Η Παγκόσμια Ακαδημία Τέχνης και Επιστημών (WAAS) και η Ευρωπαϊκή Ακαδημία Επιστημών και Τεχνών (EASA) ένωσαν τις προσπάθειές τους για μια παγκόσμια ειρηνευτική πρωτοβουλία. Στην ιστορική συνάντηση στο Μάριμπορ, Σλοβενίας, διακεκριμένοι εκπρόσωποι και των δύο ακαδημιών εστίασαν στις πιεστικές προκλήσεις του σύγχρονου κόσμου. H εκδήλωση φιλοξενήθηκε και επίσημα συμμετείχε το πανεπιστήμιο της EASA το Αlma Mater Europaea University (πιστοποιημένο μη-κρατικό ΑΕΙ της Σλοβενίας (https://en.almamater.si/) με τον πρόεδρο καθ. Ludvik Toplak.
Η συζήτηση ξεκίνησε με την αναγνώριση ότι ο σημερινός κόσμος αντιμετωπίζει μια σειρά αλληλένδετων κρίσεων των οποίων η πολυπλοκότητα και η παγκόσμια εμβέλεια εμποδίζουν την παραδοσιακή διπλωματία να τις διαχειριστεί αποτελεσματικά. Η λύση βρίσκεται σε μια συνολική προσέγγιση της ειρηνευτικής διπλωματίας. Ως εκ τούτου, και οι δύο ακαδημίες έχουν ξεκινήσει μια παγκόσμια πρωτοβουλία που απευθύνεται σε ερευνητές, καλλιτέχνες, μέσα ενημέρωσης, ηγέτες κοινής γνώμης, θρησκευτικούς ηγέτες και εκπαιδευτικά ιδρύματα και ιδρύματα της κοινωνίας των πολιτών. Η πρωτοβουλία Global Peace Offensive (Παγκόσμια Επίθεση Ειρήνης) στοχεύει στη μείωση των αντιπαραθέσεων μέσω σταδιακών, αμοιβαίων βημάτων προς την επίλυση των συγκρούσεων, καθώς αυτοί οι ενδιαφερόμενοι φορείς έχουν τόσο τη δύναμη όσο και την ευθύνη για θετική αλλαγή.
Ο καθηγητής Δρ. Klaus Mainzer, Πρόεδρος της EASA, τόνισε ότι η τεχνητή νοημοσύνη προσφέρει ευκαιρίες για καινοτόμες λύσεις υπέρ της ειρήνης. Ο Αντιπρόεδρος της WAAS Donato Kiniger Passigli παρουσίασε το όραμα της WAAS για τη νέα ειρηνευτική πρωτοβουλία.
Στη στρογγυλή τράπεζα, οι ειδικοί των δυο ακαδημιών εστίασαν σε διάφορους τομείς που μπορούν να συμβάλουν στην επίτευξη της παγκόσμιας ειρήνης, συμπεριλαμβανομένης της τεχνητής νοημοσύνης για την ειρήνη, την ειρήνη και τη διπλωματία (παραδοσιακή και επιστημονική) και τη συμβολή της αρχαιολογίας, της νανοεπιστήμης και της λεξικογραφίας στις ειρηνευτικές προσπάθειες.
Ο πρόεδρος της WAAS Garry Jacobs τόνισε ότι οι λύσεις στις παγκόσμιες κρίσεις πρέπει να βασίζονται σε αξίες. Οι επιστήμονες και οι καλλιτέχνες φέρουν την ευθύνη για την προώθηση της παγκόσμιας ειρήνης, ειδικά στον σημερινό κόσμο, όπου οι παγκόσμιες ψηφιακές επικοινωνίες και η τεχνητή νοημοσύνη έχουν ολοένα και μεγαλύτερη επιρροή.
Η WAAS και η EASA έχουν δεσμευτεί να προωθήσουν την ειρηνική συνύπαρξη και την ανθρώπινη ασφάλεια μέσω της εκπαίδευσης, της έρευνας και της τεχνολογικής προόδου. Θα συνεργαστούν με διάφορους ενδιαφερόμενους φορείς, συμπεριλαμβανομένων των κυβερνήσεων, για τη δημιουργία Υπουργείων Ειρήνης και την ενσωμάτωση περιεχομένου που σχετίζεται με την ειρήνη σε εκπαιδευτικά προγράμματα.
