Ο Υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών Μάρκο Ρούμπιο συναντήθηκε με τον Ρώσο ομόλογό του Σεργκέι Λαβρόφ για δεύτερη φορά μέσα σε δύο ημέρες την Παρασκευή, με τον πόλεμο στην Ουκρανία να είναι το επίκεντρο της συζήτησής τους. Είχαν συναντηθεί για 50 λεπτά στο περιθώριο της συνόδου κορυφής της ASEAN στη Μαλαισία την Πέμπτη.
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας για την επανεκλογή του, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ είχε υποσχεθεί να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία εντός 24 ωρών από την ανάληψη των καθηκόντων του, υπενθυμίζει το Al Jazeera. Αλλά περισσότερο από τέσσερις μήνες αργότερα, οι προοπτικές εκεχειρίας φαίνονται πιο απόμακρες από ποτέ, με τη Ρωσία να εξαπολύει έναν σφοδρό βομβαρδισμό κατά της Ουκρανίας τις τελευταίες ημέρες.
Μετά τη συνάντηση της Πέμπτης, ο Ρούμπιο δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι ο Τραμπ ήταν «απογοητευμένος και εκνευρισμένος που δεν υπήρχε μεγαλύτερη ευελιξία από τη ρωσική πλευρά» για να τερματιστεί ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Έχει αλλάξει λοιπόν η άποψη του Τραμπ για τον πόλεμο – και ποιες είναι οι επόμενες επιλογές του;
Άλλαξε η θέση του Τραμπ απέναντι στη Ρωσία;
Τα σχόλια του Ρούμπιο έρχονται σε μια εποχή που ο Τραμπ ασκεί ολοένα και μεγαλύτερη δημόσια κριτική στον Πούτιν, αφού προηγουμένως είχε κατηγορήσει την Ουκρανία ότι δεν θέλει ειρήνη.
«Ο Πούτιν μάς πετάει πολλές μ…ίες. Είναι πολύ ευγενικός όλη την ώρα, αλλά αποδεικνύεται ότι είναι χωρίς νόημα», δήλωσε ο Τραμπ την Τρίτη.
Από τον Φεβρουάριο, οι ΗΠΑ έχουν πραγματοποιήσει ξεχωριστές συνομιλίες με τη Ρωσία και την Ουκρανία και έχουν μεσολαβήσει για άμεσες συνομιλίες μεταξύ τους τον Μάιο στην Κωνσταντινούπολη για πρώτη φορά από τους πρώτους μήνες της γενικευμένης εισβολής της Ρωσίας το 2022.
Αλλά ενώ ο Πούτιν έχει προσφέρει σύντομες παύσεις στις μάχες, δεν έχει αποδεχτεί την πρόταση των ΗΠΑ για άνευ όρων 30ήμερη εκεχειρία. Η Ουκρανία έχει αποδεχτεί αυτήν την πρόταση. Η Ρωσία υποστηρίζει ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την εκεχειρία για να κινητοποιήσει στρατεύματα και να επανεξοπλιστεί.
Όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφους αυτή την εβδομάδα αν θα κινητοποιούνταν λόγω της απογοήτευσής του με τον Πούτιν, ο Τραμπ απάντησε: «Δεν θα σας το έλεγα. Δεν θέλουμε να έχουμε μια μικρή έκπληξη;»
Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι δεν πρέπει να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι ο Τραμπ είναι έτοιμος να λάβει σκληρά μέτρα εναντίον της Ρωσίας.
«Τα δυτικά μέσα ενημέρωσης είναι γεμάτα σχολιασμούς για αυτό που αποκαλείται ”αλλαγή στάσης” του Τραμπ απέναντι στον Πούτιν. Αλλά μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι έχει αλλάξει κάτι», δήλωσε στο Al Jazeera ο Κέιρ Τζάιλς, ανώτερος σύμβουλος στη δεξαμενή σκέψης Chatham House με έδρα το Λονδίνο.
