Τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενδέχεται να αποκτήσουν τη δυνατότητα να υπολογίζουν αμφιλεγόμενες πιστώσεις άνθρακα από αναπτυσσόμενες χώρες στην επίτευξη των εθνικών τους στόχων για το κλίμα, σύμφωνα με τα όσα δήλωσε ο δήλωσε ο Ευρωπαίος επίτροπος για το κλίμα, Wopke Hoekstra καθώς τα κράτη συναντώνται αύριο Τετάρτη προκειμένου να λάβουν μια κρίσιμη απόφαση για το θέμα.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την ιστοσελίδα Guardian, η ΕΕ θα συζητήσει τον στόχο της για μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα έως το 2040 κατά 90% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990, σύμφωνα με τον γενικό στόχο της ένωσης για επίτευξη μηδενικών εκπομπών μέχρι τα μέσα του αιώνα. Εάν συμφωνηθεί από τα κράτη μέλη και εγκριθεί από το κοινοβούλιο της ΕΕ, ο στόχος αυτός υποτίθεται ότι θα μεταφραστεί σε έναν διεθνή στόχο – γνωστό ως εθνικά καθορισμένη συνεισφορά (NDC) – με ορίζοντα το 2035, βάσει της συμφωνίας του Παρισιού.
Ωστόσο, περιβαλλοντικές οργανώσεις είναι εξοργισμένες από τις προτάσεις που επιτρέπουν την κάλυψη μέρους του στόχου μέσω της αγοράς πιστώσεων άνθρακα από το εξωτερικό. Υποστηρίζουν ότι η ΕΕ θα πρέπει να επιτύχει τους στόχους της στο εσωτερικό της. Περισσότερες από 130 οργανώσεις εξέφρασαν την «εξαιρετική ανησυχία» τους για την πιθανή υιοθέτηση των σχετικών ρυθμίσεων τον περασμένο μήνα.
Ο Γκάρεθ Ρέντμοντ-Κινγκ, διεθνής επικεφαλής του think tank Energy and Climate Intelligence Unit, δήλωσε: «Δεν υπάρχει λόγος να χρησιμοποιούν πιστωτικές μονάδες. Εάν ένας τόσο μεγάλος ρυπαντής δεν προχωρά όσο αποδεδειγμένα θα μπορούσε με μειώσεις εκπομπών, τότε η συνολική παγκόσμια φιλοδοξία είναι χαμηλότερη από ό,τι θα μπορούσε να είναι. Αυτό ενείχε τον κίνδυνο να υπονομεύσει τη φήμη της ΕΕ για ηγεσία στον τομέα του κλίματος σε μια εποχή που αυτή η ηγεσία είναι περισσότερο απαραίτητη».
Ο Wopke Hoekstra, επίτροπος της ΕΕ για το κλίμα, δήλωσε στην ιστοσελίδα Guardian ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες επιθυμούν να λάβουν χρηματοδότηση από την ΕΕ μέσω πιστώσεων άνθρακα, για έργα όπως η φύτευση δέντρων ή η αποκατάσταση δασών, και ότι ήταν δυνατό να διασφαλιστεί ότι τέτοιες αντισταθμίσεις θα οδηγήσουν σε πραγματικές μειώσεις εκπομπών. Είπε ότι η πιθανότητα να επιτραπεί κάτι τέτοιο ήταν «δυνητικά πολύ ελκυστική».
«Ο πλανήτης δεν ενδιαφέρεται για το πού αφαιρούμε τις εκπομπές από τον αέρα», είπε. «Πρέπει να αναλάβουμε δράση παντού, αλλά σίγουρα βοηθάει και αυτό να το κάνουμε τόσο εδώ όσο και αλλού».
Ανέφερε επίσης ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες στην Αφρική και τη Λατινική Αμερική ενδιαφέρονται για τέτοιου είδους έργα. «Υπάρχει τεράστια όρεξη από τους φίλους μας στον παγκόσμιο νότο», είπε.
