Του Σάββα Παυλίδη
Το νέο επεισόδιο θρησκευτικής βίας στη Συρία ξύπνησε τον εφιάλτη του φανατισμού. Οι τρομοκράτες εισέβαλαν στην ορθόδοξη εκκλησία του Προφήτη Ηλία στη Δαμασκό, σκοτώνοντας περισσότερους από 20 πιστούς και αφήνοντας δεκάδες τραυματίες. Πρόκειται για επίθεση που δεν στοχεύει απλώς ανθρώπους, αλλά τις ρίζες και την ιστορική παρουσία των Χριστιανών στη Μέση Ανατολή. Ωστόσο, αυτό που ακολούθησε από ελληνικής πλευράς δεν διέφερε από τον κανόνα: ανεπαρκής αντίδραση και ανακοίνωση καταδίκης!
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει μάθει να «φοράει τα καλά» της διπλωματίας μόνο όταν πρέπει να εκδώσει μια σύντομη δήλωση – όπως στην περίπτωση της Συρίας – μέσω του Υπουργείου Εξωτερικών. Ένα κείμενο δυό-τρών προτάσεων για «καταδίκη της βιαιότητας και συμπαράσταση με τα θύματα», χωρίς διπλωματική ανάληψη χειροπιαστών πρωτοβουλιών. Η Ελλάδα, όμως, δεν έχει ανάγκη από λόγια· χρειάζεται δράση. Αλλιώς, τα ανακλαστικά της περιορίζονται στο χαρτί, την ώρα που οι παγκόσμιες εξελίξεις τρέχουν ανεξέλεγκτα.
Το πιο εμφανές παράδειγμα της αδυναμίας αυτής φάνηκε στην υπόθεση της Μονής Σινά. Πρόκειται για έναν ιστορικό και πνευματικό φάρο, σύμβολο της χριστιανικής παρουσίας στην έρημο της Αιγύπτου. Η Ελλάδα δεν κατάφερε ή δεν θέλησε να πάρει πρωτοβουλία για την προστασία της. Την είδαμε να «τρέχει» πίσω από τα γεγονότα, ενώ άλλοι παράγοντες του διεθνούς συστήματος τη διεκδίκησαν εγκαίρως – αφήνοντας στο τραπέζι ένα σημαντικό πολιτιστικό και θρησκευτικό κενό.
Στο σημείο αυτό ίσως χρειάζεται να τονίσουμε πως το Υπουργείο Εξωτερικών, υπό τον Νίκο Δένδια (2019–2023), είχε τουλάχιστον καθιερώσει ένα πρότυπο ενεργής διπλωματίας. Ο νυν υπουργός Εθνικής Αμύνης δεν έμενε σε ανακοινώσεις. Συναντούσε, διαπραγματευόταν, καθόταν σε διεθνείς συναντήσεις. Από τη διπλωματική του δράση φάνηκε ότι, ακόμη και με περιορισμένους πόρους, μπορούσε να έχει ισχύ στην προστασία των κοινοτήτων. Αντίθετα, με τη περίοδο Γεραπετρίτη από το 2023 έως και σήμερα, διακρίνεται ένα ακτιβισμός ανακοινώσεων δίχως να έπεται απολύτως καμία ενέργεια.
Συμπερασματικά, η ελληνική εξωτερική πολιτική δείχνει καθηλωμένη: πάντα «στον αυτόματο», χωρίς φρένα και χωρίς οδικό χάρτη. Καθώς τα γεγονότα εξελίσσονται, η Ελλάδα αποδεικνύεται ότι ούτε σχεδιάζει ούτε αντιδρά. Κρίσεις σαν τη Συρία, το Σινά, την Ιντλίμπ, αναπτύσσονται μέσα σε διεθνή πλαίσια – δίχως την Ελλάδα στο τραπέζι.
Σε αυτό το πλαίσιο καλό θα ήταν στο Μαξίμου να μην έχουν… απορίες την επόμενη φορά που οι δύο πρώην πρωθυπουργοί, Κώστας Καραμανλής και Αντώνης Σαμαράς, κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά με την προβληματική εξωτερική πολιτική που η Ελλάδα ασκεί το τελευταίο χρονικό διάστημα.
Διότι, προς απογοήτευση της κυβέρνησης, οι εξελίξεις και τα γεγονότα δικαιώνουν όλους εκείνους που διακρίνουν σε διπλωματικό επίπεδο μία άκρως προβληματική αδράνεια.
