Του Βασίλη Σπυρόπουλου
Οι προτάσεις της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, σχετικά με τον νέο επταετή ευρωπαϊκό προϋπολογισμό (2028- 2034), συνολικού ύψους σχεδόν 2 τρισεκατομμυρίων ευρώ, προκάλεσαν αλγεινές εντυπώσεις σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Κάποιοι αντέδρασαν αρνητικά, πριν καλά- καλά στεγνώσει το μελάνι που χύθηκε από την Κομισιόν, ενώ άλλοι κρατούν στάση αναμονής και επιφυλάσσονται για την συνέχεια.
Η κυρία Φον Ντερ Λάιεν υποστήριξε ότι ο νέος προϋπολογισμός είναι «πιο στρατηγικός, πιο ευέλικτος, πιο διαφανής», καθώς πλέον «επενδύουμε περισσότερο στην ικανότητά μας να ανταποκρινόμαστε και περισσότερο στην ανεξαρτησία μας». Τρεις είναι οι βασικοί πυλώνες του προσχεδίου του ευρωπαϊκού «κορβανά»:
- 865 δισεκατομμύρια ευρώ για τη γεωργία, την αλιεία, τη συνοχή και την κοινωνική πολιτική.
- 410 δισεκατομμύρια ευρώ για την ανταγωνιστικότητα, συμπεριλαμβανομένης της έρευνας και της καινοτομίας.
- 200 δισεκατομμύρια ευρώ για εξωτερική δράση, συμπεριλαμβανομένων 100 δισεκατομμυρίων ευρώ για την Ουκρανία.
Κύμα αντιδράσεων και μάχη μέχρις εσχάτων
Το Βερολίνο άνοιξε τον χορό των αντιδράσεων, απορρίπτοντας τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ως «απαράδεκτες». Το όχι της Γερμανίας δεν είναι τυχαίο. Συνδέεται με τις πιέσεις που ήδη δέχεται η οικονομία του μπροστάρη της ατμομηχανής της Ευρώπης, αλλά και με τις απειλές για επιβολή δασμών στα ευρωπαϊκά προϊόντα που εκτόξευσε πριν μερικές ημέρες ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ. Ισχυροί χρηματοπιστωτικοί παράγοντες εκτιμούν ότι εάν οι αμερικανικές απειλές γίνουν πράξη από την 1η Αυγούστου, τότε ο ορίζοντας της ύφεσης θα είναι πλέον ορατός για το Βερολίνο, με ασύλληπτου μεγέθους καταστροφικές συνέπειες.
Το ίδιο αρνητική απέναντι στις προτάσεις της Φον Ντερ Λάιεν για τον σχεδιασμό του νέου ευρωπαϊκού προϋπολογισμού είναι και η Γαλλία (ο έτερος ισχυρός οικονομικός πόλος της Γηραιάς Ηπείρου), η οποία στροβιλίζεται γύρω από μια πρωτοφανή κρίση δημόσιου χρέους, που αποτελεί έναν «θανάσιμο κίνδυνο» για την χώρα, όπως σημείωσε ο Γάλλος πρωθυπουργός, Φρανσουά Μπαϊρού. «5.000 ευρώ πρόσθετα χρέη ανά δευτερόλεπτο. Αυτή είναι η τελευταία στάση πριν την άβυσσο και τη συντριβή», τόνισε ο Μπαϊρού, περιγράφοντας με ζοφερά χρώματα τον όγκο του χρέους που έχει συσσωρεύσει η Γαλλία εδώ και δεκαετίες: πάνω από 3,3 δισ. ευρώ, που την καθιστούν το κράτος- μέλος της ΕΕ με το υψηλότερο δημόσιο χρέος σε απόλυτους αριθμούς. Αναπόφευκτα, η οικονομική κρίση φέρνει και πολιτική κρίση, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμη και σε πτώση της εύθραυστης κεντροδεξιάς κυβερνητικής μειοψηφίας.
Στο πλευρό της Γερμανίας και της Γαλλίας αναμένεται να βρεθούν τόσο η Πολωνία, όσο και οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, που δίνουν τον ρυθμό στον πρωτογενή τομέα της παραγωγής, όπως η γεωργία και η κτηνοτροφία. Η πρόταση της Κομισιόν για συγχώνευση της πολιτικής συνοχής και της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής οδηγούν στα κάγκελα τους αγρότες, αφού τα κονδύλια που θα προβλέπονται γι’ αυτούς θα μειωθούν κατά 30%. «Θέλουν να κηρύξουν πόλεμο στους αγρότες. Εντάξει, είμαστε έτοιμοι», δήλωσε χαρακτηριστικά ο επικεφαλής της Copa, του ισχυρού αγροτικού λόμπι της ΕΕ, Μασιμιλιάνο Τζιανσάντι, προσθέτοντας με νόημα: «Όλοι μιλούν για ασφάλεια στην Ευρώπη, όλοι μιλούν για μια πιο δυνατή Ευρώπη. Λοιπόν, θα ήθελα να σας πω ότι δεν μπορείς να γίνεις πιο δυνατός με άδειο στομάχι».