| Το ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ
Σε κοινή συνάντηση της ηγεσίας της Παγκόσμιας Ακαδημίας Τέχνης και Επιστημών (WAAS) και της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών (EASA) στις 21 Οκτωβρίου 2024 στο Μάριμπορ, συνειδητοποιώντας τους κινδύνους των σημερινών πολέμων και αναγνωρίζοντας την επείγουσα ανάγκη της στιγμής, κατασκευάσαμε ενα Όραμα για μια παγκόσμια επίθεση ειρήνης Ο κόσμος σήμερα αντιμετωπίζει μια σειρά αλληλένδετων κρίσεων που αυξάνονται σε αριθμό, ένταση και πολυπλοκότητα, ξεπερνώντας την ικανότητα της παραδοσιακής διπλωματίας να τις διαχειριστεί και να τις επιλύσει. Αυτή η πρωτοβουλία επιδιώκει να κινητοποιήσει την έρευνα, την τέχνη, τα μέσα ενημέρωσης, τους διαμορφωτές κοινής γνώμης, τους θρησκευτικούς ηγέτες, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και τα ιδρύματα της κοινωνίας των πολιτών για να εντοπίσουν πρακτικά μέτρα για την αντιστροφή της κατεύθυνσης και τη μείωση της έντασης της αντιπαράθεσης από μια παγκόσμια ειρηνευτική επίθεση που επικεντρώνεται σε σταδιακά, αμοιβαία βήματα για την επίλυση συγκρούσεων , δίνοντας έμφαση στην πολιτιστική, επιστημονική, οικονομική, εκπαιδευτική και περιβαλλοντική διπλωματία καθώς και σε πολιτικά, οικονομικά συστήματα και συστήματα μέσων ενημέρωσης που έχουν πραγματική ισχύ και επίσης ευθύνη στο ποσοστό της ισχύος τους. Ευθύνη Επιστημόνων και Καλλιτεχνών Η πληροφόρηση, η επιστημονική γνώση, η τεχνολογική καινοτομία και οι τέχνες διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην εκπαίδευση και την κοινωνική εξέλιξη. Οι επιστήμονες και οι καλλιτέχνες είναι μοναδικά υπεύθυνοι για την προώθηση της παγκόσμιας ειρήνης και της ανθρώπινης συνύπαρξης. Μέσω της δημιουργικής έκφρασης και της ικανότητας να κινούν τις καρδιές και τα μυαλά, οι καλλιτέχνες διαμορφώνουν τις αφηγήσεις που καθορίζουν τους πολιτισμούς και επηρεάζουν το κοινό αίσθημα. Αυτή η ευθύνη έχει γίνει πιο σημαντική από ποτέ στον σύγχρονο κόσμο, δεδομένης της αυξανόμενης ισχύος και του αντίκτυπου των παγκόσμιων ψηφιακών επικοινωνιών και των ευφυών μηχανών, των μεγάλων μοντέλων γλώσσας και άλλων εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης (AI). Με βάση τη μοναδική μας ευθύνη, θα εργαστούμε για πρωτοβουλίες οικοδόμησης εμπιστοσύνης, αξιολογώντας τις ανάγκες και τους ισχυρισμούς όλων των μερών σε κάθε δεδομένη σύγκρουση, δίνοντας φωνή σε όλους τους ενδιαφερόμενους και ενισχύοντας υποσχόμενες διεθνείς πολιτιστικές ανταλλαγές και συνεργασία. Η δέσμευσή μας Για τον τερματισμό των πολέμων, θα αξιοποιήσουμε τις δυνάμεις όλων των τομέων της εκπαίδευσης, της έρευνας και της τεχνολογικής προόδου για την προώθηση της ειρηνικής συνύπαρξης και της ανθρώπινης ασφάλειας για όλους μέσω ήρεμης διπλωματίας και δημόσιων εκδηλώσεων για την προώθηση της ειρήνης σε τοπική, περιφερειακή και παγκόσμια κλίμακα. Καινοτόμα εκπαιδευτικά μοντέλα, που συνδυάζουν την τεχνητή νοημοσύνη και την κινητοποίηση των κοινωνικών δικτύων, μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τις πολιτικές αποφάσεις και τη διεθνή δυναμική της ειρήνης. Θα εργαστούμε για τον εντοπισμό, τη δημιουργία και την προβολή ευκαιριών οικοδόμησης ειρήνης, τη διευκόλυνση του διαλόγου μεταξύ των συγκρουόμενων μερών και τη βελτίωση της λήψης αποφάσεων, της ανάλυσης και των αφηγήσεων μέσω της ανάπτυξης καινοτόμων στρατηγικών για την επίλυση συγκρούσεων. Θα εξετάσουμε τρόπους για να επεκτείνουμε τις δραστηριότητές μας σε πολυπεριφερειακή κλίμακα και να