Ο πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας φαίνεται ότι θα τελειώσει το επόμενο έτος -και με όρους ιδιαίτερα δυσμενείς για το Κίεβο.
Γιατί αυτή η πρόβλεψη; Επειδή την περασμένη εβδομάδα η ΕΕ δεν κατάφερε να συμφωνήσει να χρησιμοποιήσει τα χρήματα της Ρωσίας -210 δισεκατομμύρια ευρώ σε δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία- για να διατηρήσει την Ουκρανία φερέγγυα και ικανή να χρηματοδοτήσει τις πολεμικές της προσπάθειες, σημειώνει ο Τζέιμι Ντέτμερ στο Politico.
Η απόρριψη της πρότασης για το «δάνειο αποζημίωσης», το οποίο θα ανακύκλωνε ρωσικά περιουσιακά στοιχεία που είναι ως επί το πλείστον παγωμένα σε μια τράπεζα εκκαθάρισης στο Βέλγιο, στερεί από την Ουκρανία εγγυημένη χρηματοδότηση για τα επόμενα δύο χρόνια.
Η πρόταση καταδικάστηκε λόγω των νομικών ανησυχιών του Βελγίου σχετικά με το δάνειο, καθώς και της απροθυμίας του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν και της Ιταλίδας Πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι να υποστηρίξουν την πρόταση μαζί με τον Γερμανό Καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς. Και όλα αυτά, παρά τις εβδομάδες διαμάχης και τις υπερβολικές προσδοκίες των υποστηρικτών του σχεδίου, συμπεριλαμβανομένης της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Ευτυχώς, η ΕΕ θα συνεχίσει να παρέχει ένα σημαντικό πακέτο χρηματοδότησης στην Ουκρανία, αφού συμφώνησε να δανειστεί από κοινού 90 δισεκατομμύρια ευρώ από τις κεφαλαιαγορές με εγγύηση τον προϋπολογισμό της ΕΕ και να τα δανείσει χωρίς τόκους.
Ωστόσο, ενώ αυτό θα αποτρέψει την εξάντληση των χρημάτων της χώρας στις αρχές του επόμενου έτους, το πακέτο προορίζεται να κατανεμηθεί σε δύο χρόνια, κάτι που δεν θα είναι αρκετό για να κρατήσει «όρθια» την Ουκρανία στον πόλεμο. Σύμφωνα με τις προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, λόγω της μείωσης της οικονομικής στήριξης από τις ΗΠΑ, το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ουκρανίας τα επόμενα δύο χρόνια θα προσεγγίσει τα 160 δισεκατομμύρια δολάρια.
Χρειάζεται περισσότερα η Ουκρανία
Με απλά λόγια, η Ουκρανία θα χρειαστεί πολύ περισσότερα από την Ευρώπη -και αυτό θα είναι όλο και πιο δύσκολο για την Ένωση να το επιτύχει, σημειώνει ο Ντέτμερ.
Ωστόσο, πολλοί Ευρωπαίοι ηγέτες ήταν μάλλον αισιόδοξοι μετά τη σύναψη της συμφωνίας χρηματοδότησης την περασμένη εβδομάδα. Ο Φινλανδός πρόεδρος Αλεξάντερ Στουμπ, σημείωσε την Κυριακή ότι το συμφωνηθέν πακέτο θα εξακολουθήσει να συνδέεται με τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, καθώς το σχέδιο προβλέπει ότι το Κίεβο θα τα χρησιμοποιήσει για την αποπληρωμή του δανείου μόλις τελειώσει ο πόλεμος. «Τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα παραμείνουν δεσμευμένα… και η Ένωση διατηρεί το δικαίωμα να χρησιμοποιήσει τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία για την αποπληρωμή αυτού του δανείου», έγραψε στο X.
Επιπλέον, σύμφωνα με αυτή τη λογική, θα μπορούσε να προστεθεί ένα επόμενο δάνειο που θα συνδέεται έμμεσα με τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία. Και ίσως να είναι έτσι. Αλλά αυτό θα μπορούσε επίσης να ερμηνευθεί ως πρόωρη χαρά, καθώς όλα εξαρτώνται από το είδος της συμφωνίας που θα επιτευχθεί για τον τερματισμό του πολέμου.
Εν τω μεταξύ, η εξασφάλιση ενός άλλου δανείου δεν θα είναι τόσο απλή όταν τα ταμεία της Ουκρανίας αδειάσουν ξανά.
