FT: Μυστικά ταξίδια Ιρανών αξιωματούχων στα πυρηνικά της Ρωσίας

Τον ρόλο της Ρωσίας για την ανάπτυξη του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν αποκαλύπτουν σε δημοσίευμά τους την Τρίτη (5/8) οι Financial Times.

Το ρεπορτάζ κάνει λόγο μάλιστα για μυστικά ταξίδια Ιρανών ειδικών στη Μόσχα για να αποκτήσουν τεχνογνωσία, αλλά ενδεδομένως και πρόσβασης σε ραδιενεργά υλικά.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα ιρανική αντιπροσωπεία ταξίδεψε στη Μόσχα τον Αύγουστο του 2024, όπου και επισκέφθηκε ρωσικές ερευνητικές εγκαταστάσεις και ζήτησε τρίτιο.

Πρόκειται για ένα ραδιενεργό υλικό που ειδικοί στη διάδοση των πυρηνικών όπλων περιγράφουν ότι δεν έχει ουσιαστικά μη στρατιωτικές χρήσεις και χρησιμοποιείται κυρίως για να ενισχύσει δραματικά την καταστροφική δύναμη της πυρηνικής κεφαλής.

Οι Financial Times διαπίστωσαν ότι η ομάδα των πέντε ατόμων περιελάμβανε επιστήμονες συνδεδεμένους με τον Οργανισμό Αμυντικής Καινοτομίας και Έρευνας του Ιράν (SPND), τον πιο μυστικοπαθή στρατιωτικό ερευνητικό οργανισμό του Ιράν, τον οποίο οι Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν αναγνωρίσει ως «την οργάνωση που διαδέχτηκε άμεσα το πρόγραμμα πυρηνικών όπλων του Ιράν πριν από το 2004».

Το ταξίδι έγινε την 4η Αυγούστου 2024, όταν η πτήση W598 της Mahan Air από την Τεχεράνη προσγειώθηκε στο διεθνές αεροδρόμιο Σερεμέτγιεβο της Μόσχας που μετέφερε τον Αλί Καλβάντ, έναν 43χρονο Ιρανό πυρηνικό φυσικό, μαζί με τέσσερις συνεργάτες που αναγνώρισε ως υπαλλήλους της DamavandTec, στην έδρα της εταιρείας συμβούλων του στην Τεχεράνη.

Ωστόσο, η έρευνα των Financial Times διαπίστωσε ότι η αφήγηση της επιχειρηματικής αντιπροσωπείας ήταν κατασκευασμένη καθώς επρόκειτο στην πραγματικότητα για πυρηνικούς επιστήμονες.

Ο πιο σημαντικός εξ αυτών μπορεί να ήταν ο πυρηνικός επιστήμονας Σορούς Μοχτασαμί, ειδικός στις γεννήτριες νετρονίων, οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εξαρτήματα που βοηθούν στην πυροδότηση εκρήξεων σε ορισμένους τύπους πυρηνικών όπλων.

Στην αποστολή ήταν ο Αμίρ Γιαζντιάν, ένας 35χρονος υπάλληλος του υπουργείου Άμυνας του Ιράν που εργάζεται σε αντικατασκοπεία, σύμφωνα με δυτικούς αξιωματούχους με τους οποίους επικοινώνησαν οι Financial Times.

Ο Καλβάντ φέρεται, επίσης, να έστειλε επιστολή σε Ρώσο προμηθευτή, εκφράζοντας ενδιαφέρον για την απόκτηση διαφόρων ισοτόπων — μεταξύ των οποίων το τρίτιο, ένα υλικό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την ενίσχυση της απόδοσης πυρηνικών κεφαλών και υπόκειται σε αυστηρούς ελέγχους βάσει των διεθνών κανόνων για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων.

«Οποιοσδήποτε ζητά τρίτιο και αναλαμβάνω αυτόματα όπλα», δήλωσε στους Financial Times ο Ουίλιαμ Αλμπερκέρκ, πρώην επικεφαλής του κέντρου ελέγχου όπλων του ΝΑΤΟ.

Το ταξίδι στη Ρωσία πραγματοποιήθηκε σε μια περίοδο που οι δυτικές κυβερνήσεις είχαν παρατηρήσει μια σειρά ύποπτων δραστηριοτήτων Ιρανών επιστημόνων, μεταξύ των οποίων προσπάθειες προμήθειας τεχνολογίας σχετικής με τα πυρηνικά από το εξωτερικό.

Δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών πιστεύουν ότι το Ιράν είχε στο παρελθόν ένα μυστικό πρόγραμμα πυρηνικών όπλων — ξεχωριστό από τις προσπάθειές του για την παραγωγή πυρηνικού καυσίμου — το οποίο ο ανώτατος ηγέτης Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ σταμάτησε το 2003.