Τα κράτη που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή και αντιμετωπίζουν την υβριδική επίθεση της Ρωσίας στην Ευρώπη πιστεύουν ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει δίκιο: Η Ισπανία και άλλοι υποτιθέμενοι σύμμαχοι που βρίσκονται μακριά στο νότο δεν τους υποστηρίζουν όσο πρέπει. Όπως σημειώνει το Politico, θεωρούν πολύ άδικο το γεγονός ότι η Ισπανία – ειδικά με την ισχυρή οικονομική της ανάπτυξη – δεν έχει συνεισφέρει περισσότερο στις προσπάθειες της Ευρώπης να υποστηρίξει την Ουκρανία και να ενισχύσει τις δικές της άμυνες.
Όταν οι ηγέτες συναντηθούν στις Βρυξέλλες για μια σύνοδο κορυφής με θέμα τη βαθύτερη συνεργασία στον τομέα της άμυνας την επόμενη εβδομάδα, ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ αναμένεται να συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις, σημειώνει το Politico. Αν δεν το κάνει, θα βρεθεί αντιμέτωπος με τους ομολόγους του, δήλωσε ένας διπλωμάτης που συμμετέχει στις προετοιμασίες για τη σύνοδο κορυφής, ο οποίος μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας.
Ένας άλλος ανέφερε ότι οι χώρες της νότιας Ευρώπης, όπως η Ιταλία και η Πορτογαλία, πρέπει να συμβάλουν στο βόρειο τμήμα της Ευρώπης, ειδικά αν θέλουν βοήθεια για την αντιμετώπιση της μετανάστευσης από την Αφρική και τη Μέση Ανατολή.
«Ελπίζουμε ότι η δέσμευση του ΝΑΤΟ – στο επίπεδο του 5% – θα επιταχυνθεί πραγματικά, γιατί αγωνιζόμαστε ενάντια στον χρόνο», δήλωσε ο υπουργός Άμυνας της Φινλανδίας, Άντι Χακάνεν, η χώρα του οποίου μοιράζεται σύνορα 1.300 χιλιομέτρων με τη Ρωσία. «Αυτό είναι που τονίζουμε ως χώρα πρώτης γραμμής — ότι οι άλλες χώρες πρέπει να αναλάβουν το μερίδιο που τους αναλογεί, και γρήγορα».
Η δέσμευση του ΝΑΤΟ είναι το σημείο όπου τα πράγματα γίνονται περίπλοκα.
Σε σύνοδο κορυφής τον Ιούνιο, οι ηγέτες του ΝΑΤΟ συμφώνησαν να αυξήσουν τις δαπάνες τους για την άμυνα και την ασφάλεια στο 5% του ΑΕΠ ετησίως κατά την επόμενη δεκαετία, από 2% που ήταν μέχρι τώρα.
Ορισμένοι αξιωματούχοι από τη Βόρεια Ευρώπη πιστεύουν ότι αυτός ο νέος στόχος με προθεσμία το 2035 είναι ανεπαρκής και πολύ αργός, εν μέσω του πολέμου του Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία και των αυξανόμενων παραβιάσεων του ευρωπαϊκού εναέριου χώρου από ρωσικά drones και αεροσκάφη. Θεωρούν επίσης ότι η Ευρώπη πρέπει να αυξήσει τις αμυντικές της δαπάνες, καθώς οι ΗΠΑ δεν θα είναι πάντα εκεί για να τη βοηθήσουν.
Ωστόσο, ο Σάντσεθ αρνήθηκε να υπογράψει τον νέο στόχο, προκαλώντας την οργή του προέδρου των ΗΠΑ, ο οποίος απείλησε να επιβάλει δασμούς για να τιμωρήσει το παραβατικό μέλος του ΝΑΤΟ.
«Απίστευτη ασέβεια»
Οι δαπάνες της Ισπανίας για το ΝΑΤΟ πριν από το τρέχον έτος ανέρχονταν σε μόλις 1,28% του ΑΕΠ, το χαμηλότερο ποσοστό μεταξύ όλων των χωρών μελών του ΝΑΤΟ. Ο Σάντσεθ υποστήριξε ότι η Ισπανία δεν χρειαζόταν να δαπανήσει πολλά για να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της.
«Νομίζω ότι είναι απίστευτη ασέβεια», δήλωσε ο Τραμπ την Τρίτη. «Και νομίζω ότι πρέπει να τιμωρηθούν για αυτό».
Η καταγγελία του Τραμπ βρήκε υποστήριξη στη Σουηδία, το νεότερο μέλος του ΝΑΤΟ. «Νομίζω ότι στην Ισπανία και στους άλλους συμμάχους υπάρχει η συνειδητοποίηση ότι τώρα είναι πραγματικά η ώρα να υλοποιηθούν οι επενδύσεις στην άμυνα», δήλωσε ο Σουηδός υπουργός Άμυνας Πολ Τζόνσον. «Είναι πολύ σημαντικό όλοι οι σύμμαχοι να τηρούν τις δεσμεύσεις που όλοι συμφωνήσαμε… συμπεριλαμβανομένης της Ισπανίας».
Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούττε, προσπάθησε να υποβαθμίσει τη διαμάχη σε συνάντηση των υπουργών Άμυνας της Συμμαχίας στις Βρυξέλλες την Τετάρτη. «Είναι πάντα στο χέρι των μεμονωμένων συμμάχων να διασφαλίζουν ότι συμβάλλουν στη συνολική προσπάθεια με ό,τι μπορούν», δήλωσε. «Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει τη δέσμευση της Ισπανίας προς το ΝΑΤΟ», δήλωσε η υπουργός Άμυνας της Ισπανίας, Μαργαρίτα Ρόμπλες, στην ίδια συνάντηση. «Είμαστε αξιόπιστος εταίρος εδώ και 40 χρόνια».
Ωστόσο, τα ζητήματα σχετικά με τον τρόπο κατανομής του βάρους της ευρωπαϊκής ασφάλειας μεταξύ των χωρών θα παραμείνουν στην κορυφή της ατζέντας των ηγετών της ΕΕ τις επόμενες ημέρες.
Την Πέμπτη, η Κομισιόν θα δημοσιεύσει το τελικό της σχέδιο για την προετοιμασία της ΕΕ για την καταπολέμηση της απειλής, τον «οδικό χάρτη» για την αμυντική ετοιμότητα. Οι αξιωματούχοι θα παρουσιάσουν το σχέδιο σε συνέντευξη Τύπου με την επικεφαλής της διπλωματίας της ΕΕ, Κάγια Κάλλας. Στη συνέχεια, την επόμενη εβδομάδα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συζητήσουν τις λεπτομέρειες σχετικά με τον τρόπο χρηματοδότησης της Ουκρανίας κατά του ρωσικού στρατού σε μια σύνοδο κορυφής που θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες στις 23 Οκτωβρίου.
Εκ πρώτης όψεως, σύμφωνα με ορισμένους αξιωματούχους της ΕΕ, η Ισπανία βρίσκεται σε καλή θέση για να βοηθήσει. Η Μαδρίτη καταγράφει ασυνήθιστα ισχυρές οικονομικές επιδόσεις, με ανάπτυξη 3,2% το 2024, και προβλέπεται να αναπτυχθεί κατά 2,6% φέτος, σύμφωνα με στοιχεία της Κομισιόν.
Μεταξύ Ιανουαρίου 2022 και Αυγούστου 2025, η Ισπανία έχει διαθέσει μόνο 790 εκατ. ευρώ για στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία και έχει δωρίσει άρματα μάχης και συστήματα αεροπορικής άμυνας, σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου Kiel.
Συγκριτικά, η Γερμανία έχει παράσχει στρατιωτική βοήθεια αξίας 17,7 δισ. ευρώ στο Κίεβο και το Ηνωμένο Βασίλειο 13,3 δισ. ευρώ. Συνολικά, οι μεσογειακές χώρες υστερούν σε ό,τι αφορά την αποστολή όπλων στην Ουκρανία σε σύγκριση με τις χώρες της Βόρειας Ευρώπης και της Βαλτικής — η στρατιωτική βοήθεια της Ιταλίας ανέρχεται σε 1,7 δισ. ευρώ και της Ελλάδας σε 150 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με το Politico.
Όσον αφορά τις απειλές του Τραμπ για την επιβολή δασμών στην Ισπανία, οι αξιωματούχοι της ΕΕ είναι προβληματισμένοι. Από νομική άποψη, δεν είναι δυνατόν οι ΗΠΑ να επιβάλουν συγκεκριμένους δασμούς σε ένα μόνο κράτος μέλος της ΕΕ, καθώς η Ένωση χειρίζεται τα εμπορικά θέματα συλλογικά. Ωστόσο, ο Τραμπ θα μπορούσε να στοχεύσει ισπανικά εξαγωγικά προϊόντα, όπως το χοιρινό κρέας ή το κρασί.
«Το εμπόριο υπάγεται στην αποκλειστική αρμοδιότητα της Κομισιόν, η οποία ενεργεί εξ ονόματος όλων των κρατών μελών της ΕΕ», δήλωσε ο εκπρόσωπος της Κομισιόν Olof Gill. «Θα ανταποκριθούμε κατάλληλα, όπως κάνουμε πάντα, σε οποιαδήποτε μέτρα ληφθούν κατά ενός ή περισσότερων κρατών μελών μας, και σας υπενθυμίζω επίσης ότι τώρα έχουμε μια εμπορική συμφωνία μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ. Αυτή η συμφωνία αποτελεί μια πλατφόρμα για την αντιμετώπιση οποιωνδήποτε περαιτέρω εμπορικών ή σχετικών με το εμπόριο ζητημάτων».
