Η τεχνητή νοημοσύνη, η επαναστατική τεχνολογία που μετασχηματίζει σχεδόν κάθε πτυχή της κοινωνίας, εισχωρεί πλέον και στον χώρο της θρησκείας, προσφέροντας εικονικό Ιησού και αυτοματοποιημένα κηρύγματα — μια εξέλιξη που συναντά ανάμεικτες αντιδράσεις από τους πιστούς.
Τα θρησκευτικά chatbots και άλλα ψηφιακά εργαλεία πολλαπλασιάζονται, προσφέροντας συμβουλές, παρηγοριά και πνευματική καθοδήγηση σε μια εποχή ραγδαίων αλλαγών στην κοινωνικοποίηση και τη δέσμευση.
Μια εφαρμογή, η οποία ονομάζεται Text with Jesus, έχει χιλιάδες συνδρομητές. Επιτρέπει στους ανθρώπους να κάνουν ερωτήσεις στην Παναγία, τον Ιωσήφ, τον Ιησού και τους 12 αποστόλους.
Η ιδέα είναι να εκπαιδεύσει τους πιστούς, δήλωσε ο Στεφάν Πίτερ, διευθύνων σύμβουλος της Catloaf Software, η οποία δημιούργησε την εφαρμογή.
“Πρόκειται για έναν νέο, διαδραστικό τρόπο προσέγγισης των θρησκευτικών ζητημάτων”, δήλωσε στο AFP.
Αν και η εφαρμογή διευκρινίζει ότι βασίζεται σε τεχνητή νοημοσύνη, ο εικονικός Μωυσής και ο Ιησούς δεν το παραδέχονται όταν ερωτώνται ευθέως.
Ο Πίτερ δήλωσε ότι η τελευταία έκδοση του ChatGPT, το GPT-5, στο οποίο βασίζεται το Text With Jesus, ακολουθεί τις οδηγίες καλύτερα από τις προηγούμενες εκδόσεις.
«Διακρίνεται επίσης για την ικανότητά του να παραμένει πιστό στον ρόλο του χαρακτήρα που υποδύεται, ενώ τείνει να αρνείται με μεγαλύτερη επιμονή ότι είναι bot.
Είπε ότι πολλοί άνθρωποι θεωρούν την εφαρμογή βλάσφημη, αλλά εξακολουθεί να έχει λάβει καλή βαθμολογία στο App Store- 4,7 στα 5.
Η διαδικτυακή υπηρεσία Catholic Answers δήλωσε ότι πήρε μια γεύση του πόσο ευαίσθητο θέμα είναι αυτό, όταν λάνσαρε τον χαρακτήρα κινουμένων σχεδίων τεχνητής νοημοσύνης “Πατέρας Τζάστιν” πέρυσι.
“Πολλοί άνθρωποι προσβλήθηκαν επειδή χρησιμοποιούσε έναν χαρακτήρα ιερέα”, δήλωσε ο Κρίστοφερ Κοστέλο, διευθυντής τεχνολογίας πληροφοριών της υπηρεσίας.
Λίγες ημέρες αργότερα, η Catholic Answers αφαίρεσε από το άβαταρ τον τίτλο του μετονομάζοντάς το απλώς σε ‘Τζάστιν’.
“Δεν θέλουμε να αντικαταστήσουμε τους ανθρώπους. Θέλουμε απλώς να βοηθήσουμε”, δήλωσε ο Κοστέλο.
Χωρίς καρδιά ή πνεύμα
Άλλες μεγάλες θρησκείες έχουν παρόμοιες εφαρμογές, όπως το Deen Buddy για το Ισλάμ, το Vedas AI για τον Ινδουισμό και το AI Buddha.
Οι περισσότερες παρουσιάζονται ως μεσάζοντες της Αγίας Γραφής και όχι ως ενσαρκώσεις της πραγματικής αγιότητας.
Η Νίκα, μια 28χρονη Φιλιππινέζα που ανήκει στην Αγγλικανική Εκκλησία, δήλωσε ότι χρησιμοποιεί το ChatGPT σχεδόν καθημερινά για να μελετήσει τις γραφές – παρόλο που ο πάστοράς της θέλει να σταματήσει.