προσελκύσουμε ανθρώπινους, οικονομικούς και άλλους πόρους στην αποστολή μας. Με το παρόν καλούμε την ακαδημαϊκή κοινότητα, τους διανοούμενους και τους παγκόσμιους ηγέτες να υποστηρίξουν αυτό το όραμα, ατομικά και θεσμικά, εφαρμόζοντας νέες, καινοτόμες εκπαιδευτικές και ερευνητικές δραστηριότητες για την ειρήνη, ώστε να ενώσουμε τις δυνάμεις μας για να οικοδομήσουμε ένα λαμπρό, ασφαλές και ειρηνικό μέλλον για όλους. Και οι δύο ακαδημίες θα παρακολουθήσουν τις πρωτοβουλίες και τις προτάσεις για ειρηνευτική επίθεση και θα τις εφαρμόσουν στις περαιτέρω δραστηριότητές μας. Klaus Mainzer, Πρόεδρος (Ευρωπαϊκή Ακαδημία Επιστημών και Τεχνών) Garry Jacobs, Πρόεδρος (Παγκόσμια Ακαδημία Τέχνης και Επιστημών) |
Από την έρευνά μας διαπιστώσαμε ότι στην δωδεκαμελή Ομάδα ακαδημαϊκών παρευρίσκονταν ως εισηγητής και ο Έλληνας Καθηγητής Ιωάννης Λυριντζής κοσμήτορας της Τάξης Θετικών Επιστημών της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών (Σαλζμπουργκ, Αυστρία). Παραθέτουμε την σύντομη παρέμβαση του που ευγενώς μας παρεχώρησε.
Η Αρχαιολογία-Πολιτιστική Κληρονομιά προάγει την ειρήνη;
Η ιδέα ότι η αρχαιολογία προάγει την ειρήνη πηγάζει από τον τρόπο με τον οποίο ενισχύει την κατανόηση, την εκτίμηση και την κοινή κληρονομιά μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών και κοινοτήτων. Αν και αυτό μπορεί να μην είναι πάντα άμεσα προφανές, η αρχαιολογία μπορεί να συμβάλει στην οικοδόμηση της ειρήνης με διάφορους βασικούς τρόπους:
- Κοινή Πολιτιστική Κληρονομιά
Η Αρχαιολογία και η Πολιτιστική Κληρονομιά αποκαλύπτουν τα κοινά νήματα που συνδέουν την ανθρωπότητα με τον χρόνο και τον χώρο. Αποκαλύπτοντας τη διασύνδεση των προηγούμενων πολιτισμών, δείχνει πώς άνθρωποι από διαφορετικά υπόβαθρα έχουν επηρεάσει ο ένας τον άλλον κατά τη διάρκεια των αιώνων. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στη διάλυση των ορίων που χωρίζουν τις κοινότητες σήμερα, ενθαρρύνοντας τον αμοιβαίο σεβασμό και μειώνοντας τις συγκρούσεις.
Για παράδειγμα, οι αρχαιολογικές ανακαλύψεις στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο έδειξαν πώς αρχαίοι πολιτισμοί όπως οι Μυκηναίοι, η Μεσοποταμία και η Αίγυπτος συμμετείχαν σε εμπορικές και πολιτιστικές ανταλλαγές, υπογραμμίζοντας τους μακροχρόνιους δεσμούς μεταξύ διαφορετικών περιοχών. Η κατανόηση αυτών των κοινών ριζών μπορεί να καλλιεργήσει μια αίσθηση ενότητας και όχι διχασμού.
- Διάλογος και Διπλωματία
Σε ζώνες συγκρούσεων, η αρχαιολογία μπορεί να χρησιμεύσει ως ουδέτερο έδαφος για διάλογο και συνεργασία. Συνεργατικά αρχαιολογικά έργα μεταξύ εθνών ή εθνοτικών ομάδων μπορούν να οικοδομήσουν σχέσεις που υπερβαίνουν τους πολιτικούς ή ιδεολογικούς διαχωρισμούς. Σε μέρη όπου η ταυτότητα και η κληρονομιά αμφισβητούνται, η αρχαιολογία μπορεί να βοηθήσει στη διευκόλυνση του διαλόγου εστιάζοντας στις επιστημονικές και πολιτιστικές πτυχές του παρελθόντος και όχι στις σημερινές συγκρούσεις.
- Εκπαίδευση και Ενσυναίσθηση
Η αρχαιολογία εκπαιδεύει τους ανθρώπους για την ποικιλομορφία και τον πλούτο των ανθρώπινων πολιτισμών, που μπορούν να καλλιεργήσουν την ενσυναίσθηση και την ανεκτικότητα. Κατανοώντας τις εμπειρίες και τα επιτεύγματα διαφορετικών κοινωνιών, τα άτομα μπορεί να γίνουν πιο ανοιχτά στο σεβασμό των πολιτισμικών διαφορών. Η αρχαιολογία δείχνει ότι οι πολιτισμοί αναδύονται, παρακμάζουν και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, γεγονός που υπογραμμίζει τη σημασία της συνεργασίας και τη ματαιότητα των συγκρούσεων μακροπρόθεσμα.
