Σε μια δραματική ανατροπή, ο Ντόναλντ Τραμπ ακύρωσε τα σχέδιά του για ειρηνευτική σύνοδο με τον Βλαντίμιρ Πούτιν στη Βουδαπέστη και επέβαλε τις πρώτες άμεσες κυρώσεις στη Ρωσία κατά τη δεύτερη θητεία του, ύστερα από εισήγηση του υπουργού Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, ο οποίος εκτίμησε ότι η Μόσχα επιχειρεί να παρατείνει τον πόλεμο και να καθυστερήσει τις συνομιλίες για κατάπαυση του πυρός.
Επί μήνες, ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, αντιστεκόταν στις εκκλήσεις να επιβάλει νέες κυρώσεις στη Ρωσία, πιστεύοντας ότι θα μπορούσε να τερματίσει τον πόλεμο με μια συμφωνία με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, ακόμη και στη σύνοδο που σχεδίαζε τις επόμενες εβδομάδες στη Βουδαπέστη.
Αυτή την εβδομάδα, ο Τραμπ ακύρωσε αυτά τα σχέδια και προχώρησε ένα βήμα παραπέρα, επιβάλλοντας τις πρώτες άμεσες κυρώσεις στη Μόσχα κατά τη δεύτερη θητεία του. «Ήταν καιρός», δήλωσε ο Αμερικανός πρόεδρος.
Ωστόσο, αυτή η αιφνίδια αλλαγή αποδίδεται στην εκτίμηση του υπουργού Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, ενός διαχρονικού επικριτή της Μόσχας, που παλαιότερα είχε χαρακτηρίσει τον Πούτιν «γκάνγκστερ», ότι η Ρωσία δεν είχε προβεί σε καμία ουσιαστική μεταβολή της στάσης της, σύμφωνα με Αμερικανούς και Ευρωπαίους αξιωματούχους που γνωρίζουν το θέμα.
Οι ίδιες πηγές, που επικαλείται το πρακτορείο Bloomberg, ανέφεραν ότι ο Ρούμπιο ακύρωσε μια προγραμματισμένη συνάντηση με τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, έπειτα από τηλεφωνική συνομιλία στην οποία διαπίστωσε ότι το Κρεμλίνο επιχειρούσε, για ακόμη μία φορά, να καθυστερήσει τις συνομιλίες για κατάπαυση του πυρός και να παρατείνει τον πόλεμο.
Η επιρροή του Ρούμπιο στην αλλαγή στάσης της κυβέρνησης σηματοδοτεί έναν ακόμη πιο διευρυμένο ρόλο για τον επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, ο οποίος έχει επίσης ταχθεί υπέρ μιας πιο επιθετικής πολιτικής έναντι της Βενεζουέλας, ως προσωρινός σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Τραμπ.
Η στάση του έρχεται σε αντίθεση με την πιο διαλλακτική γραμμή προς τη Ρωσία που υποστήριζε ο στενός φίλος του Τραμπ και ειδικός απεσταλμένος, Στιβ Γουίτκοφ.
Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Άννα Κέλι, απέρριψε τον ισχυρισμό ότι η μεταστροφή Τραμπ οφείλεται στον Ρούμπιο.
«Ο πρόεδρος Τραμπ ηγείται πάντα της εξωτερικής πολιτικής και η ατζέντα του υλοποιείται από αξιωματούχους εθνικής ασφάλειας, όπως ο υπουργός Ρούμπιο και ο ειδικός απεσταλμένος Γουίτκοφ, που αποτελούν ενιαία ομάδα πίσω από το όραμα America First του προέδρου», δήλωσε.
Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο Στιβ Γουίτκοφ, ένας από τους πιο στενούς και έμπιστους συνεργάτες του Ντόναλντ Τραμπ, έχει χάσει την επιρροή του στον πρόεδρο ή τον ρόλο του στο ρωσικό ζήτημα.
Αυτή την εβδομάδα, ο Γουίτκοφ περιόδευε στη Μέση Ανατολή, επιβλέποντας την εύθραυστη εκεχειρία στη Γάζα, στην επίτευξη της οποίας είχε βοηθήσει τον Τραμπ.