“Θα έλεγα ότι είναι ένα πρόσθετο επίπεδο”, δήλωσε η Νίκα, η οποία θέλησε να διατηρήσει ην ανωνυμία της.
“Ανήκουμε σε μια χριστιανική κοινότητα και ο σύζυγός μου και εγώ έχουμε πνευματικούς μέντορες.
Απλώς μερικές φορές έχω τυχαίες σκέψεις σχετικά με τη Βίβλο και θέλω απαντήσεις αμέσως” εξήγησε.
Λίγοι παραδέχονται ότι καταφεύγουν σε βοηθούς τεχνητής νοημοσύνης για θρησκευτικά ζητήματα, παρότι ορισμένες από τις σχετικές εφαρμογές έχουν εγκατασταθεί εκατομμύρια φορές.
“Οι άνθρωποι που θέλουν να πιστεύουν στον Θεό ίσως δεν θα πρέπει να ρωτούν ένα chatbot. Θα πρέπει να μιλήσουν με ανθρώπους που επίσης πιστεύουν”, δήλωσε η Εμανουέλα, καθώς έφευγε από τον καθεδρικό ναό του Αγίου Πατρικίου στη Νέα Υόρκη.
Ο ραβίνος Γκίλα Λάνγκνερ δήλωσε ότι η halakhah – το συλλογικό σώμα των θρησκευτικών νόμων που προέρχονται από την Τορά, το ιερό βιβλίο των Εβραίων – έχει πολλές ερμηνείες.
Οι Εβραίοι χρειάζονται άλλους Εβραίους, με τις γνώσεις και την οπτική τους, για να τους συνδέσουν με την παράδοση της πίστης τους, είπε
. “Δεν νομίζω ότι μπορείς να το πάρεις αυτό από την τεχνητή νοημοσύνη. Είναι πιθανό να είναι πολύ λεπτή η διαφορά, αλλά λείπει η συναισθηματική σύνδεση”, δήλωσε ο Λάνγκνερ στο AFP.
Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται “απομονωμένοι και χωρίς οργανική σύνδεση με μια ζωντανή παράδοση”, πρόσθεσε.
Από την πλευρά τους, οι χριστιανικές κοινότητες δεν απορρίπτουν ευθέως την Τεχνητή Νοημοσύνη.
Ο Πίτερ είπε ότι μίλησε με μέλη του κλήρου και συμφώνησαν ότι η ΤΝ θα μπορούσε να είναι ένα εργαλείο για την εκπαίδευση των ανθρώπων.
Πέρυσι, ο Πάπας Φραγκίσκος διόρισε τον Ντέμις Χασάμπης, συνιδρυτή του ερευνητικού εργαστηρίου Τεχνητής Νοημοσύνης Google DeepMind, για να υπηρετήσει στην επιστημονική ακαδημία του Βατικανού.
Καθώς μεγάλο μέρος της κοινωνίας πειραματίζεται με την τεχνητή νοημοσύνη, το ίδιο αρχίζει να κάνει και ο κλήρος.
Τον Νοέμβριο του 2023, ο πάστορας Τζέι Κούπερ της Violet Crown City Church στο Ώστιν του Τέξας, έβαλε έναν βοηθό τεχνητής νοημοσύνης να εκφωνήσει ένα ολόκληρο κήρυγμα. Ωστόσο, προειδοποίησε εκ των προτέρων τους ενορίτες.
“Κάποιοι άνθρωποι φρίκαραν, είπαν ότι είμαστε τώρα μια εκκλησία τεχνητής νοημοσύνης”, δήλωσε ο Κούπερ. Αλλά, πρόσθεσε, η λειτουργία προσέλκυσε μερικούς ανθρώπους που συνήθως δεν πάνε στην εκκλησία, ιδίως τους λάτρεις των βιντεοπαιχνιδιών.
Ο Κούπερ ανέφερε ότι έχει διερευνήσει και άλλους τρόπους ενσωμάτωσης της τεχνητής νοημοσύνης στην εκκλησία του, αλλά δεν έχει επαναλάβει το κήρυγμα που δημιουργήθηκε μέσω ΤΝ.
“Χαίρομαι που το κάναμε, αλλά έλειπε η καρδιά και το πνεύμα αυτού που κάνουμε συνήθως” είπε.
