Μια διεθνής ερευνητική αποστολή χαρτογράφησε τις μεσοφωτικές περιοχές στην Κύπρο, φέρνοντας στο φως εύθραυστα θαλάσσια περιβάλλοντα που ήδη φέρουν εμφανή σημάδια ανθρώπινης παρέμβασης.
Μέχρι σήμερα, αυτά τα θαλάσσια βάθη παρέμεναν ουσιαστικά ανεξερεύνητα. Στο πλαίσιο του προγράμματος MESOPHOS, το οποίο χρηματοδοτείται από τη βρετανική κυβέρνηση και το Εργαστήριο Θαλάσσιας και Περιβαλλοντικής Έρευνας (MER Lab), μια διεθνής ομάδα πραγματοποίησε την πρώτη εξερεύνηση των λεγόμενων μεσοφωτικών οικοσυστημάτων στο Ακρωτήρι και τη Δεκέλεια, δύο περιοχές που αποτελούν Βρετανικά Υπερπόντια Εδάφη στην Κύπρο.
Τι είναι τα μεσοφωτικά οικοσυστήματα
Τα οικοσυστήματα αυτά βρίσκονται σε βάθη 50 έως 200 μέτρων, όπου το φως είναι αρκετό ώστε να επιβιώνουν οργανισμοί που το χρειάζονται, αλλά ανεπαρκές για την τυπική φωτοσύνθεση.
Αυτά τα οικοσυστήματα φιλοξενούν μοναδικές κοινότητες θαλάσσιας ζωής, οι οποίες ενδέχεται να λειτουργούν ως καταφύγια για είδη που απειλούνται λόγω της υποβάθμισης των κοραλλιογενών υφάλων σε πιο ρηχά νερά.
Η ομάδα χρησιμοποίησε τηλεχειριζόμενα υποβρύχια οχήματα (ROVs) και εξερεύνησε πάνω από 32 σημεία, αποκαλύπτοντας εκτεταμένες περιοχές με σφουγγάρια, κοράλλια, ανεμώνες και άλλους οργανισμούς που δημιουργούν οικοτόπους ικανούς να υποστηρίξουν πλούσια θαλάσσια βιοποικιλότητα.
Καταγράφηκαν πάνω από 200 είδη, εκ των οποίων αρκετά αναφέρονται για πρώτη φορά στην Κύπρο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσίασαν τα εύθραυστα κοράλλια, όπως οι γοργόνιες (Callogorgia verticillata), τα υδρόζωα κοράλλια (Lytocarpia myriophyllum), τα μαλακά κοράλλια και οι θαλάσσιες πένας, πολλά από τα οποία είναι προστατευόμενα ή απειλούμενα είδη.
Καταγράφηκαν περισσότερα από 200 είδη, συμπεριλαμβανομένων αρκετών που δεν είχαν αναφερθεί προηγουμένως στην Κύπρο. (Φωτογραφία: Marine & Environmental Research Lab)
Τα μεσοφωτικά οικοσυστήματα λειτουργούν ως καταφύγια βιοποικιλότητας και συμβάλλουν έμμεσα στη βιωσιμότητα της αλιείας, ενισχύοντας την ανθεκτικότητα των θαλάσσιων πόρων. Ωστόσο, παρά το μεγάλο βάθος, η ανθρώπινη επίδραση είναι ξεκάθαρη.
Η ομάδα εντόπισε θαλάσσια απορρίμματα, όπως κουτάκια αναψυκτικών και εγκαταλειμμένο αλιευτικό εξοπλισμό, όπως δίχτυα.
«Η παρουσία ανθρώπινων επιπτώσεων σε αυτά τα βάθη είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, καθώς οι βιότοποι όπως τα λιβάδια maerl, τα σφουγγάρια και τα κοράλλια αναπτύσσονται εξαιρετικά αργά και είναι ιδιαίτερα ευάλωτα», δήλωσε στο Euronews η Χριστίνα Μιχαήλ, θαλάσσια βιολόγος του MER Lab.
Η Μιχαήλ πρόσθεσε ότι οι έρευνες κατέγραψαν ξεκάθαρα ίχνη από συρόμενα αλιευτικά εργαλεία, καθώς και περιοχές όπου η ιζηματογένεση και η διατάραξη του βυθού έχουν μειώσει τόσο την αφθονία όσο και τη βιοποικιλότητα.
Νέα έρευνα αποκαλύπτει εύθραυστα οικοσυστήματα ανοιχτά της Κύπρου
Οι ερευνητές ανακάλυψαν εκτεταμένες περιοχές με σφουγγάρια, κοράλλια, ανεμώνες και άλλους οργανισμούς που δημιουργούν οικοτόπους ικανούς να υποστηρίξουν πλούσια θαλάσσια βιοποικιλότητα. (Φωτογραφία: Marine & Environmental Research Lab)
Έκκληση για άμεση προστασία των σπάνιων θαλάσσιων οικοτόπων
Με τα ευρήματα του προγράμματος MESOPHOS να επιβεβαιώνουν την ύπαρξη ευαίσθητων οικοσυστημάτων και να αποκαλύπτουν τις αυξανόμενες πιέσεις που δέχονται, οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και ζητούν άμεση λήψη μέτρων προστασίας.
«Συστήνουμε την άμεση προστασία ευαίσθητων οικοτόπων, όπως τα λιβάδιαmaerlκαι οι κοραλλιογενείς ύφαλοι, από καταστροφικές αλιευτικές πρακτικές, ιδιαίτερα από την αλιεία με συρόμενα εργαλεία», εξηγεί η Μιχαήλ.
«Αυτό πρέπει να συμβαδίζει με τη χαρτογράφηση της χωρικής έκτασης αυτών των κρίσιμων οικοτόπων για την καθοδήγηση της αποτελεσματικής διαχείρισης, ενώ η μακροπρόθεσμη, συστηματική παρακολούθηση θα είναι απαραίτητη για την αξιολόγηση της προόδου και την προσαρμογή των μέτρων όπου χρειάζεται» τονίζει.
Η Μιχαήλ καταλήγει ότι τα ευρήματα αυτά θα πρέπει να καθοδηγήσουν μελλοντικές έρευνες, ενθαρρύνοντας παρόμοιες μελέτες γύρω από την Κύπρο ώστε να διαμορφωθεί πιο ολοκληρωμένη εικόνα για αυτά τα οικοσυστήματα και την ευαλωτότητά τους.
