Η Βουλγαρία ετοιμάζεται για την ένταξή της στο ευρώ, σύμφωνα με ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης την περασμένη εβδομάδα, κάτι που χαιρετίστηκε από την κυβέρνηση ως ένα ακόμη βήμα προς τη βαθύτερη σύγκλιση με την Ευρώπη.
Η χώρα έχει βιώσει οικονομικές δυσκολίες και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ εξακολουθεί να είναι στα δύο τρίτα του μέσου όρου της ΕΕ μετά από σχεδόν δύο δεκαετίες ένταξης. Ωστόσο, για εκατομμύρια Βούλγαρους που έζησαν τις χρεοκοπίες των τραπεζών, τις οικονομικές κρίσεις και την οδυνηρή μετάβαση της δεκαετίας του 1990, το νόμισμά τους – το λεβ – είναι κάτι περισσότερο από χαρτονομίσματα και κέρματα, είναι ένα σύμβολο σταθερότητας.
Οι μισοί δεν θέλουν το ευρώ
Δημοσκόπηση του Ευρωβαρόμετρου έδειξε ότι οι Βούλγαροι είναι διχασμένοι στη μέση όσον αφορά το ευρώ, η ένταξη στο οποίο έχει προγραμματιστεί για τις αρχές του 2026. Επιπλέον, είναι σε διπλάσιο ποσοστό σκεπτικιστές από τον μέσο όρο της ΕΕ, σύμφωνα με την έρευνα που δημοσιεύθηκε τον Μάιο, με ακροδεξιούς πολιτικούς να οργανώνουν διαδηλώσεις κατά της ένταξης.
Η Βουλγαρία θα ήταν μόλις η δεύτερη χώρα που θα υιοθετούσε το ευρώ από τότε που η Ελλάδα φλέρταρε με την έξοδο από το ενιαίο νόμισμα πριν από μια δεκαετία. Η Κροατία προσχώρησε το 2023, ακολουθώντας άλλα πρώην κομμουνιστικά έθνη όπως η Σλοβακία και οι χώρες της Βαλτικής.
Οι μεγαλύτερες οικονομίες της περιοχής – η Πολωνία, η Ρουμανία, η Τσεχική Δημοκρατία και η Ουγγαρία – έχουν όλες θέσει το ευρώ σε δεύτερη μοίρα. Σε μια εκδήλωση του Bloomberg στην Πράγα αυτή την εβδομάδα, ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Τσεχίας Ales Michl εξήρε την αρετή της ύπαρξης ενός εθνικού νομίσματος για την καταπολέμηση του πληθωρισμού.
Ανησυχία για αύξηση των τιμών
Στη Βουλγαρία, η προοπτική αλλαγής νομίσματος προκαλεί φόβους, ιδίως μεταξύ των χαμηλόμισθων και των συνταξιούχων με αποταμιεύσεις σε σκληρό νόμισμα. Ενώ οι πολιτικοί επισημαίνουν οφέλη όπως η αύξηση των επενδύσεων και το χαμηλότερο κόστος δανεισμού με την πάροδο του χρόνου, πολλοί πολίτες ανησυχούν ότι οι τιμές θα ανέβουν βραχυπρόθεσμα, σημειώνει το ειδησεογραφικό πρακτορείο Bloomberg.
Η πρόσφατη έξαρση του πληθωρισμού συνέβαλε στην καθυστέρηση της υιοθέτησης του ευρώ κατά δύο χρόνια. Η Βουλγαρία, μια από τις πιο ενεργοβόρες οικονομίες της ΕΕ, επλήγη σκληρά από τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία. Οι τιμές αυξήθηκαν με τον ταχύτερο ρυθμό από τη δεκαετία του 1990.
Παρά τους φόβους, οι Βούλγαροι είναι φιλοευρωπαίοι. Περισσότεροι από τους μισούς δηλώνουν ότι εμπιστεύονται την ΕΕ, ποσοστό διπλάσιο από εκείνο που εμπιστεύονται την κυβέρνηση. Μια πρόσφατη κυβερνητική πρόταση υπέρ του ευρώ υποστηρίχθηκε από περισσότερα από τα δύο τρίτα των Βούλγαρων βουλευτών.
Συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας
Το πρόβλημα για τους αξιωματούχους είναι ότι δυσκολεύονται να βρουν μια κοινή γλώσσα με εκείνους που, σε αντίθεση με τις μεγάλες επιχειρήσεις, δεν βλέπουν τα άμεσα οφέλη από τις συναλλαγές σε ένα κοινό νόμισμα. Είναι πιο εύκολο για τα λαϊκιστικά κόμματα: Οι διαμαρτυρίες που υποστηρίζονται από το ακροδεξιό, φιλορωσικό κόμμα Αναγέννηση συγκέντρωσαν χιλιάδες ανθρώπους σε όλη τη χώρα για δεύτερο Σαββατοκύριακο.
Οι ηγέτες της Αναγέννησης, που έχει γίνει το τρίτο μεγαλύτερο κόμμα στο βουλγαρικό κοινοβούλιο, ορκίζονται να βγάλουν τη χώρα από το ΝΑΤΟ και να επαναδιαπραγματευτούν την ένταξή της στην ΕΕ. Υποστηρίζουν ότι η υιοθέτηση του ευρώ αποτελεί περαιτέρω απώλεια κυριαρχίας, αν και κατά τη διάρκεια επίσκεψης στις ΗΠΑ τον περασμένο μήνα οι ηγέτες της πρότειναν να συνδεθεί το λεβ με το δολάριο.
Η στάση του Βούλγαρου προέδρου
Ο πρόεδρος Ρούμεν Ράντεφ, η πιο δημοφιλής πολιτική προσωπικότητα στη χώρα, έχει εν τω μεταξύ αμφισβητήσει κατά πόσον η Βουλγαρία είναι έτοιμη. Το αίτημά του για δημοψήφισμα σχετικά με την ημερομηνία ένταξης απορρίφθηκε από το κοινοβούλιο τον περασμένο μήνα. Αποκάλεσε την απόφαση της ΕΕ την περασμένη εβδομάδα να δώσει το πράσινο φως για την ένταξη της Βουλγαρίας «χαρά για τους κυβερνώντες και συναγερμό για τον λαό» που ανησυχεί για τις αυξήσεις των τιμών.
«Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα έπρεπε να έχουν κάνει καλύτερη δουλειά στην ενημέρωση του κοινού σχετικά με τα οφέλη του κοινού νομίσματος, ακόμη και αν η είσοδος στη νομισματική ένωση είναι ένα τεχνικό θέμα», δήλωσε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ο Dennis Schen, οικονομολόγος της Scope Ratings.
«Οι Βούλγαροι δεν είναι οι πρώτοι άνθρωποι σε μια χώρα που ετοιμάζεται να υιοθετήσει το ευρώ που έχουν αποδειχθεί επιφυλακτικοί σχετικά με τα οφέλη του κοινού νομίσματος», είπε. «Αλλά η υποστήριξη για το ευρώ τείνει να αυξάνεται μετά την υιοθέτηση, καθώς οι χειρότεροι φόβοι των ανθρώπων αποδεικνύονται αβάσιμοι».
Η κυβέρνηση υποσχέθηκε τις τελευταίες εβδομάδες να καταπολεμήσει τις κερδοσκοπικές αυξήσεις των τιμών και οι ρυθμιστικές αρχές επεσήμαναν ότι θα εντείνουν τον έλεγχο των λιανοπωλητών. Υπογράφοντας μια σειρά συμφωνιών με επιχειρηματικά λόμπι, εργατικά συνδικάτα, τράπεζες και ασφαλιστικές εταιρείες, ο πρωθυπουργός Ρόζεν Ζελιάζκοφ δήλωσε τη Δευτέρα ότι στόχος είναι να αποτραπεί κάθε προσπάθεια «αδικαιολόγητης αύξησης» των τιμών.