Ωστόσο, σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν τις συνομιλίες, οι επαφές του Γουίτκοφ με τον Βλαντίμιρ Πούτιν και άλλους ανώτερους Ρώσους αξιωματούχους, στο πλαίσιο της προετοιμασίας της προηγούμενης συνόδου στην Αλάσκα, προκάλεσαν σύγχυση και την εντύπωση ότι η Μόσχα ήταν έτοιμη να προβεί σε παραχωρήσεις, που στην πραγματικότητα δεν σκόπευε να υλοποιήσει.
Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Άννα Κέλι, διέψευσε αυτή την εκδοχή, τονίζοντας ότι ο Γουίτκοφ είναι «απολύτως σαφής με όλους» και ότι, μαζί με τον Τραμπ, εργάζονται για την ειρήνη «με πλήρη και ακριβή κατανόηση όλων των παραγόντων που βρίσκονται σε εξέλιξη».
Η σύνοδος του Αυγούστου στην Αλάσκα υπήρξε τεταμένη, καθώς ο Πούτιν επέμενε να διαπραγματευτεί για τα ουκρανικά εδάφη, γεγονός που εξόργισε τον Τραμπ και τον οδήγησε σχεδόν να αποχωρήσει από τη συνάντηση, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές.
Αυτή τη φορά, την προεργασία των συνομιλιών έχει αναλάβει ο Μάρκο Ρούμπιο.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ είχε χαρακτηρίσει νωρίτερα την τηλεφωνική επικοινωνία του Μάρκο Ρούμπιο με τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, ως «παραγωγική».
Ερωτηθείς για τον ρόλο του Ρούμπιο αυτή τη φορά, ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Τόμι Πίγκοτ, δήλωσε ότι «όλη η ομάδα είναι πλήρως ενωμένη γύρω από την ηγεσία του προέδρου Τραμπ».
Όσοι ισχυρίζονται το αντίθετο «κάνουν λάθος», πρόσθεσε. «Κακόβουλοι παράγοντες προωθούν εγωιστικές ατζέντες μέσα από αβάσιμα ψέματα», είπε.
«Ο πρόεδρος Τραμπ και η ομάδα του έχουν ήδη πετύχει περισσότερα στην πορεία προς την ειρήνη απ’ ό,τι πίστευε κανείς ότι είναι δυνατόν, και, όπως είπε ο πρόεδρος, αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην πρωτοφανή επιτυχία του ειδικού απεσταλμένου Γουίτκοφ».
Παρά την τεταμένη πρώτη σύνοδο, ο Τραμπ συμφώνησε την περασμένη εβδομάδα να συναντηθεί εκ νέου με τον Βλάντιμιρ Πούτιν, έπειτα από μια μακρά τηλεφωνική επικοινωνία.
Αμερικανοί αξιωματούχοι ήλπιζαν να αξιοποιήσουν τη διπλωματική δυναμική που δημιουργήθηκε μετά τους επαίνους που δέχθηκε ο Τραμπ για τη μεσολάβησή του στην εκεχειρία που έβαλε τέλος σε δύο χρόνια εχθροπραξιών μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς.
Σύμφωνα με πηγές που επικαλούνται αξιωματούχοι των ΗΠΑ και της Ευρώπης, η Ρωσία απέστειλε τις τελευταίες ημέρες στην Ουάσιγκτον ένα σχέδιο ειρήνης για την Ουκρανία, στο οποίο επανέλαβε όλες τις γνωστές θέσεις της, μεταξύ αυτών και την απαίτηση η Ουκρανία να παραχωρήσει επιπλέον εδάφη.
«Την προηγούμενη φορά χρειάστηκε η συνάντηση στην Αλάσκα για να καταλάβουν οι Ηνωμένες Πολιτείες ότι δεν υπάρχει καμία ευελιξία από ρωσικής πλευράς», σχολίασε η Λιάνα Φιξ, ανώτερη συνεργάτιδα του Council on Foreign Relations.
«Αυτή τη φορά η συνειδητοποίηση ήρθε πριν από τη συνάντηση, κάτι που είναι θετικό βήμα».