Αλλά τέτοια έργα θα πρέπει να είναι συμπληρωματικά προς τις ενέργειες που ήδη λαμβάνουν οι αναπτυσσόμενες χώρες για να επιτύχουν τους δικούς τους στόχους εκπομπών, αντί να τους αντικαθιστούν. «Αν είναι επιπλέον, νομίζω ότι είναι μια εξαιρετική ιδέα», είπε. «Και αυτό που δεν θα μας λείψει είναι η φιλοδοξία να κάνουμε πράγματα ταυτόχρονα στην Ευρώπη. Κανείς δεν αμφιβάλλει για το πολύ σημαντικό επίπεδο φιλοδοξίας [για μειώσεις εκπομπών εντός της ΕΕ]».
Ο Wopke Hoekstra ανέφερε ωστόσο ότι στο παρελθόν υπήρξαν προβλήματα με τις πιστώσεις άνθρακα που σε ορισμένες περιπτώσεις αποδείχτηκαν άνευ πρακτικής αξίας. «Όλα εξαρτώνται από την ακεραιότητα ενός τέτοιου συστήματος, όπου η πιστοποίηση, η επαλήθευση [των πιστώσεων άνθρακα] είναι απολύτως απαραίτητη», είπε. «Αλλά η ανθρωπότητα έχει λύσει πιο δύσκολα προβλήματα».
Οι συνομιλίες της Τετάρτης σχετικά με τον στόχο για τις εκπομπές ρύπων έως το 2040 θα μπορούσαν επίσης να εκτροχιαστούν από έναν μικρό αριθμό κρατών μελών, με επικεφαλής τη Γαλλία, που συζητούν την «αποσύνδεση» του εγχώριου στόχου από την NDC. Υποστηρίζουν ότι η NDC, με τον στόχο εκπομπών του 2035, θα μπορούσε να επιτευχθεί τον Σεπτέμβριο χωρίς να συμφωνηθεί το ποσοστό του 2040, υπονοώντας ότι ένας λιγότερο φιλόδοξος στόχος για το 2040 θα μπορούσε να συμφωνηθεί σε μεταγενέστερη ημερομηνία.
Όλες οι χώρες αναμένεται να παρουσιάσουν την Εθνική Συνεργατική τους Σύμβαση (NDC) πριν από την Cop30, την κρίσιμη σύνοδο κορυφής για το κλίμα στη Βραζιλία τον Νοέμβριο, αλλά λίγες το έχουν κάνει προς το παρόν. Η συνεισφορά της Κίνας αναμένεται να είναι καθοριστική – ιδίως υπό το πρίσμα της αποχώρησης των Ηνωμένων Πολιτειών από τη Συμφωνία του Παρισιού υπό την προεδρία Τραμπ.
Ο Hoekstra επιτέθηκε στην Κίνα για τον σχεδιασμό της κατασκευής νέων μονάδων παραγωγής ενέργειας με καύση άνθρακα, κάτι που, όπως είπε, ήταν «ενάντια σε όσα συμφωνήθηκαν στην Cop28», όταν οι χώρες αποφάσισαν να «μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα». «Η κατασκευή νέων είναι μια πολύ κακή ιδέα» υπογράμμισε.
Ωστόσο, είναι μάλλον απίθανο οι NDC που θα παρουσιαστούν στη COP30 στο Μπελέμ να είναι επαρκείς για να αποτρέψουν την υπέρβαση του κρίσιμου ορίου των 1,5°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα που περιέχονται στη συμφωνία του Παρισιού.
Οι Βραζιλιάνοι διοργανωτές έχουν ξεκαθαρίσει ότι οι NDC δεν θα τεθούν σε διαδικασία διαπραγμάτευσης κατά τη διάρκεια της συνόδου, ωστόσο, ο Hoekstra επέμεινε ότι η COP30 πρέπει να οδηγήσει σε συγκεκριμένη απάντηση στο ερώτημα πώς θα καλυφθεί το κλιματικό κενό μεταξύ των υφιστάμενων δεσμεύσεων και του στόχου του 1,5°C.
«Είναι δύσκολο να αφήσουμε αυτόν τον παροιμιώδη ελέφαντα στο δωμάτιο και να μην τον συζητήσουμε», δήλωσε. «Χρειαζόμαστε πολιτικό χώρο για να συζητήσουμε τον αντίκτυπο των Εθνικών Συνεισφορών και την πορεία προς τα εμπρός».
