Του Κώστα Παππά
Μόνο στο άκουσμα της πιθανότητας ενός πολέμου ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν οι αγορές κοκκίνισαν τα ταμπλό τους στις τιμές του πετρελαίου, το οποίο αυξήθηκε κατά 12% ενώ στη συνέχεια η κατάσταση άρχισε να εξομαλύνεται. Ωστόσο είναι ένα πρώτο μήνυμα για τον οικονομικό Αρμαγεδώνα ,που μπορεί να φέρει στις τιμές του πετρελαίου μια γενική ανάφλεξη στην Μέση Ανατολή.
Οι αεροπορικές επιθέσεις του Ισραήλ κατά του Ιράν απειλούν να πυροδοτήσουν μια περιφερειακή σύρραξη στη Μέση Ανατολή, με ενδεχόμενες σοβαρές επιπτώσεις στις παγκόσμιες πετρελαϊκές ροές. Οι επενδυτές ανησυχούν για το ενδεχόμενο το Ιράν να αντιδράσει κλείνοντας τα Στενά του Ορμούζ — ένα από τα πιο κρίσιμα πετρελαϊκά περάσματα στον κόσμο.
Η τιμή του πετρελαίου Brent, το διεθνές σημείο αναφοράς, σημείωσε άλμα 12% φτάνοντας στα $78,5 το βαρέλι τις πρώτες ώρες της Παρασκευής, μετά την είδηση ότι το Ισραήλ εξαπέλυσε δεκάδες επιθέσεις σε ιρανικές πυρηνικές και στρατιωτικές εγκαταστάσεις, σκοτώνοντας τουλάχιστον δύο ανώτερους διοικητές.
Αργότερα, η τιμή υποχώρησε στα $75, καθώς έγινε σαφές ότι το Ισραήλ απέφυγε να πλήξει πετρελαϊκές υποδομές. Ωστόσο, οι αναλυτές προειδοποιούν πως οι τιμές θα μπορούσαν να εκτοξευθούν εάν η Τεχεράνη απαντήσει στοχεύοντας ενεργειακές εγκαταστάσεις ή πλοία στο Στενό του Ορμούζ.
Αργότερα, η τιμή υποχώρησε στα $75, καθώς έγινε σαφές ότι το Ισραήλ απέφυγε να πλήξει πετρελαϊκές υποδομές. Ωστόσο, οι αναλυτές προειδοποιούν πως οι τιμές θα μπορούσαν να εκτοξευθούν εάν η Τεχεράνη απαντήσει στοχεύοντας ενεργειακές εγκαταστάσεις ή πλοία στο Στενό του Ορμούζ.
Περίπου 21 εκατ. βαρέλια πετρελαίου την ημέρα διακινούνται μέσω των Στενών του Ορμούζ από χώρες όπως το Ιράν, το Ιράκ, το Κουβέιτ, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα — ποσότητα που αντιστοιχεί στο ένα τρίτο των θαλάσσιων εξαγωγών πετρελαίου παγκοσμίως.
Αν και το Ιράν έχει επανειλημμένα απειλήσει με κλείσιμο των Στενών, ποτέ δεν κατάφερε να διακόψει πλήρως τη διέλευση, κυρίως λόγω της στρατιωτικής παρουσίας των ΗΠΑ στην περιοχή. Η Χελίμα Κροφτ, επικεφαλής στρατηγικής πρώτων υλών της RBC Capital Markets, επισημαίνει ότι η παρουσία του 5ου Αμερικανικού Στόλου στο Μπαχρέιν καθιστά δύσκολο το πλήρες κλείσιμο του περάσματος.
Ωστόσο, μια πιθανή απάντηση της Τεχεράνης, όπως επιθέσεις σε δεξαμενόπλοια —παρόμοιες με αυτές της δεκαετίας του ’80 κατά τον πόλεμο Ιράν-Ιράκ— θα μπορούσε να διαταράξει σοβαρά την αγορά. Το πρόβλημα για το Ιράν είναι πως μια τέτοια ενέργεια θα έθετε σε κίνδυνο και τις δικές του εξαγωγές προς την Κίνα, που ξεπερνούν το 1 εκατ. βαρέλια ημερησίως.
Αν λάβουμε μάλιστα υπ όψιν και το γεγονός οτι οι επενδυτές εκτιμούν οτι οι τιμές του πετρελαίου που βλέπουμε αυτή τη στιγμή είναι τεχνητά συγκρατημένες σε σχέση με την προσφορά και τη ζήτηση μπορούμε να αντιληφθούμε οτι αυτή τη στιγμή η παγκόσμια οικονομία κάθεται πάνω σε ένα ελατήριο που συμπιέζεται από την ένταση στην Μέση Ανατολή , αν πιεστεί ακόμα περισσότερο τότε η εκτίναξη των τιμών του πετρελαίου , άρα και συνολικότερα της αγοράς ενέργειας , καθώς η τιμή του θα συμπαρασύρει και το φυσικό αέριο, θα εκτοξευθούν σε λίγα εικοσιτετράωρα σε σχεδόν απαγορευτικά επίπεδα, με οτι μπορεί να συνεπάγεται αυτό για το κόστος ζωής σε ολόκληρο τον κόσμο και μάλιστα με συνέπειες που θα βυθίσουν σε βάθος μεγάλου χρονικού ορίζοντα τις οικονομίες σε ύφεση, και πιθανότατα θα διαμορφώσουν ένα νέο φαύλο κύκλο παγκόσμιων ανατιμήσεων σε αγαθά και ενέργεια .
