Του Ιωάννη Χρ. Ιακωβίδη *
Το Νεοτουρκικό Κομιτάτο «Ένωση και Πρόοδος» είχε αποφασίσει ήδη από το 1911 την εξόντωση των Ελλήνων και των Αρμενίων της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης. Τα σχέδιά του τέθηκαν σε εφαρμογή διαρκούντος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου (1914-1918) και εντάθηκαν επί Μουσταφά Κεμάλ, μετά την αποβίβασή του στη Σαμψούντα στις 19 Μαΐου 1919, λίγες μέρες έπειτα από την άφιξη του στρατού μας στη Σμύρνη. (Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου », στο Φιλολογικό ιστολόγιο…)
Ο Τοπάλ Οσμάν, ο ολετήρας του Ποντιακού Ελληνισμού, κατόπιν εντολής του Ατατούρκ, βάδισε με 800 Τσέτες (ατάκτους) του κατά της Σαμψούντας. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στις 8 Απριλίου 1921 στη Νεοκαισάρεια συγκέντρωσε όλους τους Έλληνες κατοίκους και τους εκτέλεσε διά τυφεκισμού. (Σαμουηλίδης, σελ.259) Ο Τοπάλ Οσμάν είχε οικτρό τέλος. Αναφέρεται , μεταξύ άλλων , για αυτόν :«Σκοτώθηκαν και τραυματίσθηκαν όλοι κι έπεσε στα χέρια των στρατιωτών ο ίδιος ο Τοπάλ Οσμάν αγάς, βαριά τραυματισμένος. Σε λίγο, το αιμοβόρο τέρας παρέδωσε την ψυχή του στα Τάρταρα! Το κουφάρι του, με διαταγή του Μουσταφά Κεμάλ, μεταφέρθηκε και κρεμάστηκε στην είσοδο της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης!…» (Σαμουηλίδης, ό. π., σελ.314-315) Μεταξύ των ετών 1916-1923, από πληθυσμό 750.000 στις αρχές του 20ού αιώνα , εξοντώθηκαν περίπου 350.000 Πόντιοι εξαιτίας των σφαγών, των εξοριών και των ταγμάτων εργασίας (αμελέ ταμπουρού). ( Χαραλαμπίδης, σελ.31-32 )
Ο Πολυχρόνης Ενεπεκίδης χαρακτήρισε την εξολόθρευση αυτή «γενοκτονία α λα τούρκα». Όπως ο ίδιος καταγράφει, οι ανωτέρω απάνθρωπες συνθήκες συνετέλεσαν ώστε οι κάτοικοι να καταφύγουν στις ορεινές περιοχές και οι αντάρτες να αναλάβουν την προστασία τους. ( Ενεπεκίδης, « Άουσβιτς εν ροή…)» Τον Αύγουστο του 1921 το Στρατοδικείο της Αμάσειας είχε καταργηθεί και το αντικατέστησε το περιοδεύον «Δικαστήριο της Ανεξαρτησίας», προεδρεύοντος του θηριώδους Εμίν, που προέβαινε σε καταδίκες και εκτελέσεις της πνευματικής, πολιτικής και οικονομικής τους ηγεσίας. Έτσι αποφασίστηκε η θανάτωση των καθηγητών του Αμερικανικού Κολλεγίου «Ανατόλια» στη Μερζιφούντα. Την 21η Σεπτεμβρίου 1921 απαγχονίστηκαν 69 επιφανείς Πόντιοι. (Σαμουηλίδης, ό.π., σελ. 317-318 και 355)
Η τουρκική αντεπίθεση τον Αύγουστο του 1922 στο Αφιόν Καραχισάρ οδήγησε στην ανεπούλωτη Μικρασιατική Καταστροφή. Με τη μεσολάβηση των συμμαχικών Αρχών της Κωνσταντινούπολης, συμφωνήθηκε ανάμεσα στην ελληνική και την τουρκική κυβέρνηση η μεταφορά των επιζησάντων Ποντίων διά τουρκικών πλοίων στην Βασιλεύουσα και από εκεί στην Ελλάδα με ελληνικά. Τη διεκπεραίωση της επιχείρησης ανέλαβε ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός μέσω του Α. Α. Πάλλη. ( Σαμουηλίδης, ό .π., σελ. 437)
Μόλις όμως κατέφθαναν στον Πειραιά, άλλη δοκιμασία τούς ανέμενε, καθώς τους μετέφεραν στο λοιμοκαθαρτήριο της Μακρονήσου. (Σαμουηλίδης, ό. π., σελ. 438-441)
Κτηνωδία
