Οι τυρφώνες στην Αρκτική επεκτείνονται εξαιτίας της ανόδου της θερμοκρασίας, σύμφωνα με νέα μελέτη — μια εξέλιξη που ενδέχεται να περιορίσει προσωρινά την παγκόσμια θέρμανση, αλλά μακροπρόθεσμα να οδηγήσει στο αντίθετο αποτέλεσμα.
Οι τυρφώνες είναι η μεγαλύτερη χερσαία αποθήκη άνθρακα, καθώς δεσμεύουν διπλάσια ποσότητα CO2 που παγιδεύει τη θερμότητα από την ατμόσφαιρα στα υδαρή εδάφη τους από ό,τι όλα τα δάση του κόσμου. Αυτές οι πλούσιες σε άνθρακα δεξαμενές, που αποτελούνται από μερικώς αποσυντεθειμένη οργανική ύλη, καλύπτουν μόλις το 3% της επιφάνειας της Γης και γενικά αραιώνουν στον αρκτικό βορρά, όπου οι ακραίες καιρικές συνθήκες περιορίζουν την ανάπτυξη της βλάστησης. Ωστόσο, οι αυξημένες θερμοκρασίες λόγω της κλιματικής αλλαγής έχουν ευνοήσει την ανάπτυξη της βλάστησης στην Αρκτική, με τα δορυφορικά δεδομένα να καταγράφουν ένα γενικευμένο “πρασίνισμα” αυτής της μέχρι πρότινος παγωμένης περιοχής.
Χρησιμοποιώντας μη επανδρωμένα αεροσκάφη, δορυφορικές εικόνες και επιτόπιες παρατηρήσεις, μια διεθνής ομάδα επιστημόνων αξιολόγησε τους τυρφώνες στην ευρωπαϊκή και την καναδική Αρκτική για να διαπιστώσει αν επωφελήθηκαν από τα θερμότερα κλίματα. Διαπίστωσαν ισχυρές ενδείξεις ότι οι τυρφώνες στην Αρκτική — την περιοχή με τη γρηγορότερη αύξηση θερμοκρασίας στον πλανήτη — πιθανότατα έχουν επεκταθεί οριζόντια τα τελευταία 40 χρόνια. “Το μόνιμο στρώμα πάγου λιώνει, διευκολύνοντας την ανάπτυξη της βλάστησης, καθώς η επιφανειακή χλωρίδα αρχίζει να ανακάμπτει.
Σε αυτή τη μελέτη, παρατηρείται ιδιαίτερα μια οριζόντια εξάπλωση της βλάστησης”, δήλωσε στο AFP η Μισέλ Γκαρνό, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Κεμπέκ στο Μόντρεαλ και συν-συγγραφέας της μελέτης. Η πιο έντονη αλλαγή παρατηρήθηκε εκεί όπου οι καλοκαιρινές θερμοκρασίες αυξήθηκαν περισσότερο, όπως στο νορβηγικό αρχιπέλαγος Σβάλμπαρντ.
“Όλες αυτές οι νέες επιφάνειες με βλάστηση, οι οποίες δεν υπήρχαν πριν από τρεις δεκαετίες, απορροφούν σήμερα διοξείδιο του άνθρακα”, πρόσθεσε η Γκαρνό. Αυτό υποδηλώνει ότι οι τυρφώνες της Αρκτικής “αποτελούν μια ολοένα και πιο σημαντική φυσική δεξαμενή άνθρακα, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα”, δήλωσε η συν-συγγραφέας της μελέτης Κάρεν Άντερσον, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου του Έξετερ, η οποία ηγήθηκε της έρευνας.
Ωστόσο, το πώς θα ανταποκριθούν στην κλιματική αλλαγή στο μέλλον είναι “ακόμη εξαιρετικά αβέβαιο”, ανέφερε η μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Communications Earth and Environment. Πρόσφατη μοντελοποίηση δείχνει ότι οι βόρειοι τυρφώνες “μπορεί να γίνουν πηγή άνθρακα από τα μέσα του αιώνα”, καθώς στεγνώνουν και ο μόνιμος παγετώνας ξεπαγώνει, αναφέρει η μελέτη.
Κινδυνεύουν επίσης από τις πυρκαγιές, οι οποίες απελευθερώνουν μαζικά τον αποθηκευμένο άνθρακα. “Αν οι θερμοκρασίες συνεχίσουν να αυξάνονται, είναι πιθανό να δούμε αλλαγές στις βροχοπτώσεις και δεν είμαστε σίγουροι πόσο βιώσιμοι θα είναι οι νέοι ή οι υπάρχοντες τυρφώνες”, δήλωσε η Άντερσον.
Περισσότεροι τυρφώνες σημαίνει επίσης περισσότερες φυσικές εκπομπές μεθανίου, ενός ισχυρού αερίου του θερμοκηπίου πολύ πιο αποτελεσματικού στην παγίδευση της θερμότητας από ό,τι το CO2. “Έτσι, ενώ η μελέτη μας μας δίνει κάποια θετικά στοιχεία, δεν μειώνει την επείγουσα ανάγκη να μειωθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και να σταθεροποιηθεί το κλίμα μας”, κατέληξε η Άντερσον.
