θα συνεισφέρουν στην αλλαγή νοοτροπίας που έχουμε όλοι μας όταν οδηγούμε.
Πρόληψη σημαίνει, επίσης, βελτίωση των υποδομών σε ό, τι αφορά την κατάσταση των δρόμων. Ας μην ξεχνάμε ότι ο τίτλος του αρμόδιου υπουργείου είναι «Υποδομών και Μεταφορών». Πως είναι, άραγε, δυνατόν σε Εθνικές Οδούς, στενά, ακόμη και επαρχιακούς δρόμους να υπάρχουν σημεία καρμανιόλες, που κανείς δεν διόρθωσε ποτέ, παρά το γεγονός ότι εκεί έχουν χαθεί εκατοντάδες ανθρώπινες ζωές σε τροχαία δυστυχήματα; Πως είναι δυνατόν να αναγκάζεται κανείς να οδηγεί για δεκάδες χιλιόμετρα χωρίς καθόλου φωτισμό στην Εθνική Οδό και κάποιοι «ιθύνοντες» να του ζητούν να είναι απλά προσεκτικός; Δυστυχώς, έχουμε φτάσει σε τέτοιο σημείο που πια το αυτονόητο θεωρείται πολυτέλεια…
Όταν μιλάμε για πρόληψη στον τομέα της οδικής ασφάλειας δεν θα πρέπει να ξεχνάμε την αξία της άμεσης και έγκαιρης αστυνόμευσης. Πόσες φορές βλέπουμε τροχονόμους στους δρόμους; Με τι ακριβώς ασχολούνται; Οι αρμοδιότητές τους εξαντλούνται στην ρύθμιση της κυκλοφορίας, ιδίως τις πρωινές ώρες αιχμής, στις κεντρικές λεωφόρους της Αθήνας;
Επειδή τα πολλά λόγια είναι φτώχεια, είναι μάλλον σώφρον όταν χτίζει κανείς ένα σπίτι να ξεκινά από τα θεμέλια και όχι από την σκεπή, αλλιώς το σπίτι θα γκρεμιστεί. Όταν προσπαθούμε να βελτιώσουμε την «σφαγή» που συμβαίνει καθημερινά στους δρόμους, ας έχουμε στο νου μας ότι καλούμαστε να διορθώσουμε κακώς κείμενα πολλών δεκαετιών. Η απάντηση δεν είναι ούτε η τιμωρία, ούτε η αυστηρότητα. Η απάντηση είναι το αυτονόητο: Πρόληψη και πάλι πρόληψη. Όχι μακάβρια μηνύματα στο κινητό που μόνο φόβο και θυμό προκαλούν. Δεν σώζονται ανθρώπινες ζωές με sms.