Για παράδειγμα, το πρόγραμμα Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO προωθεί τη διατήρηση των αρχαιολογικών χώρων ως μέρος μιας παγκόσμιας προσπάθειας για τη διαφύλαξη της πολιτιστικής ποικιλομορφίας. Αυτό όχι μόνο προστατεύει πολύτιμους τόπους, αλλά και ευαισθητοποιεί την κοινή ανθρώπινη κληρονομιά, η οποία μπορεί να καταπολεμήσει την ξενοφοβία και τον εθνικιστικό εξτρεμισμό.
- Θεραπεία μετά από σύγκρουση
Σε περιβάλλοντα μετά τη σύγκρουση, η αρχαιολογία μπορεί να διαδραματίσει ρόλο στη συμφιλίωση βοηθώντας στην ανάκτηση και την αποκατάσταση της χαμένης ή κατεστραμμένης κληρονομιάς. Αυτή η διαδικασία μπορεί να βοηθήσει τις κοινότητες να ξαναχτίσουν την αίσθηση ταυτότητας και υπερηφάνειας για την κοινή τους ιστορία, ενισχύοντας τη θεραπεία μετά από περιόδους βίας ή διχασμού. Η ανάκτηση της κατεστραμμένης κληρονομιάς μπορεί να βοηθήσει στην αποκατάσταση της αίσθησης της συνέχειας και του ανήκειν, κάτι που είναι απαραίτητο για την ειρήνη.
- Αντιμετώπιση Πολιτιστικής Καταστροφής
Κατά τη διάρκεια πολέμων και συγκρούσεων, η πολιτιστική κληρονομιά στοχεύεται συχνά για καταστροφή, είτε ως παράπλευρη ζημία είτε ως σκόπιμη πράξη διαγραφής μιας ταυτότητας. Η αρχαιολογία με τη συμβολή των θετικών επιστημών (αρχαιολογικες επιστήμες, ψηφιακή αρχαιολογία, STEMAC δηλ. το STEM επιστήμη, τεχνολογία, μηχανική, μαθηματικά- στις τέχνες και πολιτισμό) αντιστέκεται σε αυτήν την καταστροφή διατηρώντας και τεκμηριώνοντας την κληρονομιά, συχνά διακινδυνεύοντας πολιτικό και φυσικό κίνδυνο. Η προστασία και η διατήρηση αυτών των τοποθεσιών παρέχει μια αντίθετη αφήγηση στις ιδεολογίες του διχασμού και της βίας, αποδεικνύοντας ότι η ανθρωπότητα εκτιμά το κοινό της παρελθόν.
Ομάδες όπως η Διεθνής Επιτροπή της “Γαλάζιας Ασπίδας” (Blue Shield) εργάζονται σε ζώνες συγκρούσεων για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και το έργο τους είναι μια σημαντική μορφή οικοδόμησης ειρήνης, με στόχο τη διατήρηση όχι μόνο των φυσικών στοιχείων του παρελθόντος αλλά και της πολιτιστικής ταυτότητας και της συνέχειας των πληγέντων πληθυσμών.
Σύναψη
Ενώ η αρχαιολογία, με τις συναφές θετικές επιστήμες, που χρησιμοποιεί όλα τα σύγχρονα πολιτιστικά τεχνολογικά εργαλεία δεν μπορεί από μόνη της να λύσει συγκρούσεις ή να επιφέρει ειρήνη, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην προώθηση της κατανόησης, στη διατήρηση της κοινής κληρονομιάς και στη διευκόλυνση του διαλόγου μεταξύ των κοινοτήτων. Αναδεικνύοντας την κοινή ανθρωπότητα διαφορετικών ομάδων, η αρχαιολογία με τη πολιτιστική κληρονομιά προωθεί μια πιο περιεκτική και ειρηνική κοσμοθεωρία. Μελετώντας με συνεργατικό και διεπιστημονικό τρόπο το παρελθόν των προγόνων μας, που γίνεται ένα πολύτιμο παλίμψηστο, παρέχει ρεαλιστικές λύσεις που αποτελούν πηγή έμπνευσης, κατανόησης, ειρήνης. γιατί πρέπει να μάθουμε από το παρελθόν μας για να συνεχίσουμε έναν προοδευτικό ασφαλή ρυθμό προς το μέλλον.
(εισήγηση Καθηγητή Ιωάννου Γ. Λυριντζή)