«Υπάρχει ένα κύμα αισιοδοξίας σε όλο τον κόσμο ότι αυτό θα μπορούσε τελικά να οδηγήσει σε αλλαγή στην πολιτική των ΗΠΑ. Αλλά, σε κάθε προηγούμενη περίπτωση, αυτό δεν έχει συμβεί».
Πράγματι, μετά τη συνάντηση της Πέμπτης μεταξύ του Ρούμπιο και του Λαβρόφ, και οι δύο πλευρές άφησαν να εννοηθεί ότι ήταν πρόθυμες να συνεχίσουν να έχουν διπλωματική επικοινωνία.
Εξοπλισμός της Ουκρανίας για την αντιμετώπιση της Ρωσίας
Στις αρχές Ιουλίου, η κυβέρνηση Τραμπ ανακοίνωσε την απόφασή της να «αναστείλει» την προμήθεια όπλων στο Κίεβο. Μια εβδομάδα αργότερα, ανακάλεσε την απόφαση.
«Θα στείλουμε περισσότερα όπλα. Πρέπει να το κάνουμε. Πρέπει να είναι σε θέση να αμυνθούν. Δέχονται πολύ σκληρά πλήγματα τώρα», δήλωσε ο Τραμπ στις 8 Ιουλίου.
Την Πέμπτη, ο Τραμπ δήλωσε στο δίκτυο NBC ότι αυτά τα όπλα θα πωληθούν στο ΝΑΤΟ, το οποίο θα πληρώσει και όλο το ποσό. Το ΝΑΤΟ θα τα μεταβιβάσει στη συνέχεια στην Ουκρανία.
«Στέλνουμε όπλα στο ΝΑΤΟ, και το ΝΑΤΟ πληρώνει για αυτά τα όπλα, 100%», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Τραμπ στο NBC, προσθέτοντας ότι οι ΗΠΑ θα στείλουν πυραύλους Patriot στη συμμαχία.
Ο Τραμπ δήλωσε ότι η συμφωνία αυτή επετεύχθη κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη τον Ιούνιο.
Ο Τραμπ είχε επίσης παγώσει τη βοήθεια προς την Ουκρανία τον Φεβρουάριο, μετά από την επεισοδιακή συνάντηση με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο. Ο Τραμπ κατηγόρησε τον Ζελένσκι ότι έπεισε τις ΗΠΑ να «δαπανήσουν 350 δισεκατομμύρια δολάρια, για να πάνε σε έναν πόλεμο που δεν μπορούσε να κερδηθεί».
Ο Τραμπ ξανάρχισε να αποστέλει προμήθειες εβδομάδες αργότερα. Μεταξύ Ιανουαρίου 2022 και Απριλίου 2025, οι ΗΠΑ έχουν παράσχει στην Ουκρανία περίπου 134 δισεκατομμύρια δολάρια σε βοήθεια, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Κιέλου για την Παγκόσμια Οικονομία.
Η κομματική βάση MAGA [Κάντε την Αμερική Σπουδαία Ξανά – Make America Great Again] του Τραμπ έχει ασκήσει κριτική στη χρηματοδότηση που παρέχουν οι ΗΠΑ στην Ουκρανία.
Μετά την ανακοίνωση του Τραμπ ότι οι ΗΠΑ θα ξαναρχίσουν την αποστολή όπλων στην Ουκρανία, αρκετοί συντηρητικοί Αμερικανοί αντέδρασαν με απογοήτευση.
«Δεν υπερψήφισα κάτι τέτοιο», έγραψε ο Ντέρικ Έβανς στο X στις 8 Ιουλίου. Ο Έβανς ήταν ένας από τους υποστηρικτές του Τραμπ που εισέβαλαν στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ στις 6 Ιανουαρίου 2021 και συνελήφθη, για να του δοθεί χάρη από τον Τραμπ τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους.
