Του Κώστα Παππά
Η σημερινή ημερά κάθε χρόνο είναι μια γιορτή για τη Δημοκρατία. Είναι όμως ταυτόχρονα και μια μέρα προβληματισμού για όσα δεν πετύχαμε σε αυτές τις δεκαετίες δημοκρατικού βίου. 51 χρόνια μετά παθογένειες του ελληνικού κράτους και του πολιτικού συστήματος παραμένουν επίκαιρες. Η αλήθεια είναι οτι αν και έγιναν σημαντικά βήματα σε όλα τα χρόνια της Μεταπολίτευσης για την εμπέδωση της δημοκρατίας παρ΄ όλα αυτά σημαντικά ζητούμενα που καθορίζουν την σχέση του κράτους με τον πολίτη, την σχέση του πολίτη με την πολιτική και των κυβερνήσεων με την έννοια της εξουσίας παραμένουν επίκαιρα και προφανώς επιδέχονται σημαντικών βελτιώσεων και παρεμβάσεων.
Στην πρώτη περίπτωση ο πολίτης συνεχίζει να μην θεωρεί το κράτος αρωγό στις προσπάθειές του , ενώ και οι παροχές που λαμβάνει ως αντιστάθμισμα της σκληρής φορολόγησης που έχει υποστεί δεν είναι ανάλογες, είτε μιλάμε για την δημόσια και δωρεάν παιδεία, είτε για το δημόσιο σύστημα υγείας, είτε για την αντίληψη που ο πολίτης σχηματίζει στις επαφές του με την πολιτεία. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα η σημερινή κυβέρνηση μοιάζει να φοβάται όπως ο διάβολος το λιβάνι οποιαδήποτε έννοια δημοσίου και κρατικού, αν δεν εμπεριέχει σύμπραξη με τον ιδιωτικό τομέα. Το δεύτερο βασικό μέγεθος, οι σχέσεις δηλαδή του πολίτη με την πολιτική μοιάζουν να διαρρηγνύονται ακόμα περισσότερο τα τελευταία χρόνια, καθώς η απαραίτητη εμπιστοσύνη σε σημαντικούς θεσμούς μοιάζει σε όλες τις έρευνες της κοινής γνώμης να βρίσκεται στο ναδίρ. Σκάνδαλα, διαφθορά , προσπάθειες συγκάλυψης, αδυναμία της δικαιοσύνης να αναδείξει και να επιβάλλει σε πολλές περιπτώσεις τα νόμιμα. Αποτέλεσμα η αποχή του πολίτη και από τις εκλογικές διαδικασίες και μάλιστα σε πολύ υψηλά ποσοστά , αλλά και η γενικότερη απολιτίκ στάση που δυστυχώς επιβάλλει η δυσοσμία που αναδύεται από την πολιτική ζωή του τόπου. Άμεσα πληγωμένη από αυτή την κατάσταση είναι η δημοκρατία που προϋποθέτει την συμμετοχή και την δράση και όχι την αποχή. Αυτή η κατάσταση όμως φαίνεται να βολεύει εκείνους που θέλουν να κυβερνούν μόνοι τους χωρίς την όχληση των πολλών. Ο τρίτος παράγοντας η σχέση δηλαδή των κυβερνήσεων με την έννοια της εξουσίας, χωρίς ουσιαστική λογοδοσία και η διαρκής αποσάθρωση και υποβάθμιση του κοινοβουλευτικού βίου κάνουν την δημοκρατία μας να μην λειτουργεί αποτελεσματικά. Η αλαζονική αντίληψη του κράτους λάφυρου καθιστά την δημοκρατία μια κατ΄ επίφασιν πολλές φορές κατάσταση στη συλλογική συνείδηση. Το γεγονός μάλιστα οτι τελευταία ευρωπαϊκοί θεσμικοί φορείς αναδεικνύουν προβλήματα διαφθοράς στην Ελλάδα , όπως το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, είναι μια ακόμα απόδειξη περί αυτού.
Στο ιστορικό κομμάτι της σημερινής ημέρας αξίζει να αναφέρουμε οτι ο Ιούλιος του 1974 σημαδεύτηκε από γεγονότα που άλλαξαν οριστικά την πορεία της σύγχρονης Ελλάδας. Η πτώση της επταετούς δικτατορίας, που είχε επιβληθεί το 1967, ήρθε σε μια περίοδο έντονης κρίσης, με την τουρκική εισβολή στην Κύπρο να λειτουργεί ως καταλύτης για την κατάρρευση του καθεστώτος.
Το δικτατορικό καθεστώς βρισκόταν ήδη σε παρακμή από το 1973. Ο πληθωρισμός, οι φοιτητικές κινητοποιήσεις και η διεθνής απομόνωση είχαν υπονομεύσει την «αυθεντία» του. Η εξέγερση του Πολυτεχνείου τον Νοέμβριο του 1973 και η επακόλουθη στρατιωτική επέμβαση αποκάλυψαν την ευπάθεια του συστήματος. Η ανατροπή του Παπαδόπουλου από τον Ιωαννίδη δεν έφερε σταθερότητα, αλλά οδήγησε στην καταστροφική απόφαση για πραξικόπημα στην Κύπρο.
Όταν στις 15 Ιουλίου 1974 πραγματοποιήθηκε το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου, η Τουρκία βρήκε την ευκαιρία να εισβάλει στο νησί. Στις 23 Ιουλίου, ο διορισμένος από τη χούντα στη θέση του προέδρου Φ. Γκιζίκης συγκάλεσε έκτακτη σύσκεψη πολιτικών προσώπων, όπου αποφασίστηκε η παράδοση της διακυβέρνησης της χώρας στους πολιτικούς.
Η επιλογή του Κωνσταντίνου Καραμανλή ως πρωθυπουργού αποδείχθηκε καθοριστική. Με την άφιξή του από το Παρίσι στις 24 Ιουλίου, ξεκίνησε επίσημα η Μεταπολίτευση. Χιλιάδες πολίτες βγήκαν στους δρόμους για να υποδεχτούν τον νέο ηγέτη και να γιορτάσουν το τέλος της δικτατορίας.
Η κυβέρνηση Καραμανλή ανέλαβε την πολύπλοκη διαδικασία της δημοκρατικής αποκατάστασης. Σε σύντομο χρονικό διάστημα:
* Κατήργησε τα δικτατορικά νομοθετήματα
* Απελευθέρωσε τους πολιτικούς κρατουμένους
* Προκήρυξε εκλογές
* Ετοίμασε το Σύνταγμα του 1975
Η 24η Ιουλίου καθιερώθηκε ως ημέρα εορτασμού της αποκατάστασης της δημοκρατίας, συμβολίζοντας την επιστροφή στη νομιμότητα και τον σεβασμό των πολιτικών ελευθεριών. Στα επόμενα χρόνια, η Ελλάδα θα αντιμετωπίσει πολλές προκλήσεις, αλλά πάντα με βάση τα δημοκρατικά ιδεώδη που επανήλθαν εκείνη την κρίσιμη ημέρα.
Σήμερα, 51 χρόνια μετά, η επέτειος αυτή παραμένει ζωντανή στην ιστορική μνήμη της χώρας. Υπενθυμίζει ότι η δημοκρατία δεν είναι δεδομένη, ενώ η κληρονομιά της Μεταπολίτευσης αποτελεί θεμέλιο για τη σύγχρονη ελληνική δημοκρατία.