Από ρωσικής πλευράς επικράτησε επίσης σύγχυση. Ρώσοι αξιωματούχοι μετά την τηλεφωνική επικοινωνία Πούτιν–Τραμπ την περασμένη εβδομάδα πίστεψαν ότι ο Αμερικανός πρόεδρος είχε αποδεχθεί το ρωσικό αίτημα να παραχωρήσει το Κίεβο το υπόλοιπο τμήμα του Ντονμπάς, με αντάλλαγμα περιορισμένες εδαφικές υποχωρήσεις από τη Μόσχα, σύμφωνα με πηγή κοντά στο Κρεμλίνο.
Όμως, μία ημέρα αργότερα, έπειτα από συνάντησή του με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο Τραμπ επανέλαβε ότι επιθυμεί κατάπαυση του πυρός στις υφιστάμενες γραμμές του μετώπου, πρόταση που η Μόσχα είχε ήδη απορρίψει πριν από τη σύνοδο της Αλάσκας, ανέφερε η ίδια πηγή.
Ο Λαβρόφ επισήμανε αυτή τη διαφωνία στην τηλεφωνική του επικοινωνία με τον Μάρκο Ρούμπιο τη Δευτέρα.
Ως εκείνο το σημείο, η προετοιμασία της συνόδου είχε αρχίσει να καταρρέει.
Τον περασμένο Φεβρουάριο, όταν η κυβέρνηση Τραμπ ξεκίνησε τις πρώτες άμεσες συνομιλίες με τη Ρωσία, ο Ρούμπιο καθόταν στο ίδιο τραπέζι με τον Στιβ Γουίτκοφ στη Σαουδική Αραβία.
Αυτή τη φορά, όμως, η πιο άμεση εμπλοκή του υπουργού Εξωτερικών αποτέλεσε ανακούφιση για πολλούς Ευρωπαίους αξιωματούχους, οι οποίοι ανησυχούσαν ότι οι ΗΠΑ, υπό την καθοδήγηση του Γουίτκοφ, θα μπορούσαν να μετακινηθούν υπερβολικά κοντά στις ρωσικές θέσεις, ασκώντας πίεση στην Ουκρανία να αποδεχθεί τις απαιτήσεις της Μόσχας.
Κατά τη συνάντηση του Τραμπ με τον Ζελένσκι την περασμένη εβδομάδα, ο Γουίτκοφ φέρεται να πίεσε εκ νέου τον Ουκρανό πρόεδρο να αποδεχθεί τις απαιτήσεις του Πούτιν για παραχώρηση του Ντονμπάς στη Ρωσία, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές.
Την Τετάρτη, η κυβέρνηση Τραμπ ανακοίνωσε νέες κυρώσεις σε βάρος των μεγαλύτερων ρωσικών πετρελαϊκών εταιρειών, θέτοντας στη μαύρη λίστα τους κρατικούς κολοσσούς Rosneft PJSC και Lukoil PJSC.
«Κάθε φορά που μιλάω με τον Βλάντιμιρ έχουμε καλές συνομιλίες, αλλά δεν οδηγούν πουθενά», δήλωσε ο Τραμπ σε δημοσιογράφους στο Οβάλ Γραφείο, μετά την ανακοίνωση των κυρώσεων, προσθέτοντας ότι ο Λευκός Οίκος ενδέχεται να οργανώσει νέα συνάντηση.
Παρά τις εντάσεις, ο Ρούμπιο άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο περαιτέρω επαφών με τη Μόσχα, συμπεριλαμβανομένων μελλοντικών συναντήσεων.
Μιλώντας το βράδυ της Τετάρτης στους δημοσιογράφους στη στρατιωτική βάση Joint Base Andrews, λίγο πριν από το ταξίδι του στο Ισραήλ και την Ασία, ο Ρούμπιο είπε ότι «θα ενδιαφερόμαστε πάντα για διάλογο, εφόσον υπάρχει ευκαιρία για την επίτευξη ειρήνης».
«Πιστεύω ότι ο πρόεδρος έχει πει επανειλημμένα, εδώ και μήνες, πως αν δεν υπάρξει πρόοδος στη συμφωνία ειρήνης, κάποια στιγμή θα χρειαστεί να κάνει κάτι. Σήμερα ήταν η μέρα που αποφάσισε να το κάνει».
