Η Sakshi Shree, αναλύτρια και ερευνήτρια από την Ινδία, αποτελεί μια δυναμική παρουσία στον χώρο των διεθνών σχέσεων. Ειδικεύεται στην εξωτερική πολιτική της Ινδίας, στη Νοτιοανατολική Ασία, στην εθνική ασφάλεια και στην κλιματική αλλαγή, αμφισβητώντας τα καθιερωμένα μέσα από την πορεία της από γραφίστρια σε Εθνική Ποιήτρια και Περιβαλλοντική Συγγραφέα. Ως Πολιτικό Στέλεχος (Policy Officer) στη YOUNGO στο Μπούν της Γερμανίας και μέλος του CYMG του UNEP, συμμετέχει ενεργά σε σημαντικές παγκόσμιες εκδηλώσεις, ενσαρκώνοντας τη δέσμευσή της για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης μέσω δράσεων βασισμένων στη γνώση και εμπνέοντας θετικές αλλαγές σε παγκόσμιο επίπεδο. Ας προσέξουμε την πολύ ενδιαφέρουσα συνομιλία που είχε με τον κ. Μιχαήλ Θεοδοσιάδη Λέκτορα Πολιτικής Θεωρίας στο University of Kurdistan Hewlêr (Άρβηλα/Ιρακινό Κουρδιστάν)
Μιχαήλ Θεοδοσιάδης: Ξεκινώ λοιπόν με την εστίασή σας στην ασφάλεια. Εστιάζετε επίσης και στην οικοδόμηση ειρήνης; Πώς θεωρείτε ότι η συνεργασία Ελλάδας–Ινδίας θα μπορούσε να διευκολύνει τέτοιες προσπάθειες;
Sakshi Shree: Ξεκινώντας από το πρώτο σκέλος της ερώτησής σας, για την ειρήνη και την ασφάλεια: από την οπτική του ΟΗΕ, όπου έχω την ευθύνη σε αυτόν τον τομέα, πρόκειται για προτεραιότητα, γιατί βλέπουμε πολλούς πολέμους σε εξέλιξη και αρκετές περιοχές να αντιμετωπίζουν σοβαρές ανθρωπιστικές προκλήσεις. Το θεωρώ κρίσιμο ζήτημα που απαιτεί ευρεία συνεργασία: ολόκληρος ο κόσμος, όχι μόνο μία ή δύο χώρες, πρέπει να ενωθεί για την οικοδόμηση ειρήνης. Δεν μπορεί να είναι ευθύνη μίας χώρας, γιατί όλοι οι άνθρωποι, άμεσα ή έμμεσα, επηρεάζονται. Αυτή είναι η μεγάλη ανησυχία για την ειρήνη σήμεραΑν με ρωτάτε αν η οικοδόμηση ειρήνης πρέπει να εστιάζει σε συγκεκριμένες περιοχές ή σε παγκόσμιο επίπεδο, θα έλεγα και τα δύο. Η περιφερειακή ασφάλεια έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες, ενώ η παγκόσμια ασφάλεια απαιτεί ευρύτερη προοπτική. Τελικά όμως όλα συνδέονται με αυτό που αποκαλούμε παγκόσμια ασφάλεια — και αυτό σημαίνει διατήρηση της ειρήνης παγκοσμίως στις τρέχουσες συνθήκες.
Περνώντας στη δεύτερη ερώτησή σας, για το πώς θα μπορούσαν να συνεργαστούν η Ινδία και η Ελλάδα: θα ξεκινούσα από μερικούς βασικούς τομείς συνεργασίας. Δύο χρόνια πριν, ο Ινδός Πρωθυπουργός επισκέφθηκε την Ελλάδα, και οι δύο πλευρές προχώρησαν σε σημαντικές προτάσεις. Κεντρικό σημείο ήταν ο Οικονομικός Διάδρομος Ινδίας–Μέσης Ανατολής–Ευρώπης (IMEC). Πέρα από αυτόν, υπάρχεισυνεχής συνεργασία στο εμπόριο και τις επενδύσεις, στην επιστήμη και τηντεχνολογία, στον πολιτισμό και την ακαδημαϊκή ανταλλαγή, και —πολύ σημαντικό— στις διαπροσωπικές σχέσεις. Αυτό το τελευταίο το τονίζω, γιατί όταν δημιουργούνται ανθρώπινες σχέσεις, τότε χτίζεται πραγματική φιλία. Όταν αυτή η φιλία εμβαθύνεται, ισχυροποιείται μακροπρόθεσμα. Πρόκειται λοιπόν για στρατηγική μεγάλης διάρκειας: ενίσχυση διμερών σχέσεων και ανάπτυξη της στρατηγικής συνεργασίας. Παρακολουθώ τις εξελίξεις στην Ελλάδα τον τελευταίο ενάμιση–δύο χρόνο, λόγω του ενδιαφέροντός μου για τον Ινδο-Ειρηνικό. Παρατήρησα ότι και οι δύο χώρες αναγνωρίζουν τη σύγκλιση του οράματός τους για έναν ελεύθερο, ανοιχτό και χωρίς αποκλεισμούς Ινδο-Ειρηνικό — μια περιοχή που δίνει έμφαση στη συνδεσιμότητα και την ανάπτυξη. Αυτή η σύγκλιση είναι πολύ σημαντική: και η Ινδία και η Ελλάδα στοχεύουν σε έναν Ινδο-Ειρηνικό πιο ευημερούντα, συνεργατικό και ειρηνικό, όπου η ανάπτυξη θα καλλιεργείται σε σταθερό περιβάλλον, τώρα και στο μέλλον.
