Του Σπύρου Τρίψα
- 180-200 ελληνόκτητα πλοία στον Περσικό κόλπο
- Πάνω από 1000 συνολικά στα στενά του Ορμούζ
- 1000-1500 Έλληνες στα πληρώματα των πλοίων
Τα σενάρια που μπορεί να προκύψουν σε μια ενδεχόμενη κλιμάκωση του πολέμου στην Μέση Ανατολή ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν είναι πολλά και γίνονται περισσότερα μέρα με τη μέρα. Αν αναλογιστεί μάλιστα κάποιος οτι στις χώρες του Περσικού Κόλπου παράγεται περίπου το 30% του διακινούμενου πετρελαίου εύκολα μπορεί να αντιληφθεί την ανησυχία που εκπέμπουν τα γεγονότα των τελευταίων ημερών για την παγκόσμια οικονομία.
Βασικός συντελεστής της γεωπολιτικής αυτής εξίσωσης είναι τα στενά του Ορμούζ , από τα οποία αναγκαστικά περνάει το σύνολο του φορτίου πετρελαίου του Περσικού Κόλπου. Αν υποθέσουμε μόνο το κλείσιμο των στενών αυτών, τότε από αυτό το ενδεχόμενο και μόνο η παγκόσμια παραγωγή και κατ΄ επέκτασην η διεθνής οικονομία αρχίζει να κλυδωνίζεται επικίνδυνα. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του epikaira.gr από την εφοπλιστική κοινότητα και από πηγές του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας, σήμερα στον Περσικό Κόλπο βρίσκονται 180-200 πλοία ελληνικών συμφερόντων και πάνω από 1000 συνολικά. Οι πληροφορίες αναφέρουν οτι μόνον τα πλοία ελληνικών συμφερόντων έχουν πλήρωματα που φθάνουν τους 6000 ναυτικούς, εξ αυτών 1000-1500 Έλληνες . Μόνο και μόνο αυτοί οι αριθμοί που δίδονται κατά προσέγγιση, θα έπρεπε να έχουν κινητοποιήσει την ελληνική κυβέρνηση. Τις τελευταίες μέρες μάλιστα έπεσε στο τραπέζι και η πρόταση η Ελλάδα να ενεργοποιηθεί μέσω των Ενόπλων Δυνάμεων υποστηρικτικά επί του πεδίου στην περιοχή, όχι φυσικά για να εμπλακεί στον πόλεμο , αλλά για να προσφέρει την πιθανή αναγκαία συνδρομή στα πλοία ελληνικών συμφερόντων που βρίσκονται εκεί, είτε με την παρουσία του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού με φρεγάτες , είτε με την αρωγή και της πολεμικής αεροπορίας και των υπερσύγχρονων Rafale. Βέβαια η πρόταση αυτή δεν συγκεντρώνει πιθανότητες να γίνει δεκτή , αλλά όπως θα έχουμε την ευκαιρία να σημειώσουμε και παρακάτω αν δεν έχει η Ελλάδα έννομο συμφέρον για την προστασία αυτών των πλοίων , τότε ποιος έχει;
Δεν θέλουμε καν να σκεφτούμε τον Αρμαγεδώνα που θα μπορούσε να επιφέρει ένα ακραίο σενάριο που μπορεί να επιφέρει η γενικευμένη κλιμάκωση στην περιοχή, με μια ενδεχόμενη επίθεση των Ιρανών στα δεξαμενόπλοια που βρίσκονται στον Περσικό Κόλπο και που μεταφέρουν εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου. Η οικονομική και οικολογική καταστροφή θα μπορούσε να είναι ανυπολόγιστη με άμεσες συνέπειες όχι μόνο στην παγκόσμια οικονομία θεωρητικά , αλλά και στην ίδια την καθημερινότητα των πολιτών, καθώς η ενεργειακή κρίση που θα δημιουργηθεί θα επιφέρει και επισιτιστική κρίση, αφού το πετρέλαιο συνεχίζει να διατηρεί τα ενεργειακά σκήπτρα και στον πρωτογενή τομέα της οικονομίας. Οι συνέπειες λοιπόν θα είναι ολέθριες όχι μόνο για την ανεφοδιαστική και μεταφορική αλυσίδα , αλλά και για την παραγωγή βασικών αγαθών διατροφής.
Όμως η κρίση στη Μέση Ανατολή έχει άμεση προέκταση και στην ελληνική ναυτιλία, καθώς η Ελλάδα διαχειρίζεται περίπου το 20% της παγκόσμιας θαλάσσιας μεταφορικής ικανότητας Ο ελληνικός στόλος ξεπερνά τα 5.000 πλοία, γεγονός που καθιστά την Ελλάδα πρώτη ναυτιλιακή δύναμη παγκοσμίως με βάση τη χωρητικότητα. Ο κλάδος δημιουργεί ετήσια έσοδα άνω των 40 δισ. δολαρίων, εκ των οποίων τα 14 δισ. δολάρια επιστρέφουν στην ελληνική οικονομία. Παράλληλα, ο τομέας προσφέρει 150.000 θέσεις εργασίας, άμεσα και έμμεσα, σε θάλασσα και στεριά.