Κρίση διαρκείας υπό την απειλή (και) των αμερικανικών δασμών;
Πάνω από όλη την Ευρώπη πλανάται το ολόμαυρο σύννεφο, έτοιμο να ρίξει τουλούμια, των αμερικανικών απειλών για επιβολή αβάσταχτων δασμών. Μπροστά σε αυτή την απειλητική κρίση διαρκείας, που θα οδηγήσει, εάν εφαρμοσθεί, με μαθηματική ακρίβεια στο έρεβος της χρεωκοπίας, ποια είναι η στάση των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων; Μήπως η Κομισιόν θα πρέπει να σκεφτεί σοβαρά να κινηθεί, χωρίς άλλες γραφειοκρατικές χρονοτριβές, στην πριμοδότηση της πραγματικής παραγωγής σε όλες τις χώρες της ΕΕ, ώστε να μπορούν όλοι να συνεισφέρουν στην διαμόρφωση του ευρωπαϊκού ΑΕΠ; Κι αν αυτή είναι μια τακτική που μπορεί να οδηγήσει σε θετικά αποτελέσματα για όλους, η αύξηση των πόρων που διοχετεύονται στην άμυνα μοιάζει να ακυρώνει αυτό το ένα αισιόδοξο βήμα προς τα μπρος.
Τι κι αν η κυρία Φον Ντερ Λάιεν επιχείρησε να γλυκάνει τους αγρότες, λέγοντας ότι τους στηρίζει και ότι πλέον θα διασφαλίζονται οι άμεσες πληρωμές τους; Δεν πείθουν αυτά τα λόγια από τα χείλη της προέδρου της Κομισιόν, από τη στιγμή που η Γερμανία σχεδιάζει υπέρογκα εξοπλιστικά προγράμματα και η Γαλλία, η οποία παραπαίει οικονομικά, αυξάνει τις δαπάνες της για τον στρατό και την άμυνα, στη βάση των συμφωνιών στους κόλπους του ΝΑΤΟ και της ρωσικής (!) απειλής.
Σε κάθε περίπτωση, αφηγήματα περί ασύμετρης «ρωσικής απειλής» δεν μπορούν να εκληφθούν ως σοβαρά και βάσιμα. Μάλλον άλλους στόχους εξυπηρετούν. Ωστόσο, αφηγήματα που θα συνέβαλαν στην δημιουργία μιας ισόρροπης οικονομικής ανάπτυξης μεταξύ όλων των χωρών- μελών της ΕΕ θα ήταν κάτι παραπάνω από ευπρόσδεκτα, ώστε να φθάσουμε, κάποια στιγμή, στην γεφύρωση του τεράστιου χάσματος μεταξύ Βορρά και Νότου.
Αξίζει να αναφέρουμε, για του λόγου το αληθές, τα συμπεράσματα πρόσφατης έρευνας του Ευρωβαρόμετρου. Σύμφωνα με αυτά, μόλις το 23% των Ευρωπαίων πολιτών θέλουν η ΕΕ να επενδύσει οικονομικά για στρατιωτικούς- εξοπλιστικούς σκοπούς. Σε ερώτηση για το που θα ήθελαν να επενδύσει τα επόμενα χρόνια η ΕΕ, μεταξύ άλλων, το 49% των ερωτηθέντων απάντησαν στις υποδομές της υγείας και της παιδείας, το 38% στην προστασία του περιβάλλοντος, στους υδάτινους πόρους και στη δράση για το περιβάλλον, το 31% στη δημιουργία θέσεων εργασίας, το 27% στις υποδομές για στέγαση και ενεργειακή επάρκεια, το 27% στην έρευνα και την καινοτομία, το 25% στην βελτίωση των μεταφορών (τρένα, δρόμοι, αεροδρόμια) και το 23% στην υποστήριξη των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε στρατηγικούς οικονομικούς τομείς.
Αυτές τις απαντήσεις των Ευρωπαίων πολιτών τις ακούει κανείς ή πάνε στο βρόντο; Διότι εάν απλώς καταγράφονται και δεν υπάρχει κανείς που να τους δίνει την πρέπουσα σημασία, τότε αυτό που μας περιμένει τα επόμενα χρόνια δεν το έχουμε καν φανταστεί. Προχωράμε με βήμα ταχύ σε πολύ άσχημες οικονομικές και κοινωνικές κρίσεις, που θα προκαλέσουν ανυπολόγιστες συνέπειες στην Ενωμένη Ευρώπη. Αυτό θέλουμε;