Το συντηρητικό δίδυμο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης Κιθ και Κέβιν Χοτζ έγραψε στο X στις 8 Ιουλίου: «Ποιος στο καλό λέει στον Τραμπ ότι πρέπει να στείλουμε περισσότερα όπλα στην Ουκρανία;»
(Νέες;) κυρώσεις στη Ρωσία
Όταν ρωτήθηκε στις 8 Ιουλίου σχετικά με το ενδιαφέρον του για ένα νομοσχέδιο του Κογκρέσου που προτείνει πρόσθετες κυρώσεις στη Ρωσία, ο Τραμπ απάντησε: «Το εξετάζω πολύ σοβαρά».
Από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία το 2022, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους έχουν επιβάλει τουλάχιστον 21.692 κυρώσεις σε Ρώσους ιδιώτες, μέσα μαζικής ενημέρωσης και ιδρύματα σε κλάδους όπως ο στρατός, η ενέργεια, η αεροπορία, η ναυπηγική βιομηχανία και οι τηλεπικοινωνίες.
Ωστόσο, ενώ αυτές οι κυρώσεις έχουν πλήξει την οικονομία της Ρωσίας, δεν έχει καταρρεύσει όπως είχαν προβλέψει ορισμένοι αναλυτές τους πρώτους μήνες του πολέμου.
Τους τελευταίους μήνες, ο Ζελένσκι έχει επανειλημμένα ζητήσει από τους συμμάχους του στη Δύση να αυστηροποιήσουν τις κυρώσεις στη Ρωσία, να ασκήσουν πίεση στον Πούτιν για να τερματίσει τον πόλεμο.
«Οι κυρώσεις πρέπει να ενισχυθούν. Αναμένουμε την υιοθέτηση ενός νέου πακέτου κυρώσεων. Όλα όσα θα ασκήσουν πίεση στη Ρωσία και θα την σταματήσουν πρέπει να εφαρμοστούν το συντομότερο δυνατό» τόνισε ο Ζελένσκι σε δημοσίευσή του στο X.
Ένα διακομματικό νομοσχέδιο της Γερουσίας, που υποστηρίχθηκε από τον Ρεπουμπλικάνο γερουσιαστή Λίντσεϊ Γκράχαμ, στοχεύει στην επιβολή δασμών σε χώρες που εισάγουν πετρέλαιο, φυσικό αέριο και ουράνιο από τη Ρωσία.
Το 2023, το αργό πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και το διυλισμένο πετρέλαιο αποτελούσαν σχεδόν το 54% των συνολικών ρωσικών εξαγωγών, σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Οικονομικής Πολυπλοκότητας (OEC).
Σύμφωνα με το OEC, η Κίνα και η Ινδία αγοράζουν το μεγαλύτερο μέρος των προϊόντων πετρελαίου και φυσικού αερίου της Ρωσίας.
Το 2024, το ρωσικό πετρέλαιο αντιπροσώπευε το 35% των συνολικών εισαγωγών αργού πετρελαίου της Ινδίας και το 19% των εισαγωγών πετρελαίου της Κίνας. Η Τουρκία εισάγει επίσης ρωσικό πετρέλαιο, με το 58% των εισαγωγών διυλισμένου πετρελαίου να προέρχεται από τη Ρωσία το 2023.
Αλλά ούτε η Δύση έχει απογαλακτιστεί από τη Ρωσία.
Το 2024, οι ευρωπαϊκές χώρες πλήρωσαν περισσότερα από 700 εκατομμύρια δολάρια για να αγοράσουν ρωσικά προϊόντα ουρανίου, σύμφωνα με ανάλυση της δεξαμενής σκέψης Bruegel με έδρα τις Βρυξέλλες, βασισμένη σε στοιχεία της στατιστικής υπηρεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Eurostat.
Στα τέλη Μαρτίου του τρέχοντος έτους, ο Τραμπ εξέφρασε την οργή του προς τον Πούτιν και απείλησε με «δευτερογενείς δασμούς» σε οποιαδήποτε χώρα αγοράζει ρωσικό πετρέλαιο εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, αλλά αυτοί οι δασμοί δεν επιβλήθηκαν.
