Η κατάσταση στην περιοχή του Κασμίρ είναι και πάλι εξαιρετικά τεταμένη. Μετά από συνεχείς προειδοποιήσεις από ανώτατους Πακιστανούς αξιωματούχους για την πιθανότητα μιας ινδικής επίθεσης, η ηρεμία των τελευταίων ημερών και από τις δύο πλευρές αφήνει ανοιχτά όλα τα σενάρια, από την αποκλιμάκωση μέχρι τη “σιωπή πριν από την καταιγίδα”.
Οι οιωνοί πάντως δεν είναι ευοίωνοι. Οι σχέσεις Ινδίας και Πακιστάν είναι για άλλη μία φορά στο χείλος της καταστροφής. Τα «τύμπανα του πολέμου» ηχούν δυνατά στα σύνορα, με τις δύο χώρες να διανύουν μία από τις πιο αιματηρές περιόδους της ιστορίας τους, με τέσσερις πολέμους και πολλές εντάσεις και συγκρούσεις που συνήθως αφορούν το διαφιλονικούμενο Κασμίρ. Η τελευταία σύγκρουση σημειώθηκε το 2019 και η επικινδυνότητα είναι τώρα μεγαλύτερη από ποτέ.
Η ένταση προκαλεί ανησυχία κυρίως λόγω του ότι τόσο η Ινδία όσο και το Πακιστάν είναι πυρηνικές δυνάμεις. Αυτό σημαίνει ότι οποιαδήποτε στρατιωτική σύγκρουση μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες όχι μόνο για τις δύο χώρες αλλά και για τον κόσμο ολόκληρο. Ακόμα και ένας συμβατικός πόλεμος μεταξύ δύο μεγάλων στρατιωτικών δυνάμεων όπως είναι η Ινδία και το Πακιστάν, με τεράστια πυρηνική και στρατιωτική ισχύ, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές διεθνείς συνέπειες.
Μια τέτοια σύγκρουση θα αναταράξει την ήδη εύθραυστη γεωπολιτική ισορροπία, που βρίσκεται στο όριο από τις επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία και τις συνεχείς συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή. Παράλληλα, η παγκόσμια οικονομία θα αντιμετωπίσει νέες πιέσεις, οι οποίες θα επιδεινώσουν τις συνέπειες της πληθωριστικής πίεσης και της εμπορικής σύγκρουσης, που άρχισε με την πολιτική δασμών του Ντόναλντ Τραμπ.
Η Ιστορική Αντιπαλότητα Ινδίας και Πακιστάν
Η αντιπαλότητα μεταξύ των δύο χωρών έχει βαθιές ιστορικές και θρησκευτικές ρίζες. Το Πακιστάν δημιουργήθηκε το 1947, όταν η Ινδία διασπάστηκε για να χωρίσει τους μουσουλμάνους από τους ινδουιστές, οι οποίοι είχαν αδυναμία να συνυπάρξουν ειρηνικά στο ίδιο κράτος. Από τότε, η σχέση των δύο κρατών χαρακτηρίζεται από ένταση, με το Κασμίρ να αποτελεί το επίκεντρο αυτής της αντιπαλότητας, αφού οι δύο χώρες διεκδικούν την πλήρη κυριαρχία της περιοχής.
Το Κασμίρ είναι χωρισμένο στη μέση: το Πακιστάν ελέγχει το 35%, η Ινδία το 55%, ενώ το 10% ανήκει στην Κίνα, μία συμφωνία που η Ινδία δεν αναγνωρίζει. Στο βάθος, όμως, υπάρχει και μια νέα αντιπαλότητα: ο πόλεμος για το νερό. Ο ποταμός Ινδού, η κύρια πηγή ύδρευσης για πολλές περιοχές της Ινδίας και του Πακιστάν, έχει γίνει το νέο σημείο διαμάχης.
