Ο ΠΟΥ “ανησυχεί εξαιρετικά” για τον αυξανόμενο σκεπτικισμό για τα εμβόλια

“Ανησυχούμε εξαιρετικά για την παραπληροφόρηση σχετικά με τους εμβολιασμούς”, λέει η Kate O’Brien, διευθύντρια του Τμήματος Ανοσοποίησης του ΠΟΥ. Η συρρίκνωση των κονδυλίων βοήθειας είναι επίσης “εξαιρετικά προβληματική”, πρόσθεσε η O’Brien κατά την παρουσίαση της ετήσιας έκθεσης για τα ποσοστά ανοσοποίησης παγκοσμίως από τον ΠΟΥ και το Ταμείο του ΟΗΕ για τα παιδιά (UNICEF).

Μακράν το μεγαλύτερο εμπόδιο στην ολοκληρωμένη προστασία των παιδιών από τον εμβολιασμό είναι οι συγκρούσεις και η δυσκολία προσέγγισης των παιδιών σε πολύ απομακρυσμένες περιοχές. Πέρυσι, 14,3 εκατομμύρια παιδιά δεν έλαβαν ούτε έναν εμβόλιο κατά το πρώτο έτος της ζωής τους, σύμφωνα με την έκθεση. Το προηγούμενο έτος, ο αριθμός αυτός ήταν 14,4 εκατομμύρια.

Ακόμη, πέρυσι δεν υπήρχαν κονδύλια για την υποστήριξη των φτωχών χωρών με εκστρατείες εμβολιασμού. Οι δραστικές περικοπές στην αναπτυξιακή βοήθεια φέτος -από τις ΗΠΑ και πολλές άλλες χώρες- ενδέχεται να έχουν καταστροφικές συνέπειες, φοβούνται ο ΠΟΥ και η UNICEF.

Παιδιά σε κίνδυνο
Οι ειδικοί δεν επιθυμούν να σχολιάσουν άμεσα τη θέση του Υπουργού Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών των ΗΠΑ, Robert Kennedy, ο οποίος θεωρείται αρνητής των εμβολιασμών. Ωστόσο, επισημαίνουν τον σημαντικό ρόλο των πολιτικών και των θρησκευτικών ή άλλων ηγετικών προσώπων στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης σε εμβόλια που παρακολουθούνται και δοκιμάζονται εδώ και δεκαετίες. “Σε κάτι περισσότερο από 50 χρόνια, 150 εκατομμύρια ζωές έχουν σωθεί από τα εμβόλια”, λέει ο Ephrem Lemango από τη UNICEF. Ο ίδιος καλεί όλους τους υπουργούς να τονίσουν ότι οι “ασθένειες-δολοφόνοι”, όπως η ιλαρά, μπορούν να προληφθούν με τον εμβολιασμό.

Το Περιφερειακό Γραφείο του ΠΟΥ για την Ευρώπη και η UNICEF προειδοποιούν ότι η αμέλεια στον εμβολιασμό θέτει σε κίνδυνο την υγεία των παιδιών και ευνοεί την περαιτέρω εξάπλωση της ιλαράς και του κοκκύτη, για παράδειγμα. Τα ποσοστά εμβολιασμού κατά των εν λόγω ασθενειών είχαν μειωθεί ελαφρώς στην περιοχή των 53 χωρών μέχρι την Κεντρική Ασία το 2024 και παρέμειναν κάτω από τα επίπεδα πριν από την πανδημία του Covid, αν και υπάρχουν διαφορές μεταξύ των χωρών.

Σημαντικά περισσότερα κρούσματα ιλαράς
Αντίθετα, η παγκόσμια κάλυψη με μια δεύτερη δόση εμβολίου κατά της ιλαράς αυξήθηκε πολύ ελαφρά στο 76%. Ωστόσο, 30 εκατομμύρια παιδιά παγκοσμίως δεν προστατεύονται επαρκώς από την επικίνδυνη ασθένεια. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, το ποσοστό εμβολιασμού θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 95% σε κάθε περιοχή και σε κάθε χώρα προκειμένου να αποφευχθούν κρούσματα. Το 2024, 60 χώρες παρουσίασαν σοβαρά κρούσματα. Πρόκειται για υπερδιπλάσιο αριθμό σε σχέση με το 2022. Σε ορισμένες χώρες, τα κρούσματα οφείλονται στον ευρέως διαδεδομένο σκεπτικισμό για τον εμβολιασμό, δήλωσε η O’Bien. Είναι δύσκολο να εκτιμηθεί πόσους θανάτους θα προκαλέσει αυτό. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το 2023 υπήρξαν περισσότεροι από 107.000 θάνατοι από ιλαρά παγκοσμίως.

“Οι εμβολιασμοί σώζουν ζωές και όταν η κάλυψη μειώνεται, οι ασθένειες εξαπλώνονται”, εξήγησε ο Hans Kluge, περιφερειακός διευθυντής του ΠΟΥ για την Ευρώπη. Μόνο πέρυσι, σχεδόν 300.000 άνθρωποι στην περιοχή της Ευρώπης νόσησαν από κοκκύτη και περισσότεροι από 125.000 από ιλαρά, γεγονός που αντιστοιχεί σε τριπλασιασμό ή διπλασιασμό των στοιχείων του προηγούμενου έτους. Ο ίδιος κάλεσε τις χώρες να ενισχύσουν τα τοπικά τους συστήματα υγείας, να διασφαλίσουν τη διαθεσιμότητα των εμβολίων παντού και να καταπολεμήσουν την παραπληροφόρηση.

Επιτυχημένες εκστρατείες εμβολιασμού
Σύμφωνα με την έκθεση του 2024, τα ποσοστά εμβολιασμού έχουν αυξηθεί ελαφρώς παγκοσμίως. Περίπου το 85% των βρεφών είχε λάβει τρεις δόσεις του εμβολίου κατά της διφθερίτιδας, του τετάνου και του κοκκύτη (DTP). Αυτό ήταν συνολικά 109.000 βρέφη. Το προηγούμενο έτος, το ποσοστό ήταν οριακά χαμηλότερο. Ο εμβολιασμός DTP θεωρείται σημαντικός δείκτης της παγκόσμιας εμβολιαστικής κάλυψης.

Ο εμβολιασμός κατά του ιού HPV, ο οποίος προλαμβάνει τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, είναι μια παγκόσμια ιστορία επιτυχίας, δήλωσε η O’Brien. Το ποσοστό των νεαρών κοριτσιών που κάνουν τον εμβολιασμό αυξήθηκε κατά τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες στο 31% παγκοσμίως. Η επιτυχία αυτή οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι η Νιγηρία και το Μπαγκλαντές έχουν συμπεριλάβει την προστασία από τον ιό HPV στα τακτικά προγράμματα εμβολιασμού που εφαρμόζουν. Το 2019, μόνο το 17% των εφήβων είχε κάνει τον εμβολιασμό. Ο στόχος είναι να φθάσει το 90% μέχρι το 2030.