epikaira.gr
Σαν σήμερα, η σφαίρα της 17 Νοέμβρη δεν αφαίρεσε μόνο τη ζωή του Παύλου Μπακογιάννη, αλλά σημάδεψε ανεξίτηλα και τη συλλογική πορεία της ελληνικής πολιτικής συνείδησης.
Τριάντα έξι χρόνια μετά, οι φυσικοί αυτουργοί της δολοφονίας του βρίσκονται, κατά κύριο λόγο, στη φυλακή. Όμως, το αναπάντητο ερώτημα παραμένει: ήταν μόνο αυτοί; Ή καλύτερα, ποιοι πραγματικά όπλισαν το χέρι των εκτελεστών;
Η πιθανότητα να κυκλοφορούν ακόμα ελεύθεροι οι ηθικοί αυτουργοί εκείνης της πολιτικής δολοφονίας δεν είναι απλώς ανησυχητική αλλά παραμένει ηθικά και θεσμικά εκκωφαντική. Δεν πρόκειται για μια ακόμη εγκληματική ενέργεια. Πρόκειται για ένα χτύπημα κατά της ίδιας της ιδέας μιας πολιτικής κουλτούρας που επιχειρούσε, δειλά έστω, να βγάλει την Ελλάδα από το διχαστικό μεταπολιτευτικό της σύνδρομο.
Ο Παύλος Μπακογιάννης δεν ήταν απλώς ένας βουλευτής. Ήταν η ενσάρκωση μιας πολιτικής προσέγγισης που μιλούσε για συνεννόηση αντί για σύγκρουση, για εθνική ενότητα αντί για κομματικό ρεβανσισμό, για ευρωπαϊκή Ελλάδα με ανοιχτούς θεσμούς. Ήταν ένας από τους ελάχιστους πολιτικούς της εποχής του που μπορούσαν να συνομιλούν με όλα τα μέτωπα. Από το αντιδικτατορικό ΠΑΣΟΚ έως τη σκληρή Δεξιά.
Η δολοφονία του δεν στέρησε απλώς την οικογένειά του από έναν άνθρωπο. Στέρησε από τη χώρα μια σπάνια ευκαιρία. Την ευκαιρία να αποκτήσει ένα μοντέλο διακυβέρνησης που μπορούσε να γεφυρώσει ρήγματα δεκαετιών και να επαναπροσδιορίσει την πορεία της Ελλάδας σε μια Ευρώπη που τότε μόλις διαμόρφωνε ταυτότητα.
Η δικαιοσύνη που αποδόθηκε ήταν ίσως διαδικαστική. Αλλά η πολιτική δικαίωση για το ποιοι και γιατί επεδίωξαν την εξαφάνιση αυτής της πολιτικής φωνής ποτέ δεν ήρθε. Και αυτό είναι ένα χρέος που βαραίνει ακόμα την ελληνική δημοκρατία.
Ο Παύλος Μπακογιάννης δεν ήταν απειλή για το κράτος. Ήταν απειλή για τα άκρα. Και σήμερα, περισσότερο από ποτέ, είναι φανερό πόσο λείπει.