«Εάν ψηφιστεί ένα νέο νομοσχέδιο για κυρώσεις και οι Ηνωμένες Πολιτείες επιβάλουν κυρώσεις στη Μόσχα για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της τρέχουσας κυβέρνησης, αυτό θα αποτελούσε μια ριζική απόκλιση από την έως τώρα πολιτική του Τραμπ», δήλωσε ο Τζάιλς.
«Μένει να δούμε αν ο Τραμπ θα επιτρέψει πράγματι κάτι τέτοιο, ή αν η υποταγή του στον Πούτιν σημαίνει ότι θα συνεχίσει να αντιστέκεται σε τυχόν αντίμετρα κατά της Μόσχας».
«Δεν είναι ο πόλεμός μας»
Στις 18 Απριλίου, ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Ρούμπιο, δήλωσε ότι η χώρα του μπορεί να «προχωρήσει» μην ασχολούμενη πλέον με τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία κατάπαυσης του πυρός.
«Φτάνουμε τώρα σε ένα σημείο όπου πρέπει να αποφασίσουμε αν αυτό είναι καν δυνατό ή όχι», δήλωσε ο Ρούμπιο σε δημοσιογράφους στο Παρίσι μετά από συνομιλίες μεταξύ Αμερικανών, Ουκρανών και Ευρωπαίων αξιωματούχων.
«Γιατί αν δεν είναι, τότε νομίζω ότι απλώς θα προχωρήσουμε. Δεν είναι ο πόλεμός μας. Έχουμε άλλες προτεραιότητες στις οποίες πρέπει να επικεντρωθούμε», συνέχισε ο Ρούμπιο.
Την ίδια ημέρα, ο Τραμπ επανέλαβε τις δηλώσεις του Ρούμπιο στους δημοσιογράφους. Ωστόσο, ο Τραμπ δεν είπε ότι είναι έτοιμος να αποχωρήσει από τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις.
«Λοιπόν, δεν θέλω να το πω αυτό, αλλά θέλουμε να το δούμε να τελειώνει (τον πόλεμο)», είπε ο Τραμπ.
Περισσότερη διπλωματία
Η δεύτερη ημέρα των συνομιλιών μεταξύ Ρούμπιο και Λαβρόφ, ωστόσο, υποδηλώνει ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν εγκαταλείψει ακόμη τη διπλωματική οδό.
Ο Ρούμπιο δήλωσε σε δημοσιογράφους την Πέμπτη ότι οι ΗΠΑ και η Ρωσία έχουν ανταλλάξει νέες ιδέες για την ειρήνη στην Ουκρανία. «Νομίζω ότι είναι μια νέα και διαφορετική προσέγγιση», παρατήρησε ο Ρούμπιο, χωρίς να δώσει λεπτομέρειες για το τι περιλαμβάνει η «νέα προσέγγιση».
«Δεν θα το χαρακτήριζα ως κάτι που εγγυάται την ειρήνη, αλλά είναι ένα πλάνο που, ξέρετε, θα μεταφέρω στον πρόεδρο», πρόσθεσε ο Ρούμπιο.
Μετά τη συνάντηση του Ρούμπιο και του Λαβρόφ την Πέμπτη, το ρωσικό Υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε σε δελτίο Τύπου ότι οι ΗΠΑ και η Ρωσία είχαν «μια ουσιαστική και ειλικρινή ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τη διευθέτηση στην Ουκρανία» και θα συνεχίσουν τον εποικοδομητικό διάλογο.
Η δήλωση προσέθετε: «[Η Ρωσία και οι ΗΠΑ] επιβεβαίωσαν την αμοιβαία δέσμευση για την αναζήτηση ειρηνικών λύσεων σε καταστάσεις σύγκρουσης και την επανέναρξη της οικονομικής και ανθρωπιστικής συνεργασίας Ρωσίας-ΗΠΑ».