Η αμυντική συνεργασία είναι επίσης καθοριστική. Σε πρόσφατη τηλεφωνική συνομιλία του Πρωθυπουργού Μόντι με τον Έλληνα Πρωθυπουργό, συζητήθηκε η ενίσχυση αυτής της συνεργασίας σε στρατηγικό επίπεδο. Ειδικά η θαλάσσια ασφάλεια έχει βαρύνουσα σημασία, δεδομένων των στρατηγικών γεωγραφικών θέσεων και των δύο χωρών — θέσεων κρίσιμων για το εμπόριο, τις επενδύσεις και την άμυνα. Αυτό περιλαμβάνει την εντατικοποίηση των ναυτικών ασκήσεων. Για παράδειγμα, η κοινή άσκηση του Μαρτίου 2023 εστίασε στη διαλειτουργικότητα και στην ενίσχυση της τακτικής επάρκειας. Μαζί με τις ναυτικές ασκήσεις, οι πρόσφατες τεχνολογικές συμφωνίες, οι υψηλού επιπέδου διάλογοι, τα θαλάσσια συνέδρια και οι διμερείς συζητήσεις οικοδομούν πλαίσια για συνεργατική θαλάσσια επιτήρηση.
Σημαντικά είναι και τα εκθεσιακά γεγονότα για την αμυντική βιομηχανία και οι επενδύσεις στον τομέα. Η Ινδία έχει αυξήσει σημαντικά τον αμυντικό προϋπολογισμό της, διαθέτοντας τεράστια κεφάλαια. Συμμετείχα στην οργάνωση ενός συνεδρίου όπου ο Αρχηγός Άμυνας στρατηγός Anil Chauhan μίλησε για αυτές τις νέες κατανομές, που ενισχύουν τις αμυντικές δυνατότητες και δίνουν νόημα σε τέτοιες συνεργασίες. Εκθέσεις αμυντικού υλικού,συμπαραγωγές, κοινοπραξίες — συμπεριλαμβανομένης της κοινής συμμετοχής σε αμυντική έκθεση τον Φεβρουάριο 2024 — είναι χειροπιαστά βήματα που προωθούν τη συνεργασία. Μικρά βήματα σαν κι αυτά κάνουν μεγάλη διαφορά μακροπρόθεσμα. Τέλος, οι ναυτικές επιχειρήσεις και η θαλάσσια ασφάλεια έχουν σημασία γιατί και οι δύο χώρες συνδέονται με κρίσιμες θαλάσσιες οδούς και τον ευρύτερο Ινδο-Ειρηνικό. Ο συντονισμός πλαισίων θαλάσσιας ασφάλειας είναι ουσιαστικός για την αποτροπήκοινών απειλών όπως η πειρατεία, η τρομοκρατία και το λαθρεμπόριο. Αυτή η συνεργασία δεν ασφαλίζει μόνο τις θαλάσσιες διόδους· προωθεί επίσης ένα ασφαλέστερο διεθνές εμπορικό περιβάλλον, ενισχύει τη σταθερότητα της περιοχής και εδραιώνει φιλικές σχέσεις, τόσο διμερώς όσο και με την Ευρώπη γενικότερα.
Μιχαήλ Θεοδοσιάδης: Ευχαριστώ για τις διευκρινήσεις. Αλλά έχω μια ακόμα
ερώτηση. Στην Ελλάδα, γνωρίζουμε στην πραγματικότητα πολύ λίγα για την Ινδία.
