Η Κίνα ανακοίνωσε σήμερα την αναστολή μιας απαγόρευσης εξαγωγής προς τις ΗΠΑ γάλλιου, αντιμόνιου και γερμάνιου, σπάνιων γαιών κρίσιμης σημασίας, σε μια νέα ένδειξη άμβλυνσης των εντάσεων για το εμπόριο ανάμεσα στις δύο χώρες.
Η ρύθμιση αυτή, η οποία απέκλειε τις εξαγωγές αυτών των σπάνιων μετάλλων, που αποτελούν σημαντικό συστατικό κυρίως για τους ημιαγωγούς, αναστέλλεται “ως τις 27 Νοεμβρίου του 2026”, σημείωσε σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Εμπορίου της Κίνας.
Τι είναι οι σπάνιες γαίες και σε τι χρησιμοποιούνται
Οι σπάνιες γαίες είναι μια ομάδα 17 παρόμοιων χημικών στοιχείων που είναι κρίσιμα για την κατασκευή πολλών προϊόντων υψηλής τεχνολογίας.
Τα περισσότερα αφθονούν στη φύση, αλλά είναι γνωστά ως σπάνια επειδή είναι πολύ ασυνήθιστο να τα βρεις σε καθαρή μορφή και είναι πολύ επικίνδυνα στην εξαγωγή τους.
Αν και τα ονόματα των σπάνιων γαιών είναι άγνωστα στους περισσότερους τα αντικείμενα που κατασκευάζονται από αυτές είναι γνωστά.
Για παράδειγμα, το νεοδύμιο χρησιμοποιείται για την κατασκευή ισχυρών μαγνητών που είναι απαραίτητο σε ηχεία, σκληρούς δίσκους υπολογιστών, κινητήρες ηλεκτρικών οχημάτων και κινητήρες τζετ, που τους επιτρέπουν να είναι μικρότεροι και πιο αποδοτικοί.
Το ύττριο και το ευρώπιο χρησιμοποιούνται για την κατασκευή οθονών τηλεόρασης και υπολογιστή λόγω του τρόπου με τον οποίο εμφανίζουν τα χρώματα.
«Όλα όσα μπορείτε να ενεργοποιήσετε ή να απενεργοποιήσετε πιθανότατα λειτουργούν με σπάνιες γαίες», εξηγεί στο BBC ο Thomas Kruemmer, Διευθυντής του Διεθνούς Εμπορίου και Επενδύσεων Ginger.
Οι σπάνιες γαίες είναι επίσης κρίσιμες για την παραγωγή ιατρικής τεχνολογίας, όπως η χειρουργική με λέιζερ και οι μαγνητικές τομογραφίες, καθώς και για βασικές αμυντικές τεχνολογίες.
Τι ελέγχει η Κίνα
Η Κίνα έχει σχεδόν μονοπώλιο στην εξόρυξη σπάνιων γαιών καθώς και στον εξευγενισμό τους, που είναι η διαδικασία διαχωρισμού τους από άλλα ορυκτά.
Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) εκτιμά ότι η Κίνα αντιπροσωπεύει περίπου το 61% της παραγωγής σπάνιων γαιών και το 92% της επεξεργασίας τους.
Αυτό σημαίνει ότι αυτή τη στιγμή κυριαρχεί στην αλυσίδα εφοδιασμού σπάνιων γαιών και έχει την ικανότητα να αποφασίζει ποιες εταιρείες μπορούν και ποιες δεν μπορούν να λάβουν προμήθειες αυτών.
Τόσο η εξόρυξη όσο και η επεξεργασία αυτών των σπάνιων γαιών είναι δαπανηρές και ρυπογόνες.
Όλοι οι πόροι σπάνιων γαιών περιέχουν επίσης ραδιενεργά στοιχεία, γι’ αυτό και πολλές άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της ΕΕ, διστάζουν να τα παράγουν.
Αλλά η κυριαρχία της Κίνας στην αλυσίδα εφοδιασμού σπάνιων γαιών είναι αποτέλεσμα δεκαετιών στρατηγικών κυβερνητικών πολιτικών και επενδύσεων.
Πώς περιόρισε η Κίνα τις εξαγωγές αυτών των ορυκτών
Σε απάντηση στους δασμούς που επέβαλε η Ουάσινγκτον τον περασμένο Απρίλιο, η Κίνα άρχισε να επιβάλλει περιορισμούς στις εξαγωγές επτά σπάνιων γαιών – τα περισσότερα από τα οποία είναι γνωστά ως «βαριές» σπάνιες γαίες, οι οποίες είναι κρίσιμες για τον αμυντικό τομέα αφού χρησιμοποιούνται σε πολλούς στρατιωτικούς τομείς, όπως πυραύλους, ραντάρ και μόνιμους μαγνήτες.
Αυτά είναι λιγότερο συνηθισμένα και είναι πιο δύσκολο να υποστούν επεξεργασία από τις «ελαφριές» σπάνιες γαίες, γεγονός που τα καθιστά επίσης πιο πολύτιμα.
Έκτοτε, όλες οι εταιρείες της Κίνας χρειάζονταν να λάβουν ειδικές άδειες εξαγωγής προκειμένου να στείλουν σπάνιες γαίες και μαγνήτες εκτός χώρας.
Σύμφωνα με το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών (CSIS), αυτό αφήνει τις ΗΠΑ ιδιαίτερα ευάλωτες, καθώς δεν υπάρχει δυνατότητα εκτός Κίνας για την επεξεργασία βαρέων σπάνιων γαιών.
Τον Οκτώβριο, η Κίνα επέκτεινε τους ελέγχους της στις εξαγωγές σπάνιων γαιών και οι ξένες εταιρείες υποχρεούνται πλέον να έχουν την έγκριση της κινεζικής κυβέρνησης για να εξάγουν ακόμη και μικρές ποσότητες σπάνιων γαιών και πρέπει να εξηγήσουν την προβλεπόμενη χρήση τους.