Επιπλέον, η ελληνική ναυτιλία ελέγχει τους μεγαλύτερους στόλους δεξαμενόπλοιων και πλοίων υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), ενώ κατέχει τη δεύτερη θέση στα bulk carriers και LPG. Πάνω από το 40% του αργού πετρελαίου που φτάνει στην Ευρώπη διακινείται με ελληνικά πλοία.
Οι κερδισμένοι και οι χαμένοι μιας γενικής ανάφλεξης
Μπορεί όμως μέσα στα αποκαλυπτικά αυτά σενάρια να υπάρχουν κερδισμένοι και χαμένοι; Εδώ θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ίσως κάτι που η κοινή λογική λέει στον καθένα. Χαμένοι όλοι στον πλανήτη υπάρχουν μόνο σε μια απευκταία περίπτωση πυρηνικού ολοκαυτώματος, σε όλες τις άλλες περιπτώσεις σαφέστατα υπάρχουν πάρα πολλοί ζημιωμένοι , αλλά και ελάχιστοι που κερδίζουν μέσα από αυτές τις μεγάλες κρίσεις, ακόμα και στις χειρότερες εκδοχές τους. Αυτό δείχνει η παγκόσμια ιστορία σε ανάλογες περιπτώσεις.
Στο ενδεχόμενο λοιπόν που για κάποιες εβδομάδες διαταραχθεί η παραγωγή και η μεταφορά του πετρελαίου από τον Περσικό Κόλπο τότε στους άμεσα ζημιωμένους από την ενεργειακή και οικονομική κρίση, πέρα από τα εκατοντάδες εκατομμύρια των πολιτών που θα αισθανθούν στο δέρμα και στο πορτοφόλι τους τις ανατιμήσεις , είναι η Κίνα , η οποία θα υποστεί μια σημαντική παραγωγική καθίζηση , καθώς το πετρέλαιο που θα χρειάζεται δεν θα μπορεί να το προμηθευθεί άμεσα στις ίδιες ποσότητες από άλλου. Ζημιωμένη σαφέστατα θα είναι και η ΕΕ , η οποία πριν συνέλθει από το ενεργειακό χαστούκι του ρωσοουκρανικού πολέμου θα υποστεί μια δεύτερη μεγαλύτερη καθίζηση στην παραγωγή και στην ανάπτυξή της που ήδη είναι αναιμική. Αλλά όπως στρώνει κανείς κοιμάται. Αυτό με τη σειρά του θα επιφέρει στην Ευρώπη ένα νέο σπιράλ ανατιμήσεων σε προϊόντα , υπηρεσίες και αγαθά που πιθανότατα και οι πιο εύρωστοι Ευρωπαίοι δεν θα μπορέσουν να αντέξουν. Από εκεί και πέρα ο δρόμος για κοινωνικές εκρήξεις είναι ορθάνοικτος. Μέσα στο Ευρωπαϊκό έδαφος οι επιπτώσεις που θα υποστεί ιδιαίτερα η Μεγάλη Βρετανία , λόγω των παραδοσιακών παραγωγικών δεσμών της με τις χώρες του κόλπου, ενδέχεται να είναι πρωτοφανείς.
Πάμε όμως να μιλήσουμε και για τους κερδισμένους αυτής της κρίσης. Άμεσα κερδισμένες είναι οι μεγάλες χώρες που διαθέτουν την λεγόμενη ενεργειακή αυτονομία. Αυτές οι χώρες που συνδυάζουν την ενεργειακή αυτονομία με την ισχυρή αμυντική θωράκιση είναι δύο. Οι ΗΠΑ και η Ρωσία. Οι Αμερικανοί σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα γίνουν πανάκριβοι έμποροι πετρελαίου, όπως και οι Ρώσοι. Οι τελευταίοι δε θα είναι διπλά κερδισμένοι, καθώς ως σημαντικοί παραγωγοί και προμηθευτές και φυσικού αερίου , εκτός από το πετρέλαιο, θα υπογράψουν χρυσά συμβόλαια για τα επόμενα χρόνια με τους υπάρχοντες και τους νέους πελάτες τους, καθώς η ενεργειακή πετρελαϊκή ανεπάρκεια θα συμπαρασύρει και τις τιμές του φυσικού αερίου στα ύψη.
Πίσω λοιπόν από τις γεωπολιτικές αναταράξεις που φέρνει ο πόλεμος στην Μέση Ανατολή υπάρχει πάντα στο παρασκήνιο το μεγάλο διακύβευμα που είναι το εμπόριο και το χρήμα. Ακολουθώντας λοιπόν το ρητό follow the money, μπορεί να φθάσουμε σε μεγάλο βαθμό και στην πραγματική πηγή ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή, που θα μπορούσε να είναι το ίδιο το πετρέλαιο, πέρα από τις ιστορικές και πολιτικές πραγματικότητες που συνυπάρχουν μαζί του.
