Του Σάββα Παυλίδη
Μετωπική επίθεση κατά της Ελλάδας εξαπέλυσε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, επαναφέροντας σε υψηλούς τόνους τη γνωστή τουρκική ρητορική περί «ελληνικής αδιαλλαξίας» και «μικροπολιτικής που οδηγεί σε γεωπολιτικές κρίσεις».
Η παρέμβασή του δεν περιορίστηκε στη φρασεολογία αλλά στόχευσε κατευθείαν στον πυρήνα των ελληνοτουρκικών σχέσεων, κατηγορώντας την Αθήνα για έλλειψη διάθεσης συνεννόησης και εμμένοντας στη θέση ότι κανένα ενεργειακό εγχείρημα στην Ανατολική Μεσόγειο δεν θα προχωρήσει χωρίς την άδεια της Άγκυρας.
Οι εν λόγω δηλώσεις έγιναν λίγα μόλις 24ωρα πριν την 30ή Αυγούστου, την τουρκική «Ημέρα της Νίκης» για την εκδίωξη του ελληνικού στρατού από τη Μικρά Ασία το 1922, και εντάσσονται σε ένα πλαίσιο ρητορικής εσωτερικής κατανάλωσης, όπως σχολιάζουν ελληνικοί διπλωματικοί κύκλοι. Ο ίδιος ο Φιντάν, ωστόσο, δεν δίστασε να θέσει εμμέσως πλην σαφώς και το Κυπριακό στο τραπέζι των διμερών διαφορών, προκαλώντας την άμεση αντίδραση της Αθήνας.
Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης απάντησε σε αυστηρούς τόνους, τονίζοντας πως η Ελλάδα δεν δέχεται υποδείξεις και ότι οι σχέσεις καλής γειτονίας δεν προάγονται με «αμετροεπείς και άκαιρες δηλώσεις». Παρ’ όλα αυτά, η Αθήνα ξεκαθαρίζει ότι θα συνεχίσει τον διάλογο, έστω και μόνο για να αποτρέψει περαιτέρω κλιμάκωση.
Ασχολίαστες δεν άφησε τις δηλώσεις Φιντάν και ούτε ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, δηλώνοντας τα παρακάτω: «Λυπάμαι ιδιαίτερα για τις δηλώσεις Φιντάν, για τις οποίες με πληροφόρησαν. Πέρα από το ότι είναι καθολικά απαράδεκτες και απρεπείς, παραβιάζουν μια αρχή γνωστή ακόμα και στους πρωτοετείς διπλωμάτες: Την αρχή της μη ανάμειξης στην εσωτερική πολιτική άλλων χωρών. Λυπάμαι λοιπόν ειλικρινά που επελέγη αυτή η οδός».
Το μείζον ερώτημα, όμως, είναι τι θα συμβεί όταν η ρητορική ένταση μεταφερθεί στο πεδίο. Το ενδεχόμενο αυτό μοιάζει όλο και πιο πιθανό, καθώς η ελληνική κυβέρνηση ετοιμάζεται να προχωρήσει το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης με την Κύπρο, εκδίδοντας νέες NAVTEX εντός του φθινοπώρου.
Το ενεργειακό καλώδιο, που προορίζεται να ενώσει την Κύπρο με την Ελλάδα μέσω της Ανατολικής Μεσογείου, έπεσε θύμα τουρκικής παρέμβασης ήδη από τον Ιούλιο του 2024, όταν φρεγάτες της Άγκυρας εμπόδισαν την έρευνα στην περιοχή ανάμεσα στην Κάρπαθο και την Κύπρο, τη μοναδική αχαρτογράφητη ακόμη ζώνη του έργου.
Παρά την αναστολή των εργασιών, η Αθήνα εμφανίζεται αποφασισμένη να προχωρήσει εντός φθινοπώρου, με κυβερνητικά στελέχη να διαμηνύουν πως «ο σχεδιασμός είναι οριστικός και δεν πρόκειται να ανατραπεί». Παράλληλα, επιχειρείται νέα διπλωματική προσέγγιση προς την Άγκυρα, με στόχο την αποφυγή νέου επεισοδίου.
Ωστόσο, η Άγκυρα επαναλαμβάνει πως κανένα ενεργειακό έργο δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς τη συμμετοχή της, ακόμη κι όταν αυτό πραγματοποιείται σε διεθνή ύδατα, κάτι που νομικά ακυρώνει τις τουρκικές αιτιάσεις.
Η τουρκική στάση, όπως αποτυπώνεται στις δηλώσεις Φιντάν, αναδεικνύει τα πραγματικά όρια του ελληνοτουρκικού διαλόγου. Η επιμονή της Αθήνας σε μία και μόνη διαφορά, την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, προσκρούει στη λογική της Άγκυρας να ομαδοποιεί όλα τα ζητήματα. Από το καθεστώς των νησιών του Αιγαίου, έως το Κυπριακό και τον στρατιωτικό εξοπλισμό.
Μέσα σε αυτό το τοπίο εντάσεων, η περιοχή ανάμεσα στην Κάρπαθο και την Κύπρο μετατρέπεται σε κρίσιμο γεωπολιτικό σημείο. Δεν είναι η πρώτη φορά που το νησί βρίσκεται στο επίκεντρο περιφερειακών ανταγωνισμών, αλλά αυτή τη φορά, το διακύβευμα δεν είναι μόνο ενεργειακό.
Το φθινόπωρο, όπως όλα δείχνουν, αναμένεται θερμό…
