Δεν αναβάθμισε την ελληνική οικονομία ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Standard & Poor’s, ο οποίος διατήρησε αμετάβλητη την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας μας στο «BBB/A-2» με σταθερές προοπτικές, στο δελτίο του που εξέδωσε το βράδυ της Παρασκευής (17/10).
Ο διεθνής οίκος κρούει τον κώδωνα για το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών που εμφανίζει σταθερά η ελληνική οικονομία, αλλά και το δημογραφικό πρόβλημα, για το οποίο παραμένει «αγκάθι» για τη μελλοντική ανάπτυξη της 4ης γηραιότερης χώρας στην ΕΕ.
Αυτή η δημογραφική ανισορροπία αναμένεται να επιβαρύνει την μακροπρόθεσμη ανάπτυξη, τονίζει ο οίκος στην ανάλυσή του.
Συγκεκριμένα για το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, ο S&P επισημαίνει ότι είναι μία από τις μεγαλύτερες ευπάθειες της Ελλάδας. Σημειώνει ότι τα στοιχεία επιδεινώθηκαν σημαντικά το 2020 και ο ισολογισμός παρέμεινε σε υψηλά επίπεδα έκτοτε.
Τα επόμενα «ραντεβού» με τους οίκους αξιολόγησης για την Αθήνα, είναι στις 7 Νοεμβρίου (Scope Ratings) και στις 14 του ίδιου μήνα (Fitch Ratings).
Ελληνική οικονομία: Τα βασικά σημεία της αξιολόγησης από τον οίκο S&P Global
Από το 2023 η Ελλάδα παρουσιάζει εξαιρετικά υψηλά πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα, με μέσο όρο 3,4% του ΑΕΠ.
Η κυβέρνηση θα καταγράψει συνολικό δημοσιονομικό πλεόνασμα το 2025, για δεύτερο συνεχόμενο έτος, «γεγονός που την καθιστά μία από τις λίγες ανεπτυγμένες χώρες που μειώνουν το δημόσιο χρέος τους σε απόλυτους όρους, για δεύτερη συνεχή χρονιά».
«Παρότι οι εξωτερικές ανισορροπίες της Ελλάδας είναι υψηλές, θεωρούμε ότι η συμμετοχή της στη ζώνη του ευρώ και η συμμόρφωσή της με τις δημοσιονομικές συνθήκες της ΕΕ παρέχουν προστασία έναντι του κινδύνου ενός σοκ στο ισοζύγιο πληρωμών».
Η γενική κυβέρνηση θα εμφανίσει πλεόνασμα 0,4% του ΑΕΠ φέτος, το οποίο στη συνέχεια θα μετατραπεί σε ήπιο έλλειμμα, με μέσο όρο 0,6% του ΑΕΠ την περίοδο 2026-2028.
Οι δημοσιονομικοί δείκτες δείχνουν ακόμη ένα έτος (2025) υπεραπόδοσης του προϋπολογισμού. Η αύξηση των τρεχουσών δαπανών έχει περιοριστεί ενώ τα έσοδα εμφανίζουν ισχυρή άνοδο, υποστηριζόμενα από βελτιωμένη φορολογική συμμόρφωση, ενίσχυση της αγοράς εργασίας και εκροές επιχορηγήσεων που σχετίζονται με έργα του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF).
Παρά τη μικρή δημοσιονομική χαλάρωση, τα αποτελέσματα του προϋπολογισμού θα παραμείνουν θετικά τα επόμενα χρόνια.
Η βιομηχανική παραγωγή παρέμεινε στάσιμη κατά τους πρώτους οκτώ μήνες του έτους, αντανακλώντας την ασθενέστερη ανάπτυξη των ευρωπαϊκών εταίρων και τη μείωση των εξαγωγών αγαθών.
Η πραγματική ανάπτυξη του ΑΕΠ εκτιμάται στο 2,1% φέτος. Η ανάπτυξη θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο στο 2,2% την περίοδο 2025-2026, υποστηριζόμενη από επενδύσεις και ιδιωτική κατανάλωση, ενώ στη συνέχεια η οικονομική δραστηριότητα θα αρχίσει να επιβραδύνεται καθώς το πρόγραμμα RRF θα ολοκληρώνεται.
Παθογένειες όπως οι καθυστερήσεις στη δικαιοσύνη εξακολουθούν να αποτελούν πρόκληση.
Οι δημογραφικές πιέσεις περιορίζουν τις μακροπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης, γεγονός που καθιστά την αντιμετώπισή τους κομβικό πεδίο πολιτικής προτεραιότητας για τα επόμενα χρόνια. Ο πληθυσμός έχει μειωθεί κατά περισσότερο από 6% από το 2011, λόγω της πτώσης των γεννήσεων και της μαζικής μετανάστευσης.
Οι μεταρρυθμίσεις στη Δικαιοσύνη είχαν περιορισμένα αποτελέσματα, καθώς ο όγκος των εκκρεμών υποθέσεων παραμένει υψηλός. Η κτηματογράφηση δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, ενώ σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, η Ελλάδα εξακολουθεί να κατατάσσεται χαμηλά στους δείκτες αντίληψης διαφθοράς.
Οι πιο πρόσφατες φορολογικές αλλαγές —όπως οι μειώσεις φόρου εισοδήματος για πολύτεκνες οικογένειες— στοχεύουν στην αντιστροφή της υπογεννητικότητας, χωρίς ωστόσο να είναι ακόμη σαφές αν θα επιφέρουν ουσιαστικά αποτελέσματα.
Το καθαρό δημόσιο χρέος παραμένει υψηλό, με πρόβλεψη να διαμορφωθεί στο 131% του ΑΕΠ στο τέλος του 2025.
Το θετικό σενάριο για την ελληνική οικονομία
Είναι πιθανή αναβάθμιση της αξιολόγησης εάν οι εξωτερικές ανισορροπίες της Ελλάδας βελτιωθούν ουσιαστικώς και βιώσιμα.
Για παράδειγμα, αυτό θα μπορούσε να συμβεί εάν παρατηρηθεί μείωση της εξάρτησης της οικονομίας από τις εισαγωγές.
Θα μπορούσαμε επίσης να αναβαθμίσουμε την Ελλάδα εάν παρατηρήσουμε σημαντική μείωση του εξωτερικού χρέους της χώρας, μεγάλο μέρος του οποίου είναι δημόσιο.
Το αρνητικό σενάριο
Θα μπορούσαμε να χαμηλώσουμε την αξιολόγηση εάν η δημοσιονομική επίδοση της Ελλάδας παρουσιάσει σημαντική επιδείνωση.
