Του Κώστα Παππά
Η ενίσχυση της τριμερούς συνεργασίας Ελλάδας–Κύπρου–Ισραήλ λειτουργεί ως σταθεροποιητικός άξονας στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά ταυτόχρονα ως πηγή έντονου εκνευρισμού για την Τουρκία. Η Άγκυρα αντιλαμβάνεται τη συγκεκριμένη σύμπραξη όχι απλώς ως διπλωματική πρωτοβουλία, αλλά ως στρατηγικό αποκλεισμό από τις ενεργειακές, γεωπολιτικές και αμυντικές εξελίξεις της περιοχής. Αυτός ο αποκλεισμός, πραγματικός ή αντιληπτός, αντανακλάται πλέον ξεκάθαρα στη συμπεριφορά της στο Αιγαίο.
Η τριμερής Ελλάδας–Κύπρου–Ισραήλ έχει αποκτήσει χαρακτηριστικά που υπερβαίνουν τη συμβολική συνεργασία. Ενεργειακά projects, αμυντική συνεργασία, κοινές ασκήσεις και συντονισμός σε διεθνή fora ενισχύουν την εικόνα ενός άξονα που εδραιώνεται με δυτική υποστήριξη. Για την Τουρκία, η οποία επιδιώκει ρόλο περιφερειακής δύναμης και ενεργειακού κόμβου, αυτή η εξέλιξη συνιστά στρατηγική ήττα, καθώς υπονομεύει το αφήγημα της αναντικατάστατης γεωπολιτικής της θέσης.
Η απάντηση της Άγκυρας ακολουθεί ένα γνώριμο μοτίβο. Αύξηση των παραβιάσεων στο Αιγαίο, επιθετική ρητορική περί «γκρίζων ζωνών», επαναφορά αναθεωρητικών διεκδικήσεων και έμφαση στη στρατιωτική ισχύ ως εργαλείο πίεσης. Οι προκλήσεις δεν στοχεύουν μόνο την Ελλάδα, αλλά λειτουργούν και ως μήνυμα προς τους εταίρους της τριμερούς: η Τουρκία δεν αποδέχεται ρυθμίσεις ασφαλείας και συνεργασίας στις οποίες δεν συμμετέχει.
Παράλληλα, η Άγκυρα επιχειρεί να εξισορροπήσει τη διπλωματική της απομόνωση με κινήσεις υψηλού ρίσκου. Η κλιμάκωση στο Αιγαίο δεν φαίνεται τυχαία, αλλά ενταγμένη σε μια στρατηγική ελεγχόμενης έντασης, με στόχο να επιβάλει την παρουσία της στο τραπέζι των εξελίξεων. Όσο η τριμερής εμβαθύνει και αποκτά πιο απτά αποτελέσματα, τόσο αυξάνεται η πιθανότητα η Τουρκία να επιχειρήσει τετελεσμένα, κυρίως σε επίπεδο αμφισβήτησης κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Η πρόβλεψη για το επόμενο διάστημα είναι ανησυχητική αλλά όχι αναπόφευκτα εκρηκτική. Στο Αιγαίο, αναμένεται συνέχιση και πιθανή ένταση των προκλήσεων, με έμφαση σε περιοχές υψηλού συμβολισμού. Στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία ενδέχεται να επανέλθει δυναμικά με έρευνες ή NAVTEX, επιχειρώντας να «σπάσει» τον άξονα συνεργασίας μέσω πίεσης. Το κρίσιμο ερώτημα δεν είναι αν θα υπάρξει ένταση, αλλά αν αυτή θα παραμείνει ελεγχόμενη ή αν ένα λάθος, μια υπερβολή ή μια πολιτική ανάγκη στο εσωτερικό της Τουρκίας θα οδηγήσει σε επικίνδυνη κλιμάκωση.