Τρεις χώρες -η Ουγγαρία, η Σλοβακία και η Τσεχία- έχουν ήδη αποχωρήσει από το κοινό πρόγραμμα δανεισμού της περασμένης εβδομάδας. Δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι και άλλες χώρες θα ακολουθήσουν το παράδειγμά τους, αντιδρώντας στην ιδέα ενός ακόμη πακέτου πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ το 2027, που είναι μια σημαντική εκλογική χρονιά τόσο για τη Γαλλία όσο και για τη Γερμανία. Επίσης, ο Τραμπ θα εξακολουθεί να βρίσκεται στον Λευκό Οίκο -οπότε, δεν έχει νόημα να αναζητήσουμε επιπλέον χρήματα από την Ουάσινγκτον.
Ο πρωθυπουργός του Βελγίου Μπαρτ Ντε Βέβερ, χαρακτήρισε τη συμφωνία της περασμένης εβδομάδας, που επιτεύχθηκε μετά από σχεδόν 17 ώρες διαπραγματεύσεων, ως «νίκη για την Ουκρανία, νίκη για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα… και νίκη για την ΕΕ».
Ωστόσο, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δεν θα το δει έτσι.
Όπως σημείωσε ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, προσπαθώντας να πείσει τους Ευρωπαίους ηγέτες να υποστηρίξουν το δάνειο αποζημίωσης: «Αν ο Πούτιν γνωρίζει ότι μπορούμε να παραμείνουμε ανθεκτικοί για τουλάχιστον μερικά ακόμη χρόνια, τότε ο λόγος για τον οποίο παρατείνει αυτόν τον πόλεμο γίνεται πολύ πιο αδύναμος».
Αλλά αυτό δεν συνέβη. Και μετά την καταστροφή της περασμένης Παρασκευής που ανέδειξε τη διαίρεση μεταξύ των ηγετών της Ευρώπης, σίγουρα αυτό δεν είναι το μάθημα που θα πάρει ο Πούτιν. Αντίθετα, θα έχει μόνο επιβεβαιώσει ότι ο χρόνος είναι με το μέρος του. Ότι αν περιμένει λίγο ακόμα, το σχέδιο που οι συνεργάτες του συνέταξαν από κοινού με τον ειδικό απεσταλμένο του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, μπορεί να αναβιώσει, αφήνοντας την Ουκρανία και την Ευρώπη να παλεύουν -ένα ονειρεμένο αποτέλεσμα για το Κρεμλίνο.
Ο Πούτιν μπορεί επίσης να διαβάσει τις δημοσκοπήσεις και να δει την αυξανόμενη ανυπομονησία των Ευρωπαίων ψηφοφόρων για τον πόλεμο σε μερικές από τις μεγαλύτερες οικονομίες του ηπείρου.
Για παράδειγμα, σύμφωνα με δημοσκόπηση του Politico που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα σε 10.000 άτομα, οι ερωτηθέντες στη Γερμανία και τη Γαλλία ήταν πιο απρόθυμοι για να συνεχιστεί η χρηματοδότηση της Ουκρανίας από ό,τι οι ερωτηθέντες στις ΗΠΑ. Στη Γερμανία, το 45% δήλωσε ότι θα υποστήριζε τη μείωση της οικονομικής βοήθειας προς την Ουκρανία, ενώ μόνο το 20% δήλωσε ότι ήθελε να αυξηθεί η οικονομική βοήθεια. Στη Γαλλία, το 37% ήθελε να δοθεί λιγότερη βοήθεια, ενώ μόνο το 24% προτιμούσε να δοθεί περισσότερη.
Στην πορεία προς τη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου την περασμένη εβδομάδα, ο πρωθυπουργός της Εσθονίας Κρίστεν Μιχάλ, είχε δηλώσει στο Politico ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες είχαν την ευκαιρία να αντικρούσουν τον ισχυρισμό του Τραμπ ότι είναι αδύναμοι. Υπογράφοντας μια συμφωνία για την αποδέσμευση εκατοντάδων δισεκατομμυρίων σε παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, θα απαντούσαν επίσης στον χαρακτηρισμό του προέδρου των ΗΠΑ για την Ευρώπη ως «αποσυντιθέμενη ομάδα εθνών».
Αυτό, όμως, δεν κατάφεραν να το κάνουν.