Ο Τοπάλ Οσμάν, επειδή φοβόταν τους ανδρείους Πόντιους αντάρτες, στρεφόταν κατά των αμάχων. Γι’ αυτό τιμήθηκαν ακόμη κι από Τούρκους στρατιωτικούς! Χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα που αναφέρεται στον Κοτζά Αναστάς, που ήρθε σε συμφωνία με τον διώκτη του, Λιβά πασά , στις αρχές του 1923. Όμως κάποιοι πλούσιοι μουσουλμάνοι που ήθελαν να αγοράσουν δήθεν ένα κτήμα του τον σκότωσαν. Το σώμα του μεταφέρθηκε στη Νεοκαισάρεια, το έδεσαν σε έναν στύλο τηλεγράφου και πολλοί ασχημονούσαν. Ένας Τούρκος συνταγματάρχης τούς επέπληξε: «Αυτό που κάνετε είναι προστυχιά και ατιμία. Είναι κτηνωδία! Αυτός ο άνδρας, που τώρα εσείς τον φτύνετε νεκρό, ήταν από εκείνους που σπάνια γεννιούνται στον κόσμο! Αυτός ο άνθρωπος υπεράσπισε την τιμή της φυλής του σε μια κρίσιμη εποχή. (…) Γι’ αυτό, λοιπόν, σας καλώ να κατεβάσετε το πτώμα του Ρωμιού οπλαρχηγού και να το στείλετε στην Τοκάτη, στην έδρα του μουτασαρίφη. Να ταφεί εκεί, γιατί η ζωή που έκανε αυτός ο άνδρας τού φέρνει τιμή και έπαινο, και όχι ντροπή για να τον φτύνετε!». ( Σαμουηλίδης, ό. π., σελ.430-431 )
Πολλές δεκαετίες μετά, τον Φεβρουάριο του 1994, η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε ομόφωνα την ανακήρυξη της 19ης Μαΐου ως Ημέρας Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στον μικρασιατικό Πόντο την περίοδο 1916-1923. ( Χαραλαμπίδης, ό. π., σελ.196 ) Ο Φερχάτ Εντσού, βουλευτής του κουρδικού κόμματος HDP, δήλωσε τον Μάιο του 2016 στην τουρκική Εθνοσυνέλευση ότι «η Τουρκία είναι η κλεμμένη γη των Ελλήνων, των Αρμενίων και των Κούρδων». («Τούρκοι κλέψατε γη Ελλήνων, Αρμενίων και Κούρδων”!…»)
Η ιστορική γνώση πρέπει να μας καθοδηγεί. Οι επιδιώξεις των Τούρκων παραμένουν διαχρονικά αμετάβλητες. Σήμερα το μεγαλύτερο μέρος του τουρκικού λαού διαπνέεται από τα νέο -οθωμανικά οράματα του προέδρου του, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Με σύνεση και εθνική ενότητα, επαγρύπνηση και αποφασιστικότητα, σύμπασα η πολιτική μας ηγεσία οφείλει να αντιμετωπίσει τη διαρκώς αυξανόμενη τουρκική αλαζονεία και επιθετικότητα. Άλλωστε, η ανεργία και οι διαρκώς συρρικνούμενοι μισθοί και συντάξεις δεν αποτελούν προβλήματα μόνο της χώρας μας. Η διατήρηση της εδαφικής ακεραιότητας του ελληνισμού στο σύνολό του απαιτεί διαρκείς αγώνες, όχι εφησυχασμό, προχειρότητα, ωχαδερφισμό και έλλειψη στρατηγικής.
Ενδεικτική βιβλιογραφία
-Ενεπεκίδης Κ. Πολυχρόνης, « Άουσβιτς εν ροή η ποντιακή γενοκτονία», στην εφημερίδα «Καθημερινή», 17 Αυγούστου 1997.
– «Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου », στο Φιλολογικό ιστολόγιο, στο blogs.sch.gr › dstefanou
-Σαμουηλίδης Χρήστος, Μαύρη Θάλασσα. Χρονικό από τη γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, Αθήνα : Α. Α. Λιβάνης, 2014.
–«Τούρκοι κλέψατε γη Ελλήνων, Αρμενίων και Κούρδων”! Κούρδος βουλευτής στο τουρκικό κοινοβούλιο!!!», στο https://www. militaire. gr, 04 Μαϊου 2016.
-Φωτιάδης Κωνσταντίνος, « Η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου», στο « “κ΄ η Ανατολή του αιμάτου σιντριβάνι”. Μικρασιατική Εκστρατεία 1919-1922. Αίτια και συνέπειες μιας Καταστροφής», συλλογικό έργο: Θανάσης Διαμαντόπουλος, Κωνσταντίνος Φωτιάδης, Αντώνης Κλάψης , Κυριάκος Ιακωβίδης, Δημήτριος Ν. Χριστοδούλου, Αλέξανδρος Μακρής, Ιωάννης Δασκαρόλης, Ιωάννης Μπόγρης, Πιέρρος Ι. Τζανετάκος, Βασίλειος Λουμιώτης, Χρήστος Νοταρίδης και Κωνσταντίνος Βλάσσης, Αθήνα: Γκοβόστης (Στρατιωτική Ιστορία-Βιβλιοθήκη), Ιούλιος 2022, σελ. 357-394.
–Χαραλαμπίδης Μιχάλης, Αγώνας σε δύο μέτωπα, Αθήνα :Γόρδιος, 2000.
(Το ανωτέρω άρθρο βασίσθηκε στα : « Επίκαιρα», τεύχος 240, 22/05-28/05/2014. « Επίκαιρα», τεύχος 340, 13/05-10/05/2016 και στο «Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού: Το σχέδιο εξόντωσης των μη μουσουλμανικών μειονοτήτων», στο infognomonpolitics.gr ›, 3 Νοε 2019).
*Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου, φιλόλογος, ιστορικός , πολιτικός επιστήμων και συγγραφέας
