Νότης Μαριάς, Καθηγητής Θεσμών της ΕΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην
Ευρωβουλευτής και Βουλευτής Ηρακλείου, [email protected]
Ο Οκτώβριος τελικά φαίνεται ότι είναι ο μήνας που θρέφει τις γερμανοτουρκικές
οικονομικές σχέσεις. Και δεν αναφέρομαι μόνο στην προχθεσινή επίσκεψη Μερτς
στην Άγκυρα όπου άναψε, με το αζημίωτο βεβαίως, το πράσινο φως για τον
εξοπλισμό της Τουρκίας με Eurofighter, την ώρα που ο Ερντογάν μας απειλεί με το
casus belli.
Αναφέρομαι και στην περίφημη Συμφωνία Clodius, που υπέγραψε πριν 84 χρόνια η
Τουρκία με τη ναζιστική Γερμανία προμηθεύοντας τον Χίτλερ με χιλιάδες τόνους
χρώμιο προκειμένου να συνεχίσει απρόσκοπτα το εξοπλιστικό του πρόγραμμα.
Ρίχνοντας μια ματιά πίσω στο χρόνο διαπιστώνουμε ότι στις 9 Οκτωβρίου 1941
υπογράφτηκε στην Άγκυρα εκτεταμένη γερμανοτουρκική οικονομική συμφωνία για
τη ρύθμιση του εμπορίου μέχρι τις 31 Μαρτίου 1943 και για αγαθά αξίας 200
εκατομμυρίων μάρκων. Μάλιστα όταν οι γερμανοτουρκικές οικονομικές
διαπραγματεύσεις που διεξάγονταν επί ένα μήνα ολοκληρώθηκαν με επιτυχία, τα
σχετικά έγγραφα υπογράφηκαν από γερμανικής πλευράς από τον Πληρεξούσιο
Υπουργό Clodius και τον εκεί πρέσβη της χιτλερικής Γερμανίας von Papen και από
τουρκικής πλευράς από τον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών Μεχμέτ Σουκρού
Σαράτζογλου και τον πρέσβη Numan.
Σύμφωνα με την τότε σχετική ανακοίνωση αποφασίστηκε ότι «η Γερμανία θα
προμηθεύει βιομηχανικά προϊόντα πρωταρχικού ενδιαφέροντος στην Τουρκία και
πάνω απ' όλα προϊόντα της σιδηρουργίας και της χαλυβουργίας,
συμπεριλαμβανομένου πολεμικού υλικού» και η Τουρκία τη Γερμανία με πρώτες
ύλες και τρόφιμα. Έτσι με βάση την Συμφωνία Clodius η Τουρκία εφοδίασε τη
ναζιστική πολεμική μηχανή με 45.000 τόνους χρωμίου το διάστημα 1941-42 και με
90.000 τόνους χρωμίου κατ΄ έτος το 1943 και 1944, παρέχοντας στους ναζί ένα
υπερπολύτιμο μέταλλο που χρησιμοποιείται στη διαδικασία κατασκευής όπλων.
Πάντως ο δρόμος για τις στενές σχέσεις Βερολίνου-Άγκυρας είχε ανοίξει στις 18
Ιουνίου 1941, όταν η Τουρκία συνήψε με τη ναζιστική Γερμανία και τον Χίτλερ την
Γερμανο-Τουρκική Συνθήκη Φιλίας που υπογράφτηκε επίσης στην Άγκυρα από von
Papen και Σαράτζογλου (Daily Mail 19/6/1941).
Επρόκειτο για ένα Σύμφωνο μη επιθέσεως διάρκειας δέκα ετών στο οποίο πέραν των
άλλων Χίτλερ και Τουρκία συμφωνούσαν σε αμοιβαίο σεβασμό των συνόρων τους
καθώς και σε ειρηνική επίλυση των διαφορών τους.
Ειδικότερα στο προοίμιο της Συνθήκης αναφερόταν ότι Γερμανία και Τουρκία
έχοντας την επιθυμία να αποκαταστήσουν τις μεταξύ τους σχέσεις «επί βάσεως
αμοιβαίας εμπιστοσύνης και ειλικρινούς φιλίας» αποφάσισαν να συνάψουν τη
σχετική Συμφωνία. Στο άρθρο 1 της Συνθήκης Γερμανία και Τουρκία δεσμευόταν να
«σεβαστούν αμοιβαίως την ακεραιότητα και το απαραβίαστον του εθνικού εδάφους
τους και να μην λαμβάνουν κανένα μέτρο το οποίο να στρέφεται άμεσα ή έμμεσα
κατά του άλλου συμβαλλομένου μέρους».
Στο άρθρο 2 προβλεπόταν ότι Γερμανία και Τουρκία αναλαμβάνουν την υποχρέωση
στο μέλλον να έρχονται φιλικώς σε επαφή σε σχέση με όλα τα ζητήματα που
αφορούν αμοιβαίως τα συμφέροντά τους προκειμένου να καταλήγουν σε συμφωνία
ως προς τον τρόπο με τον οποίον θα χειριστούν παρόμοια ζητήματα.
Σε δηλώσεις του ο Σαράτσογλου αφού επισήμανε ότι τους τελευταίους αιώνες
Τουρκία και Γερμανία δεν ήταν ποτέ αντίπαλοι και οι σχέσεις τους ήταν άμεμπτες,
συνέχισε ότι τα δύο έθνη παρείχαν αμοιβαία τη διαβεβαίωση ότι και εις το μέλλον
ουδέποτε θα έχουν διαφορές. Κατέληξε δε χαρακτηρίζοντας το Σύμφωνο «σπουδαίο
ιστορικό έγγραφο φιλίας».
Και η ζωή συνεχίζεται.