Η Φονική Τρομοκρατική Επίθεση
Η φονική τρομοκρατική επίθεση στις 22 Απριλίου στην κοιλάδα Μπαϊσαράν, κοντά στην πόλη Παχαλγκάμ του ινδικού Κασμίρ, πυροδότησε την ένταση. Η επίθεση, που κόστισε τη ζωή σε 26 Ινδούς τουρίστες και τραυμάτισε πολλούς άλλους, φέρνει το Πακιστάν αντιμέτωπο με κατηγορίες από την Ινδία, αν και το Πακιστάν αρνήθηκε κάθε εμπλοκή. Η επίθεση ανέλαβε η τρομοκρατική ομάδα «Μέτωπο Αντίστασης του Κασμίρ» (TRF), που θεωρείται παρακλάδι της τρομοκρατικής οργάνωσης Lashkar-e-Taiba, η οποία εδρεύει στο Πακιστάν.
Η Ινδία αντέδρασε αυστηρά, επιβάλλοντας κυρώσεις και περιορίζοντας τη διπλωματική επικοινωνία με το Πακιστάν. Ακόμη, ανέστειλε τη συμφωνία για την κατανομή των υδάτων του ποταμού Ινδού, που αποτελεί ζωτικής σημασίας ζήτημα για την περιοχή. Η απάντηση του Πακιστάν δεν άργησε, με το Ισλαμαμπάντ να προειδοποιεί την Ινδία για οποιαδήποτε προσπάθεια να παρέμβει στη ροή του ποταμού.
Διπλωματική Παρέμβαση και Στρατιωτική Κλιμάκωση
Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί με ανησυχία την κλιμάκωση της σύγκρουσης, με τον ΟΗΕ και την Ευρωπαϊκή Ένωση να καλούν και τις δύο χώρες σε διάλογο για την αποφυγή ενός πολέμου. Η αμερικανική διπλωματία στηρίζει την Ινδία, καθώς οι ΗΠΑ θεωρούν τη χώρα κρίσιμο σύμμαχο στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού για να περιορίσουν την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας. Από την άλλη, το Πακιστάν ενισχύει τις σχέσεις του με την Κίνα, με την οποία έχει αναπτύξει στρατηγική συνεργασία και έργα υποδομών.
Η ένταση μπορεί να οδηγήσει σε στρατιωτικές επιθέσεις περιορισμένης κλίμακας, όπως αεροπορικές επιδρομές ή ενέργειες ειδικών δυνάμεων από την Ινδία. Ενδεχομένως να αποφευχθεί μια γενικευμένη σύρραξη, αλλά η κατάσταση παραμένει εξαιρετικά εύθραυστη.
Οι Κίνδυνοι Από μια Πυρηνική Σύγκρουση
Η παρουσία πυρηνικών όπλων και στις δύο χώρες αυξάνει τον κίνδυνο μιας ανυπολόγιστης κλιμάκωσης. Η Ινδία και το Πακιστάν κατέχουν πυρηνικά όπλα από τη δεκαετία του 1970 και έχουν αναπτύξει βαλλιστικούς πυραύλους με δυνατότητες να πλήξουν τα εδάφη του αντιπάλου. Η στρατηγική του Πακιστάν, γνωστή ως «Πλήρης Αποτροπή», βασίζεται στην απειλή χρήσης πυρηνικών όπλων για την αποτροπή μιας εκτεταμένης ινδικής επίθεσης.
Οικονομικές Επιπτώσεις
Η οποιαδήποτε νέα σύγκρουση θα έχει καταστροφικές συνέπειες για τις οικονομίες των δύο χωρών. Η Ινδία, παρά την ισχυρή οικονομική της ανάπτυξη, θα αντιμετωπίσει αυξημένο χρέος και σημαντικές πιέσεις στις διεθνείς αγορές, ενώ το Πακιστάν, με την ήδη εύθραυστη οικονομία του, κινδυνεύει με οικονομική κατάρρευση. Αν ο πόλεμος επεκταθεί, οι συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία θα είναι εξίσου σοβαρές, με αύξηση της τιμής του πετρελαίου και κλυδωνισμούς στις διεθνείς εφοδιαστικές αλυσίδες.
