Του Κώστα Παππά
Η καυτή πατάτα της μεταρρύθμισης τους ασφαλιστικού φαίνεται οτι θα περάσει στα χέρια της επόμενης κυβέρνησης από το 2027 , όποια και αν είναι αυτή. Η αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης, το δημογραφικό που φέρνει όλο και λιγότερους νέους ανθρώπους στην αγορά εργασίας και όλο και περισσότερους κοντά στη σύνταξη διαταράσσοντας την χρυσή αναλογία εργαζομένων -συνταξιούχων διαμορφώνει ένα γκρίζο τοπίο , τόσο για την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης όσο και για τις αποδοχές που θα λαμβάνουν οι νέοι συνταξιούχοι μετά την μεταρρύθμιση αυτή. Άλλωστε και σήμερα με την ρύθμιση που προώθησε η παρούσα κυβέρνηση ήδη υπάρχουν συνταξιούχοι που εργάζονται για να μπορέσουν να τα βγάλουν πέρα, καθώς οι συντάξεις πείνας που λαμβάνουν δεν τους δίνουν τη δυνατότητα να ζήσουν με αξιοπρέπεια.
Η σημερινή κυβέρνηση για καθαρά πολιτικούς και εκλογικούς λόγους μεταθέτει την μεταρρύθμιση αυτή μετά την εξάντληση της συνταγματικής της θητείας , αλλά είναι πλέον κοινό μυστικό οτι τα όρια ηλικίας θα αλλάξουν.
Μπορεί η υφυπουργός Άννα Ευθυμίου να διέψευσε κατηγορηματικά τα σενάρια περί αύξησης των ορίων ηλικίας, σε τηλεοπτική της συνέντευξη, όμως η αλήθεια μάλλον είναι διαφορετική σύμφωνα με ανθρώπους που γνωρίζουν καλά τις αντοχές του ασφαλιστικού συστήματος.H πλήρης δήλωσή της έχει ως εξής: «Δεν προκύπτει θέμα αναπροσαρμογής των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης. Κατά την περίοδο του 1ου μνημονίου, τα ηλικιακά όρια συνδέθηκαν με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής. Ωστόσο, η αυξητική μεταβολή στα όρια ηλικίας που πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο του 2015 μάς δίνει ένα περιθώριο ασφαλείας. Πρόκειται για ένα ζήτημα που σαφώς παρακολουθούμε, χωρίς όμως να διαφαίνεται καμία προοπτική αλλαγής υπό τις παρούσες συνθήκες. Είναι σημαντικό να καθησυχάσουμε τους ασφαλισμένους που σπεύδουν να κάνουν αιτήσεις συνταξιοδότησης λόγω φημών. Δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας».
Υπενθυμίζεται ότι τα όρια ηλικίας από το 2015 και μετά έχουν αυξήθηκαν στα 67 από τα 65 χρόνια για πλήρη σύνταξη και στα 62, από τα 55-60 για πρόωρη συνταξιοδότηση.
Με βάση τη μνημονιακή νομοθεσία για τη σύνδεση της συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής (ν. 3863/20210, γνωστός και ως «ασφαλιστικό Λοβέρδου-Κουτρουμάνη), από το 2021 και μετά τα όρια ηλικίας επανεξετάζονται και αναπροσαρμόζονται κάθε τρία χρόνια.
Οι προηγούμενες αναπροσαρμογές «πάγωσαν», μεταξύ άλλων και εξαιτίας της πανδημίας, καθώς ο μεγάλος αριθμός των θανάτων αλλοίωσε το προσδόκιμο ζωής.
Κανονικά, εντός του 2026 οφείλουν να επανεξεταστούν τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, και να αναπροσαρμοστούν από το 2027.
Τελικά η κυβέρνηση αποφάσισε να μην κεράσει, προς το παρόν, στους υποψήφιους συνταξιούχους το πικρό ποτήρι της αύξησης των ηλικιακών ορίων, λαμβάνοντας υπόψιν το μεγάλο πολιτικό κόστος. Η ανάσα όμως είναι προσωρινή και ευνοεί μια μικρή μερίδα ασφαλισμένων, που είναι κοντά ή πολύ κοντά στο να βγουν στην σύνταξη.
Οι σημερινοί 57άρηδες-58άρηδες που δουλεύουν αδιάλειπτα τουλάχιστον από τα 22 τους χρόνια, θα μπορέσουν, αν είναι τυχεροί να βγουν στη σύνταξη στα 62, αν ως το 2030 έχουν συμπληρώσει 40 έτη ασφάλισης.
Αντιθέτως, οι σημερινοί 50άρηδες και 55άρηδες, δεν έχουν καμία τέτοια ελπίδα. Όσο για τα ηλικιακά όρια των 67 ετών με 15 έτη ασφάλισης, αναμένεται επίσης να ανέβουν, με τις προβολές να τοποθετούν σε πρώτη φάση τον πήχη στα 68,5 και βλέπουμε. Οι δημογραφικές προβολές δείχνουν ότι το 2050 το γενικό όριο ηλικίας στη χώρα μας θα πρέπει να φτάσει στα 70,5 έτη και με πρόωρη σύνταξη στα 65,5 έτη.
Κατακόρυφη αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης
Με βάση τα στοιχεία της Εurostat, η Ελλάδα έχει ήδη από τα υψηλότερα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης στην Ευρώπη, μετά από τις μεταρρυθμίσεις του 2ου και 3ου μνημονίου. Βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο με τη Γαλλία (67 και 62 έτη μετά τη μεταρρύθμιση Μακρόν) και την Ιταλία (67 και 64 έτη). Τα χαμηλότερα όρια ηλικίας έχουν η Τσεχία (63,9 και 60 έτη), η Λιθουανία (63 και 61 έτη), η Εσθονία (64,4 και 59,2 έτη) και η Μάλτα (63 και 61 έτη).
Στην πράξη, η μέση ηλικία συνταξιοδότησης έχει ήδη αυξηθεί πολύ περισσότερο από όσο προβλέπει ο νόμος. Κατά μέσο όρο η μέση ηλικία συνταξιοδότησης από το 2015 έως το 2025 αυξήθηκε κατά 4 έτη, από τα 61 στα 65 χρόνια. Για τις συντάξεις γήρατος συγκεκριμένα, η αύξηση έφτασε τα 6,74 έτη (από 60,31 στα 67,15 χρόνια)
Το ίδιο διάστημα, το προσδόκιμο ζωής μετά τα 65 αυξήθηκε πολύ λίγο, μόλις κατά 0,3 έτη. Ο νόμος απαιτεί αύξηση από ένα έτος και πάνω για να εφαρμοστεί η αναπροσαρμογή στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης.
Με αυτά τα στοιχεία φαίνεται οτι από το 2027 και μετά αναμένονται σημαντικές αλλαγές. Εκείνο που μένει να διαφανεί είναι να δούμε είναι που θα μπει ο πήχης τόσο για τα όρια ηλικίας όσο και για τους υποψήφιους συνταξιούχους σε σχέση με την χρονολογία που ξεκίνησαν να εργάζονται. Θυμόμαστε οτι τα παλαιότερα όρια ήταν το έτος 1993 , αλλά κια αυτό θα αναπροσαρμοστεί καθώς τα χρόνια από την τελευταία μεταρρύθμιση έχουν παρέλθει.
