Η ατμοσφαιρική ρύπανση αποτελεί σήμερα τη δεύτερη σημαντικότερη αιτία καρκίνου του πνεύμονα παγκοσμίως, μετά το κάπνισμα, επισημαίνει, επικαλούμενος στοιχεία μελετών, ο καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ και συντονιστής του ευρωπαϊκού έργου URBANOME, Δημοσθένης Σαρηγιάννης.
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ με αφορμή το Διεθνές Συνέδριο για το Αστικό Εκθεσίωμα, το οποίο διοργανώνεται 7-8 Ιουλίου στο ΚΕΔΕΑ, ως καταληκτική εκδήλωση του πενταετούς ερευνητικού προγράμματος URBANOME, σημειώνει ότι τα μικροσωματίδια που υπάρχουν στην ατμόσφαιρα προκαλούν φλεγμονές στο επιθήλιο του πνεύμονα, οι οποίες όταν είναι συνεχείς αποτελούν πρώιμο στάδιο καρκινογένεσης. Παράλληλα εξηγεί ότι η ρύπανση επηρεάζει το μικροβίωμα του ανώτερου αναπνευστικού – το φυσικό φίλτρο προστασίας του οργανισμού – και επιφέρει βιοχημικές αλλαγές που σχετίζονται άμεσα με την ανάπτυξη καρκίνου του πνεύμονα.
«Όταν υπάρχει συνεχής φλεγμονή υπάρχει πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου. Άρα υπάρχει σημαντική διασύνδεση και με τον καρκίνο του πνεύμονα. Η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν μελέτες που λένε ότι μετά το ενεργητικό κάπνισμα – που είναι ο πρώτος παράγοντας κινδύνου – ο δεύτερος μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου του πνεύμονα, παγκοσμίως , είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση, ειδικά από σωματίδια» σημειώνει ο κ. Σαρηγιάννης.
Το συνέδριο θα αναδείξει τα αποτελέσματα του URBANOME, ενός μεγάλου προγράμματος που επικεντρώνεται στο «αστικό εκθεσίωμα» — δηλαδή στο σύνολο των περιβαλλοντικών, κοινωνικών και συμπεριφορικών παραγόντων στους οποίους εκτίθενται οι κάτοικοι των πόλεων, όπως το άγχος, η ρύπανση, το πράσινο, η διατροφή και η άσκηση.
Η έρευνα καλύπτει περίπου 10 ευρωπαϊκές πόλεις, μεταξύ των οποίων και η Θεσσαλονίκη, με ανάλυση δεδομένων όχι μόνο ποιοτικών, αλλά και βιοχημικών και κλινικών. Στο πλαίσιο του URBANOME ξεχωριστή σημασία δόθηκε και στην «επιστήμη των πολιτών» (citizen science), δηλαδή στη συμμετοχή των ίδιων των κατοίκων στον σχεδιασμό και τη διαμόρφωση του ερευνητικού έργου με βάση τα βιώματά τους. «Ο πολίτης γνωρίζει καλύτερα από εμάς το πρόβλημα της πόλης του», λέει χαρακτηριστικά.
Τα αποτελέσματα του έργου οδηγούν σε προτάσεις για στοχευμένες παρεμβάσεις τόσο σε ατομικό επίπεδο — όπως η πρόσληψη αντιοξειδωτικών ουσιών ή η φυσική δραστηριότητα σε φυσικό περιβάλλον — όσο και σε επίπεδο αστικού σχεδιασμού: δημιουργία πράσινων θυλάκων, μείωση ρύπανσης σε συγκεκριμένα σημεία, αύξηση της επαφής με το υγρό στοιχείο.
Τελικός στόχος, όπως υπογραμμίζει ο καθηγητής, είναι η υγιής γήρανση και η διαμόρφωση πόλεων που ενισχύουν την υγεία των κατοίκων τους, αντί να την υπονομεύουν.
«Στη διάρκεια του έργου κατορθώσαμε να φέρουμε κοντά τον πολίτη με τον ερευνητή και μαζί να δημιουργήσουμε παρεμβάσεις και εργαλεία για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των επιπτώσεων των περιβαλλοντικών κινδύνων στη Δημόσια Υγεία. Αποδείξαμε έτσι ότι μπορούμε οι πολίτες και οι ερευνητές δέκα ευρωπαϊκών πόλεων που συμμετείχαν στο πρόγραμμα (σ’ αυτές περιλαμβάνονται η Θεσσαλονίκη και η Αθήνα) να εργαστούμε μαζί για να βελτιώσουμε την ποιότητα της ζωής και της δημόσιας υγείας» καταλήγει ο κ. Σαρηγιάννης.
Στη διάρκεια του Συνεδρίου θα ανακοινωθούν τα ερευνητικά αποτελέσματα του έργου, ενώ θα δοθούν και βραβεία σε πολίτες που συμμετείχαν στην έρευνα.