Για πολλούς ανθρώπους, η λέξη «Ινδία» φέρνει στο νου μια χώρα η οποία μαστίζεται από τη φτώχεια, την ανισότητα, και τη ρύπανση. Μπορείτε να εξηγήσετε γιατί αυτή ηεικόνα δεν είναι ακριβής για τη σημερινή Ινδία; Μπορείτε επίσης να πείτε λίγα λόγια για την πολιτική γεωγραφία της Ινδίας—την ποικιλομορφία της—και πώς αυτή
επηρεάζει τον ρόλο της Ινδίας στην ασφάλεια και την ειρηνοποιία;
Sakshi Shree: Η Ινδία συχνά παρουσιάζεται ως μια χώρα ευρείας ανισότητας. Αυτέςείναι πραγματικές προκλήσεις, αλλά δεν είναι όλη η αλήθεια. Πρώτον, το πρόβλημα
στην Ινδία δεν είναι μόνο οικονομικό. Δεν θα πρέπει να παραβλέπουμε τη
γεωγραφική του διάσταση. Σε ορισμένες περιοχές της ανατολικής και βορειοανατολικής ή κεντρικής Ινδία, παρατηρείται μεγαλύτερη ανισότητα και συχνά ξεσπούν κοινωνικές αναταραχές. Αυτό δημιουργεί τοπική αστάθεια, αλλά η
κυβέρνηση προσπαθεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα με στοχευμένες πολιτικές
ανάπτυξης. Η Ινδία είναι απίστευτα ποικιλόμορφη. Κάθε πολιτεία έχει τις δικές της γλώσσες, παραδόσεις, κουζίνα, χορούς και ενδυμασίες. Αυτή η ποικιλία καθιστά τη διακυβέρνηση σύνθετη, αλλά ταυτόχρονα εμπλουτίζει την ταυτότητα της Ινδίας και ενισχύει την ανθεκτικότητά της.Επιπλέον, πολιτικές σχεδιάζονται με στόχο τη διεθνοποίηση της οικονομίας, πράγμα που αυξάνει τα οφέλη. Στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, για παράδειγμα, η αντίδραση της Ινδίας στην COVID-19 ήταν ισχυρή. Όχι μόνο διαχειριστήκαμε τις εγχώριες προκλήσεις, αλλά προμηθεύσαμε επίσης εμβόλια και σε άλλες χώρες. Ομοίως, η εκπαίδευση βελτιώνεται, με τη νέα Εθνική Πολιτική Εκπαίδευσης που
εφαρμόστηκε τα τελευταία χρόνια. Η Ινδία εργάζεται ενεργά σε όλους τους 17
Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (SDGs)—από τη μείωση της πείνας μέχρι την προώθηση καθαρής ενέργειας.
Είναι αλήθεια ότι η φτώχεια είναι βαθιά ριζωμένη και δεν μπορεί να εξαλειφθεί μέσασε μία νύχτα. Αλλά η Ινδία προχωρά σταθερά μέσω κοινωνικών πολιτικών, έργων υποδομής και διεθνούς συνεργασίας.
Μιχαήλ Θεοδοσιάδης: Τί πολιτικές προωθεί η Ινδία με στόχο την ασφάλεια και ειρήνη στην περιοχή;
Sakshi Shree: Οι εσωτερικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα, όπως η
ανισότητα και οι περιφερειακές διαφοροποιήσεις, πρέπει να αντιμετωπίζονται παράλληλα με εξωτερικές απειλές, όπως η τρομοκρατία ή η ασφάλεια των θαλάσσιων διαδρομών. Αλλά η ποικιλία ενισχύει επίσης την ικανότητα της Ινδίας να συμμετέχει διεθνώς—επειδή κατανοούμε την πολυπλοκότητα, μπορούμε να συνεργαζόμαστε με
διαφορετικούς πολιτισμούς και περιοχές πιο αποτελεσματικά.
Γεωπολιτικά, η Ινδία βλέπει την ειρήνη και τη σταθερότητα όχι απλώς ως θεωρία, αλλά ως πρακτικό εργαλείο. Κάθε μέρα το περιβάλλον ασφαλείας αλλάζει: χθες η μεγάλη απειλή ήταν η πειρατεία, σήμερα είναι τα πυρηνικά όπλα ή οι προηγμένες τεχνολογίες. Έτσι, οι στρατηγικές προσαρμόζονται δυναμικά. Με αυτή την έννοια, η συνεργασία της Ινδίας με την Ελλάδα και την Ευρώπη εντάσσεται σε ένα ευρύτερο
όραμα: να οικοδομηθεί μια νέα, πιο συνεργατική παγκόσμια τάξη, όπου οι αποφάσεις που λαμβάνονται σήμερα θέτουν τα θεμέλια για τη σταθερότητα του αύριο.
